Ωραιοζήλη (Τζίνα) Δαβιλά -Δαμασκηνού

& PANE DI CAPO ΣΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ- ΑΡΧΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΛΑΥΣΗ

Η ταινία βασίζεται σε πραγματικό γεγονός. Θα μπορούσε να τιτλοφορείται “Μικρό χωριό, κακό χωριό” ή “Ξιπασμένοι νεόπλουτοι” ή “Τι’χες Γιάννη, τι’χα πάντα”.

Οι άνθρωποι συσπειρώνονται όταν θέλουν να συνθλίψουν τον “ξένο”, τον διαφορετικό. Η απέλπιδη προσπάθεια ενός πρώην χρήστη και φυλακισμένου για ναρκωτικά να ξεκόψει από το παρελθόν του πηγαίνοντας για να εγκατασταθεί σ’ένα χωριουδάκι της Πελοποννήσου όπου υπάρχει και το πατρικό του σπίτι, στέφεται από την ολοκληρωτική καταστροφή του και οδηγεί στην αυτοχειρία του. Αιτία ήταν η επίμονη και συντονισμένη προσπάθεια των γειτόνων του να τον εξοντώσουν γιατί ήταν “ξένος”, χωρίς να γνωρίζουν το παρελθόν ή το ποιόν του. Τον προκαλούσαν βίαια, τον πρόσβαλλαν, τον έβριζαν, τον έδιωχναν.

Μοναδικός υποστηρικτής του ήταν ο αστυνόμος της περιοχής χωρίς ωστόσο να καταφέρει να συνετίσει τους χωριάτες νεόπλουτους που εν αντιθέσει με τον έλληνα συμπατριώτη τους, είχαν αποδεχτεί ευπέπτως τις γυναίκες από βαλκανικές φτωχές χώρες που δούλευαν στα μπαρ διακινώντας την  παραοικονομία και τους Αλβανούς εργάτες που δούλευαν μεροκάματο στα χωράφια, στην παράνομη κοπή ξυλείας και σε κάθε φύσεως παραβατικότητα.

Αν και η ταινία είχε πολύ καλές ερμηνείες (Μηνάς Χατζησάββας, Βαγγέλης Μουρίκης, Τάσος Νούσιας, Μπάμπης Γιωτόπουλος, Γιάννης Ζουγανέλλης, Βιβή Κόκκα, Ευαγγελία Ανδρεαδάκη), η κυνικότητά της σε βαθμό ακαλαισθησίας με ενόχλησε. Δεν κατάλαβα γιατί στον κινηματογράφο επιτρέπεται η εξύβριση των Θείων, όπως ακούγεται μια ή δυο φορές στη συγκεκριμένη ταινία, όπως επίσης δεν μου αρέσει η σκηνοθεσία τύπου Ταραντίνο όπου το αίμα ρέει. Ο κινηματογράφος μπορεί να αποδώσει χωρίς ωμότητα και ακαλαισθησία αυτό που θέλει, πιστεύω.

Ωστόσο, “ο Βασιλιάς” θίγει το διαχρονικό ελληνικό πρόβλημα του “μικρού χωριού=κακού χωριού. Ακόμα και οι εχθροί γίνονται φίλοι προκειμένου να εξοντώσουν τον έναν που αντιπαθούν απλώς γιατί είναι διαφορετικός, άγνωστος, ξεχωριστός. Η ανωριμότητα που ως αιτία και βάση της έχει την αμορφωσιά, είναι μέγα πρόβλημα της Ελλάδας. Συναντιέται στα χωριά, στις κωμοπόλεις, στις πόλεις, ακόμη και στις μεγαλουπόλεις, αφού μια μεγαλούπολη αποτελείται από μικρούς πυρήνες, από μικρές γειτονιές. Αν στατιστικά δει ο μελετητής πόσοι κάτοικοι μιας γειτονιάς έχουν λάβει πανεπιστημιακή μόρφωση – που αποτελεί ένα ισχυρό πυρήνα καλλιέργειας και εξέλιξης, προόδου και ευημερίας –  θα διαπιστώσει ότι όσο περισσότεροι έχουν συναίσθηση της μόρφωσής τους, εκτός από την καλή ανατροφή και διαγωγή παιδιόθεν, μπορούν να διασφαλίσουν διαπροσωπικές σχέσεις ομαλές και ισορροπημένες. Αν είναι επιφανειακοί, νεόπλουτοι, χωρίς βαθιά και συνειδητή μόρφωση, ακόμη χειρότερα αμόρφωτοι, η ροπή προς το κακό με ό,τι αυτό συνεπάγεται είναι δεδομένη. Η ταινία έκλεισε με το έκδηλο μίσος ακόμη και στον νεκρό ξένο, που τελικά πέρασε το δικό τους όσο άδικοι και σκληροί κι αν ήταν μαζί του. Οι ίδιοι έβλεπαν τους αυτούς τους σωστούς και αυτό τους αρκούσε. Λυπάμαι που θα επιβεβαιώσω ότι παρόμοιες συμπεριφορές συναντώνται και στην Ελλάδα του 2020. Τις περισσότερες δεν τις μαθαίνουμε. Μαθαίνουμε το αποτέλεσμα με τη μορφή βίας. Βεντέτες, σοβαρές διενέξεις που καταλήγουν στα αστυνομικά τμήματα και στα δελτία ειδήσεων.  

Θα επαναλάβουμε το χιλιοειπωμένο του Γκάτσου “Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ;” . Διαφωνώ. Ο κόσμος αλλάζει δραματικά αργά, αλλά αλλάζει. Πριν από τριάντα χρόνια οι φιλόζωοι ήταν πολύ λιγότεροι από σήμερα ή οι κρεατοφάγοι πολύ περισσότεροι. Συνεπώς με δυο απλοϊκά παραδείγματα διαπιστώνουμε ότι αλλαγές προς το καλύτερο γίνονται, αλλά είναι τόσο αργές που δεν τις παίρνουμε είδηση. Ωστόσο, η μόρφωση είναι η μόνη ικανή επένδυση να επισπεύσει το θετικό αποτέλεσμα ώστε το μικρό χωριό=κακό χωριό να ανοίξει το βλέμμα του και να δει τη μεγάλη παγκόσμια οικουμένη ως καλλιεργημένη πολιτεία.

Χθες πήγα μια βόλτα σε γνωστή παραλιακή λεωφόρο. Οι βόλτες των περιπατητών, θαμώνων σε καφέ και εστιατόρια, ήταν πολύ κοντά και οι μάσκες ανύπαρκτες.

Στο φανάρι “συνέλαβα” δυο συνοδηγούς λαμπερών αυτοκινήτων της οικονομικής κλάσης των 30.000 και 50.000 ευρώ να πετούν σκουπίδια από το παράθυρο. Νέοι άνθρωποι, περίπου 40 χρόνων και κάτω. Μια λέξη μου ήρθε στο νου. Τα ζωντόβολα. Και μετά περιμένουμε να φορούν και μάσκα. Αστεία πράγματα. Αφού τα ξέρουν όλα. Ακόμη και την κοινή συσπείρωση στον “ξένο” που απλώς επιθυμεί να κάνει τη ζωή του καλύτερη.

Πληροφορία: την ταινία “ο Βασιλιάς” είδα στο κανάλι της Βουλής σε σενάριο-σκηνοθεσία Νίκου Γραμματικού και Νίκου Παναγιωτόπουλου. Σε καμμία περίπτωση δεν θα την ξαναέβλεπα, ωστόσο η συσσωρευμένη κακία των μέτριων και μικρών προς τον διαφορετικό αξίζει σοβαρής κοινωνικής μελέτης. Λόγου χάρη, αναφερόμενη στο περιστατικό της παραλιακής, αν έβγαινα από το αυτοκίνητο και επέστρεφα τα σκουπίδια στους ιδιοκτήτες τους, ποια φαντάζεστε ότι θα ήταν η αντίδραση; Πόσες πιθανότητες δίνετε στο “συγγνώμη, αφαιρέθηκα” και πόσες σε μια αγενή απάντηση; Για ένα πράγμα πάντως είμαι βεβαία. Ότι όσοι διαβάζετε αυτό το κείμενο, δεν θα πετούσατε ποτέ τα σκουπίδια σας στο δρόμο.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr