Αλέξανδρος Μπέμπης

Παρακαλώ η απάντηση σας να είναι μονολεκτική. Με ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ.

Νομίζω ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν χωρά το ”ναι μεν αλλά…”

Η ρεαλιστική αποτύπωση μιας ενέργειας στον κινηματογράφο, είναι θεμιτό να γίνεται χωρίς ο ηθοποιός ή οι ηθοποιοί που ενσαρκώνουν τους ήρωες, να έχουν ενημερωθεί για τη σκηνή που καλούνται να υποδυθούν;

Είναι θεμιτό ο σκηνοθέτης να μη θέλει να ρισκάρει μια λάθος έκφραση -ακόμη και στιγμιαία- του ηθοποιού, στην περίπτωση που τον έχει ενημερώσει;

Αν ο σκοπός του σκηνοθέτη είναι να καταγράψει μια αυθεντική σύσπαση του προσώπου, μια κίνηση του κεφαλιού, ένα βλέμμα ή ένα ανοιγόκλειμα ματιών, μπορεί να βασιστεί μόνο στις υποκριτικές ικανότητες του ηθοποιού;

Πολύς λόγος έγινε, όταν πριν μερικά χρόνια ο Μπερτολούτσι ομολόγησε ότι η Μαρία Σνάιντερ δεν είχε ενημερωθεί για τη σκηνή του βιασμού της με το βούτυρο στην ταινία ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΑΓΚΟ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ (1972).

Ο Μπερτολούτσι από τη μια είχε τον ογκόλιθο Μάρλον Μπράντο που απέδιδε υποκριτικά στο άκρο άωτο την ντεκαντάνς και από την άλλη την άπειρη νεαρή Σνάιντερ που έψαχνε αθώες περιπετειούλες όπου μέχρι την επίμαχη σκηνή απέδιδε το ρόλο αξιοπρεπώς.

Στη συγκεκριμένη σκηνή ο σκηνοθέτης αυτό ακριβώς επεδίωκε. Να συντρίψει αυτή την αθωότητα ”πιάνοντας” αυθεντική έκφραση προσώπου.

Ο Μπερτολούτσι αποζητούσε να καταγράψει όσο πιο ρεαλιστικά γίνεται τους δύο κόσμους που συγκρούστηκαν αναπάντεχα στην ψυχή του νεαρού κοριτσιού και το πέτυχε αποφεύγοντας να την ενημερώσει.

Η δική μου λοιπόν απάντηση ως θεατή στο ερώτημα είναι ΝΑΙ, ορθά έπραξε, διότι δεν ξέρω πώς θα εισέπρατα το όλο κλίμα αν η Σνάιντερ δεν απέδιδε αυτό που επεδίωκε ο σκηνοθέτης.

Είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη σκηνή γυρίστηκε με τη μία.

Αν ο Μπερτολούτσι είχε ενημερώσει την Σνάιντερ, θεωρώ ότι θα χρειαζόταν πολλές περισσότερες, μέχρι να πετύχει αυτό που ήθελε. Αν το πετύχαινε.

Μετά την ομολογία του σκηνοθέτη για την βάναυση αυτή χρησιμοποίηση της νεαρής ηθοποιού, άλλαξε η γνώμη σας για την αριστουργηματική αυτή ταινία;

Απαντήστε με το χέρι στην καρδιά.

Για να έχουμε μέτρο σύγκρισης, σε μια παρόμοια σκηνή, στην ταινία ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΟΣ (2002) του Γκασπάρ Νοέ, αν και ο σκηνοθέτης έχει μια πολύ πιο έμπειρη ηθοποιό, την Μόνικα Μπελούτσι, όχι μόνο αποφεύγει να εστιάσει στο πρόσωπό της, αλλά καλύπτει και το μισό της πρόσωπο με το χέρι του βιαστή.

Επί πλέον το πλάνο είναι λίγο πιο απομακρυσμένο, ημιφωτισμένο και υπό γωνία, σε αντίθεση με του Μπερτολούτσι που είναι gros plan το πρόσωπο της Σνάιντερ.

Μεταξύ των δύο τάσσομαι αναφανδόν υπέρ του πρώτου.

Αξίζει να αναφερθούμε επίσης σε μια ακριβώς αντίθετη περίπτωση, όπου η ηθοποιός είναι απόλυτα ενημερωμένη -προφανώς έχει συναινέσει-γνωρίζει ακριβώς αυτό που πρέπει να κάνει και το υποδύεται άψογα.

Είναι η σκηνή του πεοθηλασμού στο αριστουργηματικό ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ (1976) του κορυφαίου Ιάπωνα Ναγκίζα Όσιμα.

Τηρουμένων των αναλογιών, επειδή στο θέατρο οι σκηνές επαναλαμβάνονται μέχρι το πέρας των παραστάσεων, είναι θεμιτή η σκληρή έως βάναυση συμπεριφορά του σκηνοθέτη προς τους ηθοποιούς προκειμένου να πετύχει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που επιδιώκει;

Η απάντηση μου ως θεατή είναι πάλι ΝΑΙ.

Στο θέατρο, όποιος ή όποια δυσανασχετεί έχει τουλάχιστον το δικαίωμα να παραιτηθεί από τον ρόλο και να αποχωρήσει.

Συνεπώς και για όσα έρχονται στο φως της δημοσιότητας αυτές τις μέρες από κάποιες ηθοποιούς, κατανοώ την αγανάκτησή τους, δεν αποδέχομαι όμως το γεγονός να την εκφράζουν εκ των υστέρων.

Είχαν όλο τον χρόνο και κάθε δικαίωμα να αντιπαρατεθούν δημόσια και να αντικρούσουν με καλλιτεχνικά επιχειρήματα την άποψη και την συμπεριφορά του σκηνοθέτη.

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr