Πώς γεννιούνται τα ινομυώματα; Πότε πρέπει να αφαιρεθούν αυτοί οι καλοήθεις όγκοι της μήτρας, οι οποίοι  συνήθως είναι σφαιρικοί και αποτελούνται από ίνες κολλαγόνου και  μυϊκού ιστού;

Το καλό είναι ότι πολύ σπάνια εξελίσσονται σε κακοήθεις όγκους. Τα δημιουργεί μάλλον ο οργανισμός μας εξαιτίας κάποιου γενετικού σφάλματος το οποίο καθορίζει και την ταχύτητα ανάπτυξης τους. Το μέγεθός τους ποικίλει: από λίγα εκατοστά έως και μέγεθος που εξωτερικά προκαλεί την εντύπωση ότι η κοιλιά είναι πρησμένη. Τα ινομυώματα εμφανίζονται κυρίως σε γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας, ιδιαίτερα σε όσες δεν έχουν κάνει παιδιά ή σε όσες έχουν οικογενειακό ιστορικό (μητέρα ή αδελφή με ινομυώματα)

Ανάλογα με το πού εμφανίζονται, διακρίνονται σε:

Υποορογόνια: στο εξωτερικό μέρος της μήτρας. Όταν μεγαλώνουν, πιέζουν ουροδόχο κύστη και έντερο.

Ενδοτοιχωματικά: στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας. Αν είναι μικρά, συνήθως δεν δίνουν συμπτώματα.

Υποβλεννογόνια: μέσα στη μήτρα. Μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγίες και υπογονιμότητα.

Ως επί το πλείστον είναι ακίνδυνα και συνήθως υποχωρούν κατά την εμμηνόπαυση, γιατί τότε μειώνονται οι γυναικείες ορμόνες, οπότε σταματάει η ανάπτυξή τους. Εφόσον όμως εντοπισθούν πρέπει να παρακολουθούνται. Αφαιρούνται χειρουργικά αν έχουν μεγάλο μέγεθος, αν δημιουργούν προβλήματα γονιμότητας ή αν εκτιμάται ότι θα δυσκολέψουν κάποια επικείμενη εγκυμοσύνη. Τα προβλήματα υπογονιμότητας προκαλούνται είτε  γιατί  τα ινομυώματα πιέζουν εξωτερικά τις σάλπιγγες είτε γιατί εμφανίζονται στην ενδομητρική κοιλότητα δηλ. στο εσωτερικό της μήτρας

Έχουν  συμπτώματα;

Τα ινομυώματα δεν συνοδεύονται πάντα από συμπτώματα. Ωστόσο είναι πολύ πιθανό η γυναίκα να εκδηλώσει:

• Πόνο στην περιοχή της κοιλιάς με παράλληλη αίσθηση βάρους και «φουσκώματος»: η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτάται από τη θέση και το μέγεθος των ινομυωμάτων.
• Μεγάλη απώλεια αίματος κατά την έμμηνο ρύση ή αιμορραγία ανάμεσα στους κύκλους.
• Δυσμηνόρροια δηλ. έντονοι πόνοι κατά τη διάρκεια της περιόδου ή δυσπαρεύνια δηλ. πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή.
• Λόγω της πίεσης που ασκούν σε όργανα όπως το έντερο και την ουροδόχο κύστη μπορεί να προκαλέσουν συχνουρία, ουρολοιμώξεις ή δυσκοιλιότητα.

Τί προβλήματα προκαλούν;

Έχει αποδειχτεί ότι εμποδίζουν τη φυσιολογική σύλληψη και την κίνηση των σπερματοζωαρίων ενώ δυσκολεύουν την εμφύτευση εμβρύων κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση. Είναι πιθανό να οδηγήσουν σε απόφραξη των σαλπίγγων ή να προκαλέσουν προβλήματα στις ωοθήκες, επηρεάζοντας τη γονιμότητα της γυναίκας. Αν βρίσκονται στο ενδομήτριο είναι πιθανό να προκαλέσουν  αυτόματες αποβολές, κυρίως τους τρεις πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης. Ωστόσο αν έχετε ινομυώματα και μείνετε τελικά έγκυος, αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχετε οπωσδήποτε προβλήματα. Συνήθως αρκεί η παρακολούθησή τους. Ο γυναικολόγος θα αποφασίσει την αφαίρεση τους αν η θέση τους επηρεάζει την πορεία της κύησης.

Αν είναι μεγάλα, μπορεί με την πίεση που ασκούν σε μεγάλα αγγεία του οργανισμού, να προκαλέσουν πρήξιμο (οίδημα), κιρσούς, διόγκωση των νεφρών (υδρονέφρωση) κ.ά.  Αν έχετε ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει  να επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας και να κάνετε υπερηχογράφημα ή αν ο γιατρός το κρίνει απαραίτητο, αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

Πότε αφαιρούνται χειρουργικά;

Αν είναι πάνω από 9-10 εκ. ή είναι περισσότερα  από 5-6 συνήθως αφαιρούνται λαπαροσκοπικά. Πριν την επέμβαση, ίσως ακολουθήσετε  φαρμακευτική αγωγή που θα περιορίσει το μέγεθος τους για να αφαιρεθούν πιο εύκολα. Το χειρουργείο αποτελεί λύση και αν τα ινομυώματα πιέζουν άλλα όργανα ή προκαλούν αιμορραγία, αναιμία και υπογονιμότητα. Βεβαίως, αφαιρώντας τα, υπάρχει το ενδεχόμενο να εμφανιστούν ξανά. Μπορείτε να μείνετε έγκυος 6 μήνες μετά τη χειρουργική η λαπαροσκοπική αφαίρεσή τους.

Σε γενικές γραμμές η θεραπεία εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας, από το εάν έχει γίνει μητέρα ή όχι αλλά και από το μέγεθος, τη θέση και τα συμπτώματα που προκαλούν τα ινομυώματα. Αν είναι μικρά με λίγα ή καθόλου συμπτώματα, απαιτούν μόνο υπερηχογραφικό έλεγχο ανά εξάμηνο.

Διατροφή: το κλειδί και στα ινομυώματα

Με την κατάλληλη διατροφή ελέγχουμε τα επίπεδα των οιστρογόνων αποτρέποντας αφενός τον οργανισμό να δημιουργεί ινομυώματα και ελαχιστοποιώντας αφετέρου την πιθανότητα αύξησης του μεγέθους τους.

Έρευνες έδειξαν ότι η κατανάλωση καθημερινά τεσσάρων μερίδων φρούτων και λαχανικών μειώνει κατά  10%  τις πιθανότητες να αποκτήσουμε ινομυώματα, συγκριτικά με όσες γυναίκες καταναλώνουν μια μερίδα.

Ιδιαίτερα τα φρούτα, περιέχουν αντιοξειδωτικά που εκτιμάται ότι επηρεάζουν τη δράση των οιστρογόνων, μειώνοντας τον κίνδυνο των ινομυωμάτων. Όσο για τη βιταμίνη C διευκολύνει τη μεταφορά θρεπτικών συστατικών στο μυϊκό ιστό, βοηθώντας να αποβάλουμε άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού. Παράλληλα μειώνει τις κράμπες αλλά και την ένταση των συμπτωμάτων της εμμήνου ρύσεως.

Τα πολλά κρέατα  και τα γαλακτοκομικά περιέχουν ορμόνες και χημικές ουσίες που διαταράσσουν το ορμονικό σύστημα. Αντίθετα οι φυτικές ίνες  απομακρύνουν τα επιπλέον οιστρογόνα. Οι γυναίκες με ινομυώματα και ελλιπή σίδηρο στη διατροφή τους, μπορεί να εκδηλώσουν αναιμία με συμπτώματα όπως κόπωση, πόνο στο στήθος και δυσκολία αναπνοής. Λέμε ναι σε προϊόντα ολικής άλεσης και ανάλατους ξηρούς καρπούς  (αμύγδαλα, καρύδια, λιναρόσπορο). Λέμε όχι σε αλάτι, κορεσμένα λίπη, ζάχαρη, καφέ και αναψυκτικά: αφαιρούν από το σώμα απαραίτητα ιχνοστοιχεία και βιταμίνες.

Δρ Δέσποινα Κατσώχη