Όσοι λένε ότι ο εθνικισμός είναι παρεξηγημένη λέξη, όσοι την εξισώνουν με τον πατριωτισμό, καλά θα κάνουν να δουν την σκηνή με τον φανατισμένο τύπο που ούρλιαζε, μέσα σε παραλήρημα και φορώντας κάτι κέρατα στο κεφάλι, όταν ανέβηκε στο βήμα του Καπιτωλίου στο πρόσφατο σουρεαλιστικό σκηνικό της εισβολής στην Ουάσιγκτον.Κάτι κοινότοπες δηλώσεις περι κατάληψης στο ναό της Δημοκρατίας και της Δύσης, απωθούν στο συλλογικό ασυνείδητο το μείζον πρόβλημα : τον εθνικισμό.

Όταν ανέλαβε ο Τραμπ και διόρισε μια κυβέρνηση εκατομμυριούχων έγραψα (29/1/2017) ότι ο πλανήτης ίσως και να μπήκε σε περιπέτειες. Και δεν ήμουν ο μόνος προφανώς που το έλεγε. Θεωρούσα ότι η ναρκισσιστική ψυχοπαθολογία του ανδρός συναντούσε στο συλλογικό ασυνείδητο τα ένστικτα ισχύος και ότι αυτός ο συνδυασμός ίσως να έβαζε την ανθρωπότητα σε αχαρτογράφητα νερά. Και έγραψα ότι όσα απο εκείνα που θεωρούσαμε τότε αυτονόητα στην ανεπτυγμένη Δύση (ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερία μετακίνησης, αρχές ισονομίας και δικαιοσύνης, ανεξιθρησκία) δυστυχώς ίσως αναγκαστούμε να τα ψάχνουμε ξανά μέσα στην Ιστορία.

DELIVERY  2241003600  8:00-16:00 & 19:00-22:00

Αλλά κάποιοι εξακολουθούν αυτά να τα κατατάσσουν στις ”διανοουμενίστικες διεθνιστικές αριστερές φιλοσοφίες ”( το λέω όπως ακριβώς μου το είπε κάποιος γνωστός !). Θεωρούν ότι είσαι πρώτα γέννημα θρέμμα της χώρας σου και μετά της ανθρωπότητας. Αγνοούν ότι στα λεξικά υπάρχει η λέξη ουμανισμός. Ο Τραμπ δυστυχώς εκπροσωπεί αυτό το αντι-ουμανιστικό πρόσωπο όχι μόνο πολλών στην Αμερική αλλά παντού στον πλανήτη. Είναι αυτό το πρόσωπο που στην οικονομία κρύβεται πίσω απο την μάσκα του εθνικιστικού καπιταλισμού. Του εμπορικού προστατευτισμού. Του ακραίου νεοφιλελευθερισμού. Του κοινωνικού δαρβινισμού.

Οι ΗΠΑ δεν είναι μόνο η χώρα της αξιοκρατίας, δεν είναι μόνο η γή της επαγγελίας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας. Είναι και η χώρα του αμερικανικού ονείρου. Και αυτό είναι ο Τραμπ: το όνειρο του καθενός, παντού σε όλο τον κόσμο, για να πλουτίσει. Αλλά για πιο ακριβώς όνειρο μιλάμε σήμερα ; Ποιός τολμάει άραγε στις μέρες μας να το ορίσει ; Μήπως χρειάζεται πλέον έναν καινούργιο ονειροκρίτη προόδου για να το ερμηνεύσουμε ξανά ; Όταν φυσικά οι μετοχές- δηλαδή οι μελλοντικές συντάξεις των αμερικανών πολιτών και όχι μόνο αυτών – είναι στα ύψη ( 30,000 ο Dow Jones) εν μέσω πανδημίας, θανάτων και  πρωτοφανούς ύφεσης, τότε το όνειρο αυτό μοιάζει να λειτουργεί. ” Ξέρει καλά την οικονομία, έχει κάνει περιουσία, πέτυχε” : αυτό είναι το μότο των φανατικών υποστηρικτών του προσθέτοντας και σενάρια  που κανείς δεν μπορεί να τα αμφισβητήσει στην πραγματικότητα, πολύ απλά γιατί ανέκαθεν στις ΗΠΑ το βαθύ κράτος και η διαπλοκή συμφερόντων είναι πιο ισχυρά απο τους θεσμούς. Όποιος και αν κυβερνάει, όποιος και αν είναι ψηλά στην λίστα Forbes και συμμετέχει σε ολιγοπώλια.

Πρέπει λοιπόν να ξανα-ορίσουμε το αμερικανικό όνειρο θυμίζοντας στους οπαδούς του παντού στον πλανήτη, ότι μια ολιγαρχία πλουτοκρατών -όποιος και αν είναι πρόεδρος- θα επικρατεί πάντα χάρη σε αυτή την αμερικανική χωροχρονική ηγεμονία. Και ο απλός λαός, οι απλοί εργαζόμενοι που θα φανατίζονται στα social media για να κάνουν την χώρα τους σπουδαία ξανά( to make America great again).Με τις ανισότητες να αυξάνονται διότι πολύ απλά δεν θα πάρουν δυστυχώς το ανάλογο μέρισμα απο τα υπερκέρδη αυτών των ολιγαρχών.

Αρνούμαστε να πούμε τι είναι μεταξύ άλλων οι ΗΠΑ, τουλάχιστον μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο: ιμπεριαλιστική δύναμη με σημαία  την κερδοφορία συγκεκριμένων ολιγοπωλίων. Πολλοί λένε ότι ο Τραμπ ήθελε αυτόν ακριβώς τον ιμπεριαλισμό να μαζέψει. Να μην κάνει πολέμους. Να μην στέλνει στρατεύματα. Να διακόψει την έξοδο του αμερικανικού κεφαλαίου σε άλλες χώρες. Και λέγανε ότι ήταν κατά της παγκοσμιοποίησης ( αφού εν τω μεταξύ επί χρόνια είχε ανοικοδομήσει δεκάδες ουρανοξύστες απανταχού της γης ). Λογικά ακούγονταν τότε όλα αυτά. Μήπως όμως η αμερικανική ηγεμονία ισχυροποιείται ακριβώς την στιγμή που  καταφέρνει να αναδιπλώνεται – όπως δηλαδή κάνει ο καπιταλισμός ; Μήπως ισχυροποιείται το αμερικανικό όνειρο όταν ο εθνικός προστατευτισμός και η εθνικοφροσύνη του υπερπατριωτισμού βαδίζουν μαζί και εξοπλίζουν έτσι με δολάρια το γνωστό μακρύ χέρι της πολεμικής βιομηχανίας ;

Η αλήθεια είναι ότι ”Τραμπ” υπάρχουν πολλοί σε διάφορες ηγεσίες του κόσμου. Και στην Δύση και στην Ασία. Γιατί πολύ απλά υπάρχουν πολλοί εθνικοί καπιταλισμοί που αναδύονται κατα καιρούς μέσα στον διεθνοποιημένο καπιταλισμό και αναγκαστικά ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Γιατί επίσης εδώ και χρόνια είχε αρχίσει να υπάρχει και το ρωσικό όνειρο για τους Ρώσους, το τούρκικο όνειρο για τους Τούρκους, το κινεζικό όνειρο για τους Ασιάτες. Όλα φυσικά ως κόπιες του αμερικανικού, οπότε και παραπαίουν συχνά. Αυτού του ονείρου που συνδυάζει έναν δήθεν φιλελευθερισμό με δόσεις ακραίου συντηρητισμού, θρησκευτικού φονταμενταλισμού, πουριτανισμού, ρατσισμού. Δηλαδή εξτρεμιστικού εθνικισμού. Αλλά επειδή δεν θέλουμε να παραδεχθούμε ότι εθνικισμός και καπιταλισμός πάνε μαζί, μας βόλευε να λέμε επί χρόνια για την ”νέα τάξη πραγμάτων” και για την παγκοσμιοποίηση. Θαρρείς και δεν υπήρχε η παγκοσμιοποίηση όταν έκαναν εμπόριο τα πλοία απο την Βενετία μέχρι τις Ινδίες στον 15ο αιώνα. Θαρρείς και δεν υπήρχε παγκοσμιοποίηση όταν επικρατούσαν στις θάλασσες προ κάποιων αιώνων οι Βρετανοί, οι Ισπανοί, οι Ολλανδοί.

Αυτές τις αποικιοκρατίες είναι που αντέγραψαν οι Αμερικανοί απο την ίδρυση τους ως έθνος και μετά. Με αυτό το μοντέλο εισβάλλουν μέχρι σήμερα σε κάθε σπίτι πουλώντας gadgets που εν τω μεταξύ τους βόλευε να τα φτιάχνουν φθηνά στο εργοστάσιο που λεγότανε Κίνα (μέχρι που η Κίνα ξύπνησε).Ο Τραμπ ενσάρκωσε το πρότυπο αυτού του ηγέτη που θα μάζευε πίσω αυτά τα αμερικανικά κεφάλαια, δηλαδή θα μάζευε την αυτοκρατορία ξανά στα αρχικά της εδάφη. Όμως η Αμερική των αντιφάσεων δεν είναι απλά μια χώρα. Είναι χωρο-χρόνος, γεωπολιτική ηγεμονία, είναι το κεφάλαιο που εκδίδει η FED για τις αγορές. Είναι ο καπιταλισμός στην ακραία του εκδοχή. Είναι- σε ένα κομμάτι της-και αυτός ο εθνικισμός που συμβαδίζει με τον νεοφιλελευθερισμό: την επικράτηση του ισχυρού και την περιθωριοποίηση του αδύναμου μέσα στην κοινωνία. Αυτά ήταν ο Τραμπ. Και γι’ αυτό θα παραμείνει ο τραμπισμός. Όχι ως απλός λαϊκισμός. Αλλά ως ακραίος εθνικισμός που  εξάγεται ως προϊόν απο τα συστημικά ΜΜΕ- όπως και ο φόβος- όταν επικρατεί ο ακραίος καπιταλισμός…

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr