Δρ Δέσποινα Κατσώχη

Οι μύθοι είναι συνηθισμένο φαινόμενο στο χώρο της ιατρικής. Τους γεννά η ανεπαρκής γνώση και η ανάγκη να αποκτήσουμε «οδηγίες γενικής χρήσης» και για να καταρριφθούν απαιτείται χρόνος και προσπάθεια, γιατί συνήθως  οικοδομούνται πάνω σε « μισές αλήθειες».  Ας αποκωδικοποιήσουμε τέτοιους «μύθους».

Μύθος: Οκτώ ποτήρια νερό την ημέρα επαρκούν για την ενυδάτωση του οργανισμού.

Αλήθεια:  Η σωματική δραστηριότητα και η εποχή του χρόνου καθορίζουν την ποσότητα υγρών που έχουμε ανάγκη. Ας ακούσουμε τον οργανισμό μας. Αν διψά θα μας το πει. Χαρακτηριστικός δείκτης είναι και το χρώμα των ούρων. Αν είναι σκούρου χρώματος, δεν είμαστε επαρκώς ενυδατωμένοι.

Μύθος: Τα φυσικά προϊόντα είναι  ωφέλιμα σε αντίθεση με τα τεχνητά.

Αλήθεια: Σαφώς τα προϊόντα της φύσης με την ελάχιστη δυνατή επεξεργασία είναι προτιμότερα από τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Ωστόσο η φύση παράγει μερικές από τις πιο επικίνδυνες ουσίες όπως το αρσενικό και η αλλαντοτοξίνη. Από την άλλη πολλά σημαντικά φάρμακα είναι τεχνητά αντίγραφα φυτικών ουσιών που δημιουργήθηκαν στο εργαστήριο για να θεραπεύουν επικίνδυνες ασθένειες. Η ασφάλεια ενός προϊόντος -φυσικό ή συνθετικό- μπορεί να αξιολογηθεί μόνο με προσεκτικά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες.

Μύθος: Τα παυσίπονα «βλάπτουν» ή τα παυσίπονα είναι «πανάκεια».

Αλήθεια: Η κατάχρηση φαρμάκων είναι σύνηθες πρόβλημα. Και η  αποφυγή τους όμως είναι μια εμμονή χωρίς επιστημονική βάση. Στην πραγματικότητα, τα παυσίπονα είναι πιο αποδοτικά όταν λαμβάνονται κατά την έναρξη ενός επεισοδίου πόνου και όχι όταν ο πόνος έχει εξελιχθεί πλήρως.

Μύθος: Αν έχεις επαρκές ασβέστιο δεν κινδυνεύεις από οστεοπόρωση.

Αλήθεια:  Έχουμε συνδέσει την οστεοπόρωση με τη λήψη ασβεστίου και ξεχνάμε το σημαντικό ρόλο της βιταμίνης D την οποία παράγει το δέρμα μας όταν εκτίθεται στο ηλιακό φως και συμβάλει στη μεταφορά του ασβεστίου στα οστά. Η βιταμίνη D έχει συσχετισθεί επίσης με τη καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού και τη γενικότερη προστασία μας από λοιμώξεις: έχει αποδειχθεί ότι κρυολογούμε συχνότερα το χειμώνα όχι γιατί η θερμοκρασία είναι πιο χαμηλή αλλά γιατί είναι η  περίοδος με τη λιγότερη ηλιοφάνεια.

Μύθος: Ο εμβολιασμός είναι περιττός γιατί τα νοσήματα από τα οποία μάς προστατεύουν έχουν σχεδόν εξαλειφθεί.

Αλήθεια: Οι μολυσματικοί παράγοντες που προκαλούν τα νοσήματα υφίστανται σε κάποια μέρη του κόσμου και μπορούν εύκολα να διαπεράσουν τα γεωγραφικά σύνορα και να μολύνουν όποιον δεν είναι προστατευμένος.

Μύθος: Τα εμβόλια είναι επικίνδυνα.

Αλήθεια: Επικίνδυνες είναι ασθένειες από τις οποίες μάς προστατεύουν τα εμβόλια τα οποία είναι πολύ ασφαλή. Οι παρενέργειες των εμβολίων είναι παροδικές και ήπιες (πόνος, κοκκινίλα στην περιοχή της ένεσης ή χαμηλός πυρετός). Αντίθετα, η πολιομυελίτιδα μπορεί να προκαλέσει παράλυση ενώ η ιλαρά εγκεφαλίτιδα και τύφλωση.

Μύθος: Έχω κανονικό βάρος οπότε δεν θα εμφανίσω χοληστερίνη.

Αλήθεια: Η χοληστερίνη δεν κάνει διακρίσεις…

Μύθος: Το τσιγάρο βλάπτει περισσότερο από τα άλλα είδη καπνού.

Αλήθεια: Όλες οι μορφές καπνού βλάπτουν εξίσου: στριφτό, πίπα, πούρο και τσιγάρο. Η έκθεση στον καπνό µε οποιοδήποτε τρόπο ευθύνεται για το 1/3 μορφών καρκίνου, στόματος, φάρυγγα, παγκρέατος και  ουροδόχου κύστης.

Μύθος: Ένα τσιγάρο την ημέρα δεν βλάπτει!

Αλήθεια: Το κεντρικό νευρικό σύστημα προσαρμόζεται γρήγορα στη χρήση νικοτίνης και με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται η δόση που αναζητά.

Μύθος: Πρέπει να αποφεύγουμε εντελώς τα λιπαρά.

Αλήθεια: Δεν βλάπτουν όλα τα λιπαρά. Ο οργανισμός τα έχει ανάγκη, διότι αποτελούν κύρια πηγή ενέργειας και τον βοηθούν να απορροφήσει τα λιποδιαλυτά θρεπτικά στοιχεία. Το θέμα είναι η πρόσληψη σωστής ποσότητας αλλά και ποιότητας λιπαρών. Ναι σε φυτικά έλαια, ξηρούς καρπούς και λιπαρά ψάρια.

Μύθος: Αν διατρέφεσαι σωστά, αθλείσαι και δεν καπνίζεις δεν κινδυνεύεις από τον καρκίνο.

Αλήθεια: Τίποτε δεν μπορεί να μας προφυλάξει απολύτως από τον καρκίνο. Ωστόσο σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και αποφυγή του καπνίσματος μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης του.