Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι Ογκολόγος – Ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων. Είναι Πρόεδρος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής» Το φωτογραφικό λεύκωμα “ΑνθίΖΩ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντη.

Αν μόλις εκτεθείτε στον  ήλιο, το δέρμα κοκκινίζει και έχετε φαγούρα, τότε, όπως και το ένα πέμπτο του πληθυσμού έχετε εμφανίσει ηλιακή κνίδωση. Τώρα που η θερμοκρασία αυξάνεται μαζί με τον χρόνο παραμονής μας σε εξωτερικούς χώρους, ας συστηθούμε με πιθανούς κινδύνους που παραμονεύουν μαζί με την ηλιακή ακτινοβολία…

Αν και η ηλιακή ακτινοβολία ενεργοποιεί τη βιταμίνη D- που χτίζει γερά οστά- και βελτιώνει τη διάθεσή μας, ωστόσο οι ηλιακές αλλεργικές αντιδράσεις είναι αρκετά συχνές. Τις προκαλούν οι υπεριώδεις ακτινοβολίες UVA, και UVB,  που διεισδύουν στο δέρμα και βλάπτουν τα κύτταρά του. Το δέρμα για να προστατευθεί, εκδηλώνει ερυθρότητα και φλεγμονή. Συνοδά συμπτώματα είναι φουσκάλες στο δέρμα, διάρροια, αφυδάτωση, πονοκέφαλος, ρίγη αλλά και λιποθυμικά επεισόδια. Τα εξανθήματα ή οι φουσκάλες εμφανίζονται συνήθως σε πλάτη, ώμους, χέρια, ντεκολτέ και  πόδια και «αγαπούν» τις γυναίκες 20-40 ετών οι οποίες ανοιχτό ή ευαίσθητο δέρμα: ωστόσο μπορεί να τις εμφανίσουμε όλοι, ανεξάρτητα από το φύλο ή την ηλικία μας.

Το ηλιακό εξάνθημα μπορεί να προκληθεί και από συστατικά ορισμένων καλλυντικών ή φάρμακα που προκαλούν φωτοευαισθησία:  αντιβιοτικά (π.χ. τετρακυκλίνες), αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά, αντιδιαβητικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Αντίστοιχα μπορεί να λειτουργήσουν η χημειοθεραπεία αλλά και φυτά όπως το βαλσαμόχορτο.

Να επισκεφθείτε άμεσα γιατρό αν οι φλύκταινες είναι επώδυνες και σε μεγάλη έκταση, αν τα ρίγη συνοδεύονται από πυρετό και εμφανίζετε πεπτικές διαταραχές, πονοκέφαλο ή σύγχυση. Η σοβαρή αφυδάτωση από έκθεση στον  ήλιο, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και σε απώλεια συνείδησης.

Νοσήματα που επιδεινώνονται από τη μεγάλη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι ο ερυθηματώδης λύκος, αυτοάνοσα πομφολυγώδη νοσήματα, ο επιχείλιος έρπης κ.α

Ανάλογα με την ένταση της ακτινοβολίας και άλλους παράγοντες, οι δερματικές αντιδράσεις ποικίλουν, με συνηθέστερες την ηλιακή κνίδωση, το πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός, την ακμή της Μαγιόρκα και την φωτοαλλεργική αντίδραση.

Ηλιακή κνίδωση. Προκαλεί φαγούρα, ερυθρότητα στο δέρμα, εξανθήματα, ζάλη και τάσεις λιποθυμίας.

Πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός (PLE). Αποκαλείται και αλλεργία στον ήλιο ή ηλιακό έκζεμα. Εμφανίζεται συχνότερα την άνοιξη, επειδή το δέρμα δεν είναι ακόμα έτοιμο για τις ακτίνες του ήλιου μετά το χειμώνα και έχει την τάση να υποτροπιάζει κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Προκαλεί κοκκινίλα, εξανθήματα με φαγούρα ή μικρές φουσκάλες γεμάτες υγρό. Ταλαιπωρεί το 10% του πληθυσμού. Περιοχές όπως το πρόσωπο και ο λαιμός, που εκτίθενται συχνά στον ήλιο, προσβάλλονται λιγότερο. Το εξάνθημα είθισται, να παρουσιάζεται 18 έως 24 ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο και διαρκεί από 7 έως 10 μέρες. Μπορούμε να αποφύγουμε την εμφάνισή του με τη χρήση αντηλιακών και παράλληλα αυξάνοντας σταδιακά την έκθεσή μας στον ήλιο. Αν το εξάνθημα είναι  εκτεταμένο και οι υποτροπές συχνές, προφυλακτική φωτοθεραπεία περίπου ένα με δύο μήνες πριν το καλοκαίρι, με μικρές δόσεις «τεχνητής» υπεριώδους ακτινοβολίας, μπορεί να σας βοηθήσει.

Ακμή της Μαγιόρκα. Με φλεγμονώδη σπυράκια που μοιάζουν με αυτά της κλασικής ακμής ή του πολύμορφου εξανθήματος εκ φωτός (PLE). Επηρεάζεται από την ένταση της ακτινοβολίας  αλλά και τα συστατικά των καλλυντικών.

Φωτοαλλεργικές και φωτοτοξικές αντιδράσεις. Με φλεγμονές και κνησμό του δέρματος. Τις επηρεάζουν η ένταση της υπεριώδους ακτινοβολίας, διάφορα φάρμακα, φυτά (π.χ βαλσαμόχορτο) ή τρόφιμα (εσπεριδοειδή, σύκα κ.α)

Πρόληψη & θεραπεία

Αν τα συμπτώματα διαρκέσουν περισσότερο από μία εβδομάδα, ζητείστε ιατρική βοήθεια. Χρήσιμες είναι οι αντιφλεγμονώδεις κρέμες στις περιοχές που έχουν πληγεί ενώ σε σοβαρότερες περιπτώσεις, ο γιατρός θα συνταγογραφήσει  ειδική αγωγή.

Ανακουφιστείτε με πλύσεις από χαμομήλι, πράσινο τσάι, αιθέριο έλαιο λεβάντας ή αλόη Βέρα. Περιορίστε την έκθεσή σας στο ήλιο- ιδίως μεταξύ 11.00-16.00-  κι φοράτε αντηλιακό, προστατευτικά ρούχα και γυαλιά ηλίου. Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με τρόφιμα ή συμπληρώματα που περιέχουν ασβέστιο, σελήνιο, ψευδάργυρο και β-καροτένιο.