Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι Οικονομολόγος  με ειδίκευση Γενικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής. Κατέχει Master of Arts από το European Institute of Philosophical  Anthropology

Σκοτώνονται άνθρωποι. Χάνονται ζωές. Το θέαμα δεν είναι εικονικό. Είναι πραγματικό. Φαίνεται ότι μπορεί να κρατήσει για καιρό. Και προφανώς δεν χωράνε συνέχεια οι πολιτικές/ιστορικές/οικονομικές αναλύσεις ( ή σοφίσματα),όταν υπάρχουν νεκροί σε ζωντανή μετάδοση, όταν μανάδες προστατεύουν τα παιδιά τους, όταν νέοι άνδρες πιάνουν τα όπλα και στήνονται μπροστά στον θάνατο.

Στην πραγματικότητα, ίσως τα μη εμπλεκόμενα μέρη αυτής της κατάστασης να μην «καίγονται» ιδιαίτερα για να σταματήσει γρήγορα αυτός ο πόλεμος. Γι’ αυτό και δήλωναν με ευκολία ότι θα διαρκέσει αρκετά. Οι δε κυρώσεις για να απομονωθεί η Ρωσία (μπούμεραγκ για εμάς στην Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ) θυμίζουν πλάνο από manual. Σαν να υπακούουν σε επιβεβαιώσεις της μοίρας.

Μοιάζει σαν να «βολεύονται» κάπως οι ελίτ της εξουσίας και του χρήματος όταν ενίοτε υπάρχει το μεγάλο κακό. Γιατί έτσι αποφεύγεται η κοινωνική έκρηξη, έτσι απωθείται ο «φόβος των μαζών» (Canguilhem). Έτσι αποφεύγεται η δημιουργία «κοινωνικής νοημοσύνης», αυτής που χρειάζεται για να αποκαλυφθεί πίσω από το γεωπολιτικό πολεμικό σκηνικό η ταξική δομή του συστήματος και οι ανισότητες.

Κάποτε, τα αντιπολεμικά κινήματα ήταν ισχυρά( όχι ότι εξανάγκαζαν τις ηγεσίες να αναστείλουν πολεμικά σχέδια). Σήμερα όμως, δηλαδή από τον πόλεμο του Κόλπου το 1991 (live από το CNN) και μετά, οι βομβαρδισμοί μπαίνουν στα σπίτια μας όπως ένα χολιγουντιανό πολεμικό φιλμ, όπως ένα ριάλιτι ή ένα ζωντανό video game.

Πέρασαν σχεδόν είκοσι μέρες και πλέον συνηθίσαμε την ρωσική εισβολή ως ένα κοινό γεγονός. Εκλογίκευση και φυσιολογικοποίηση είναι οι δυο ψυχικές λειτουργίες που συντελούνται όταν ο θάνατος γίνεται καθημερινό θέαμα (όπως και με την πανδημία).

Η ψυχική σύγχυση όμως είναι ισχυρή και εκτρέπει την φαντασία από το πραγματικό.Το δίλημμα είναι δύσκολο : ο πόλεμος γέννησε αυτή την δυστοπική πραγματικότητα ή συνέβη το αντίθετο;

Στο συλλογικό ασυνείδητο, είναι κάπου καλά κρυμμένη η μεγάλη εικόνα, η ωμή πραγματικότητα της δομικής κρίσης όλου του συστήματος. Ξέρουμε κατά βάθος ότι εδώ και δυο χρόνια συντελείται μια βαθιά μετάλλαξη. Ναι μεν την ονομάζουν πολλοί αλλά ελάχιστοι εμβαθύνουν στο εσωτερικό της με ρεαλισμό, χωρίς καταστροφολογία και πλοκές αρνητικών σεναρίων.

Στην πραγματικότητα κανείς μας δεν θέλει να δώσει όνομα στην πιθανή παρακμή των αστικών μας «δεδομένων», στον συστημικό μας πολιτισμό, στην βολική άγνοια των μεγάλων δομών. Κανείς μας δεν θέλει να φαντάζεται ένα δυστοπικό μέλλον ( επειδή μάλλον ξέρει ότι δεν μπορεί εύκολα να αποδράσει από αυτό).

Οι κοινωνίες στην πλειοψηφία τους θα παραμένουν μετέωρες μέσα στο προαναφερθέν δίλημμα, όταν συμβαίνουν ακραία γεγονότα, με τα υποκείμενα να γίνονται παθητικοί συμμετέχοντες σε μια διαρκή δυνητική πραγματικότητα.

Αλλά ταυτόχρονα ένα μεγάλο μέρος τους θα παραμένει καθυποταγμένο και εγκλωβισμένο στην οριακή ζωή. Και αυτό θα συμβαίνει έξω και πέρα από καπιταλιστικές ιστορικές νόρμες (κρίσεις).Θα συμβαίνει διότι πολύ απλά κανείς ισχυρός δεν κινεί μόνος του τα νήματα. Στην «χαοτική τάξη» κανένα κέντρο δεν διευθύνει ή συντονίζει τα ακραία φαινόμενα, οπότε και δεν μπορεί να τα αποτρέψει ώστε να επέλθει ευημερία.

«Καλώς ήλθατε στην έρημο του πραγματικού», όπως μας προειδοποίησε εδώ και χρόνια ο Zizek.

Και άλλοι στοχαστές ξέρουν καλά ότι δεν υπάρχει αυτό που το απλό μυαλό φαντάζεται και θεσμίζει : δεν υφίσταται μια και μοναδική εστία οργάνωσης και διαχείρισης της παγκόσμιας πραγματικότητας. Υπάρχει ένας πολυπολικός ασυντόνιστος κόσμος («Ασταθής Πολυπολισμός» ονομάζεται από τον Fagan). Αυτό που ζούμε λοιπόν, ως ουδέτεροι δίαυλοι της πραγματικότητας με θρυμματισμένο ήδη των ζωτικό μας χώρο, ίσως και να είναι το αύριο, που ήλθε σήμερα…