Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

…Ή αλλιώς… Δώρο στην Γιάννα Αγγελοπούλου

Προσωπικά πιστεύω πως ο καλύτερος εορτασμός για το 2021 θα ήταν η ναυπήγηση μιας καινούργιας φρεγάτας για το Π.Ν χτισμένης μάλιστα στα επαναλειτουργούντα ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Το όνομα της; Ίμια. Για να θυμόμαστε τα οικεία κακά. Το κακό που παραμονεύει. Εκτός κι αν δεν μας επιτρέπεται κάτι τέτοιο.

Βρήκα λοιπόν πολύ συγκροτημένη και σοβαρή την τοποθέτηση της κυρίας Γιάννας Δασκαλάκη Αγγελοπούλου κατά την επίσημη παρουσίαση της επιτροπής για τους εορτασμούς του 2021. Ειλικρινά. Ιδιαίτερα μ’ ενδιέφερε ο στόχος του να επανασυστήσουμε την Ελλάδα στον κόσμο δηλαδή να προτείνουμε εκ νέου την πατρίδα μας στη διεθνή κοινότητα. Το κρίσιμο θέμα βέβαια είναι το πως. Και ακόμα ότι το ’21 έχει θετικές αλλά και αρνητικές πλευρές και αυτές οφείλουμε να μην τις ξεχνάμε. Όμως από όλες τις τοποθετήσεις έλειπε, φοβάμαι, η κεντρική ιδέα που θα οργανώσει και τις εκδηλώσεις αλλά και όλους, αυτούς τους πολύ σοβαρούς ανθρώπους της επιτροπής. Με άλλα λόγια θέλουμε ένα πανηγύρι απλώς, ένα πυροτέχνημα στο Παναθηναϊκό Στάδιο ή, έστω, ένα επιστημονικό συνέδριο και μία βαρυσήμαντη έκδοση ή πραγματικά ένα νέο όραμα, μια καινούργια αφετηρία που θα μας ξαναδώσει την χαμένη, την ταλαιπωρημένη περηφάνια μας έτσι ώστε το 2021 να λάμπει σαν το 1821;

Καταρχήν οι εορτασμοί της Επετείου δεν θα μοιάζουν καθόλου με τις εκδηλώσεις του 2004. Επειδή τότε η διεθνής κοινότητα ήταν υποχρεωτικά στραμμένη προς την Αθήνα ενώ τώρα η Αθήνα πρέπει να πείσει και να κερδίσει τον υπόλοιπο κόσμο. Οι εκδηλώσεις επίσης, νομίζω, πρέπει να στοχεύουν πρώτον στους νέους μας που οφείλουν και να μάθουν αλλά κυρίως να συγκινηθούν και έπειτα στην παγκόσμια κοινότητα ώστε να συνειδητοποιήσει τι σήμαινε για τον 19ο αιώνα και για την πολιτική ιστορία της Ευρώπης η εθνική μας Παλιγγενεσία.

Πώς επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο; Προφανώς όχι μόνο μέσω συνεδρίων η εκδόσεων, αυτά αφορούν ελάχιστους αλλά μέσα από μεγάλες εκδηλώσεις, εκθέσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις όχι μόνο εδώ αλλά κυρίως εκεί: στο Παρίσι, στο Βερολίνο, στο Μόναχο, στο Λονδίνο στις πόλεις δηλαδή οι οποίες έπαιξαν ρόλο έμμεσα ή άμεσα στον αγώνα μας αλλά και για στις αγωνίες μας. Επίσης νομίζω ότι η επιτροπή είναι αρκετά μονοσήμαντη, σαφώς οι ιστορικοί ή οι κοινωνικοί επιστήμονες αλλά λείπουν οι δημιουργοί όπως λείπουν και οι συμβολικές παρουσίες του Μανώλη Γλέζου ή του Μίκη Θεοδωράκη. Και καλά με τους Φιλέλληνες, οι Έλληνες όμως; Δηλαδή μού έλειψε ένα πανεθνικό σάλπισμα που θα ένωνε τα διεστώτα και θα υπερέβαινε τους κομματικούς και ιδεολογικούς διαχωρισμούς αφού κυριαρχεί μάλλον το politically correct.

Πού είναι επίσης οι μεγάλοι συγγραφείς λ.χ ο Θανάσης Βαλτινός, η Μάρω Δούκα ή ο Ευγένιος Αρανίτσης; Πού είναι οι ποιητές, π.χ ο Νάσος Βαγενάς, ο Γιώργος Μαρκόπουλος, ο Μιχάλης Γκανάς ή ο Χάρης Βλαβιανός; Πού είναι οι ζωγράφοι, ο διεθνής Νάκης Παναγιωτίδης εγκατεστημένος μισόν αιώνα στη Βέρνη, ο Δημήτρης Αληθεινός, ο Κώστας Βαρώτσος, η Ρένα Παπασπύρου, η Λήδα Παπακωνσταντίνου ή ο πολυσχιδής Αλέκος Λεβίδης; Πού είναι οι σκηνοθέτες του σινεμά και του θεάτρου, ο Λάνθιμος, ο Γιάνναρης, ο Παντελής Βούλγαρης, ο Λάκης Παπαστάθης, ο Δήμος Αβδελιώδης; Πού είναι ο Αυστριακός που τιμά την Ελλάδα και το Θέατρο Βάλτερ Πούχνερ; Πού είναι οι συνθέτες από τον Χάρη Βρόντο ως τον Νίκο Κυπουργό ή την Λένα Πλάτωνος; Ή ακόμα ο Σαββόπουλος, ο Διονύσης Φωτόπουλος, ή ο γλύπτης Θόδωρος Παπαγιάννης; Πού είναι, τέλος, οι φωτογράφοι όπως ο Τάκης Οικονομόπουλος, ο Γιώργος Δεπόλλας, ο Πλάτων Ριβέλλης; Μήπως δεν είναι αυτοί που ορίζουν το πολιτιστικό μας πρόσωπο και σήμερα και ανέκαθεν;

Θα σας το πω απλά και λίγο κυνικά: Όλοι αυτοί λείπουν γιατί η πολιτική ηγεσία και το κοινωνικό κατεστημένο είτε δεν τους γνωρίζουν και άρα δεν εκτιμούν το έργο τους είτε τους αγνοούν από ελλιπή ενημέρωση ή και αμάθεια. Ο πολιτισμός, περισσότερο από δηλώσεις ή πόζες, σημαίνει προσωπικόν αγώνα και προσωπική μοναξιά. Και βέβαια ένα κόστος που αδυνατούν να κατανοήσουν οι ελίτ. Ο αυτός ο καρκίνος της πολιτικοκοινωνικοπνευματικής διαπλοκής που κατατρύχει τον τόπο. Οι οργανικοί διανοούμενοι των ΜΜΕ. Πάντα δίπλα και ποτέ απέναντι από την εξουσία. Όχι διαφωτιστές αλλά οι οι διαφημιστές του κράτους του ωραίου!

Αν ζούσαν όμως ο Μάνος Χατζιδάκις ή ο Οδυσσέας Ελύτης ή ο Γιάννης Τσαρούχης ή ο Γιάννης Μόραλης ή ο Νίκος Κούνδουρος ή ο Κακογιάννης, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος δεν θα συμμετείχαν σε μία τέτοια επιτροπή;
Πού είναι η φαντασία, πού είναι το όραμα εκτός από την τεχνοκρατική γνώση και την ακαδημαϊκή αυθεντία; Όλοι αυτοί θα μπορούσαν επάξια να εκφωνήσουν τον πανηγυρικό της 25ης Μαρτίου 2021 δεν αποτελούν όμως την ιδανική Εθνική Ελλάδος. Επιπλέον διερωτώμαι:

Ποιοί θα διοργανώσουν τις μεγάλες εκθέσεις του εξωτερικού που επιβάλλεται να γίνουν γιατί αν δεν γίνουν τότε η επέτειος θα βυθιστεί στην πιο άδικη απόφαση εσωστρέφεια; Ποιοί θα εμπνεύσουν έναν κόσμο που παραμένει δύσπιστος και παγωμένος; Πού είναι ο συνταρακτικός αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης, πού είναι οι επιτυχημένοι επικεφαλής των μουσείων μας, ο Νίκος Σταμπολίδης ή ο Κυριάκος Κουτσομάλλης ή ο Δημήτρης Παντερμαλής; Πού είναι οι διακεκριμένοι ιστορικοί τέχνης, ο καθηγητές Νίκος Χατζηνικολάου ή ο Άλκης Χαραλαμπίδης; Όταν το 1985 είχαν παρουσιαστεί οι “Αστοί του Καλαί” του Ροντέν στον κήπο (!) της Εθνικής Πινακοθήκης και ο πίνακας “Η Ελλάς θρηνούσα επί των ερειπίων του Μεσολογγίου” του Ντελακρουά, είχε εγκαινιάσει την έκθεση ο ίδιος ο Φρανσουά Μιτεράν. Και βέβαια είχε γίνει παγκόσμιο γεγονός. Ήταν όμως από πίσω ο τότε διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης Δημήτρης Παπαστάμος που έκανε τις διαπραγματεύσεις με το εξωτερικό και βέβαια η Μελίνα Μερκούρη. Κατά την πρώτη συνάντηση του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε από τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν την μετόπη του Παρθενώνα που κατέχει το Λούβρο ώστε να εκτεθεί κατά τον εορτασμό επετείου. Είπα τότε πως τέτοια αιτήματα υποβάλλονται συντονισμένα ώστε να συγκροτούν μίαν εκθεσιακή πρόταση και όχι ένα πυροτέχνημα εντυπωσιασμού και βέβαια ότι η Ελλάς μπορεί να ζητήσει την επιστροφή της μετόπης έστω και ως διαρκές χρησιδάνειο κι όχι απλά την περιορισμένη χρονικά παρουσίαση της. Εξάλλου κι αυτή είναι κλεμμένη και μια τέτοια χειρονομία από την φίλη Γαλλία, θα αποκτούσε τεράστιο συμβολικό περιεχόμενο ως προς την διεκδίκηση και των λοιπών μαρμάρων του Παρθενώνα από την Μεγάλη Βρετανία.

Αλλά και τις μεγάλες εκθέσεις αργότερα του Greco στην Εθνική Πινακοθήκη ήταν ο Χατζηνικολάου αυτός που οργάνωσε και έπεισε τα μεγάλα μουσεία να μάς δανείσουν τους πολύτιμους πίνακες. Συμμετέχει ο συμπαθέστατος Ναπολέων Μαραβέγιας αλλά δεν συμμετέχει ο ριζοσπαστικός Γιώργος Κοντογιώργης, ο διεθνής Γιάννης Ιωαννίδης από το πανεπιστήμιο του Stanford, υποψήφιος για Νόμπελ Ιατρικής αλλά και δόκιμος ποιητής που συνδυάζει στο πρόσωπό του και τη λογιοσύνη και την καλλιτεχνική ευαισθησία. Εν ολίγοις πού είναι το πανεθνικό προσκλητήριο που θα περίμενε κανείς και σε πολιτικό αλλά και σε πολιτιστικό επίπεδο; Δεν υπάρχει άλλη διανόηση στην Ελλάδα πλην των αρθρογράφων του Βήματος, της Καθημερινής και των Νέων; Μόνο ο Βέλτσος λείπει. Διερωτώμαι, αν ζούσαν, θα συμμετείχαν στην επιτροπή ο Δημήτρης Φωτιάδης, ο Παναγιώτης Κονδύλης, ο Γιάννης Σκαρίμπας με το ’21 και την αλήθεια του; Δεν είναι αρκούντως λόγιος ο Γιώργος Καραμπελιάς, παρά τα βιβλία και τις μελέτες του για το ’21 και το έθνος ώστε να συμμετάσχει; Εκτός κι αν είναι sine qua non προϋπόθεση της συμμετοχής το να μένει κανείς στο Κολωνάκι η έστω στην Εκάλη. Ή, να εκφράζει σκεπτικισμό ως προς την ιδέα του έθνους.

Και τέλος είναι πού είναι η νεότητα; Η σοφία το γήρατος εκπροσωπείται από την κυρία Αρβελέρ, θα ήθελα όμως συμβολικά τον ή την αριστούχο του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ να είναι στην επιτροπή αλλά και τον (την) αριστούχο της Σχολής Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης. Κι έναν νεότερο δημιουργό σαν τον άριστο Φοίβο Δεληβοριά. Μάλλον η δεξιά δεν μπορεί να σκοράρει επικοινωνιακά ούτε και στο δικό της γήπεδο.

ΥΓ. Άσχετο: Συμφωνώ απολύτως με την κυρία Κεραμέως η οποία επανεξετάζει την ίδρυση των 37 νέων πανεπιστημιακών τμημάτων που είχε εξαγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ. Επρόκειτο για ανεπίτρεπτο λαϊκισμό ανάλογο με εκείνον της, επιβεβλημένης απ’την Ε.Ε, εξίσωσης των ΤΕΙ μετά ΑΕΙ. Δεν έχουμε ανάγκη νέων πανεπιστημίων αλλά οφείλουμε να εξορθολογήσουμε τα υφιστάμενα επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση τους και με την έρευνα αλλά και με την αγορά εργασίας. Εκσυγχρονίζοντας τα σύμφωνα με τις ανάγκες της νέας εποχής.

Φωτογραφία: Μοναδικό έργο, ομαδικό πορτρέτο, του 19ου αι. φτιαγμένο από Γερμανό μαιτρ που αποδίδει τους μεγάλους ζωγράφους της Σχολής του Μονάχου, Βρυζάκη, Γύζη, Βολανάκη κλπ. Εκείνους δηλαδή που αποτύπωσαν εικαστικά τον αγώνα της Παλιγγενεσίας. Γύρω στο 1865…

Ετήσια συνδρομή: 150 ευρώ Paradise SPA & GYM (εντός Ξενοδοχείου Amilia Mare-Paradise, 4ο χλμ Ρόδου-Καλλιθέας) Xαμάμ, τζακούζι, σάουνα, οργανωμένο γυμναστήριο, pilates, brazilian boost, strong zumba, bodypump. Τηλ: 22410-62481 & 22414-01519