Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

Τέχνη είναι αυτό που γίνεται εν κρυπτώ, σαν αστείο, σαν παιχνίδι ή σαν όραμα όταν όλοι οι άλλοι σφίγγονται για να εκθέσουν σε γκαλερί ή σε μουσεία τα μεγάλα έργα τους. Όμως τούς λείπει η εσωτερική δόνηση και εκείνη η τρέλα που διαφοροποιείται από την αρρώστια και μπορεί να απογειώσει. Με γέλιο και με δάκρυ.

Το ξωτικό λοιπόν που λέγεται Άγγελος Παπαδημητρίου πήγε προχτές βόλτα στα μνήματα – εκεί δηλαδή που περισσεύει η μνήμη – και χόρεψε και τραγούδησε για τους αγαπημένους φίλους του, τους νεκρούς. Τους ήρωες εκείνους που τους κάνουμε παρέα και εκτός επετείων ή παρελάσεων. Που τους γουστάρουμε επειδή και χορεύουν και πίνουν και κλαίνε πάνω στο κέφι. Δηλαδή τον Μακρυγιάννη και τον Θοδωράκη Κολοκοτρώνη.

Τραγούδησε λοιπόν ο Παπαδημητρίου στα πόδια του Μιχαήλ Τοσίτσα του μεγάλου χορηγού του Πολυτεχνείου, λόγω της ημέρας και ασπάστηκε ως Άγγελος τον Άγγελο και την Κοιμωμένη του μεγάλου σαλού της τέχνης μας που λέγεται μπάρμπα Γιαννούλης. Τέλος έφερε τις βόλτες του εμπρός στην καπετάνισσα Σοφία και κατέληξε θρηνωδός και Βάκχος μαζί, με τον Τσιτσάνη στα χείλη, στο ματωμένο μνήμα της Ελένης Παπαδάκη.

Σαν ιερός κλόουν της Ιστορίας δεν παίρνει τον τόπο ολόκληρο στους ώμους του -δεν το καταδέχεται, δεν δηλώνει επαγγελματίας της ιδεολογίας- αλλά μόνο την τέχνη και τους καλλιτέχνες της. Κι αυτό φτάνει.

Στο Α Νεκροταφείο, αυτό το διαρκώς επεκτεινόμενο μουσείο στο οποίο καθημερινά η ζωή προσφέρεται σπάταλα στον θάνατο, ο Παπαδημητρίου δημιουργεί καινούργιους – παλιούς φίλους. Επειδή τίποτε δεν είναι ζωντανότερο, σπαραχτικά πιο παρόν από τους αγαπημένους μας νεκρούς. Τους αθάνατους.