Γιάννης Καραχισαρίδης

Τα αποφθέγματα και το νόημα τους. Αναμνήσεις από το καλοκαίρι που έφυγε και ευχές για το φθινόπωρο που ήρθε. Οι αναμνήσεις για άλλους ήταν καλύτερες και για άλλους όχι τόσο. Και οι ευχές δεν θα είναι με όλους το ίδιο γενναιόδωρες. Αλλά έτσι είναι η ζωή. Πηγαινοέρχεται στις χαρές και στις λύπες, χωρίς κανείς να μπορεί να ορίσει το ζύγι. Τώρα λοιπόν που αποχαιρετούμε το καλοκαίρι και καλωσορίζουμε το φθινόπωρο, το τετράδιο σημειώσεων και μελέτης, στη 30^η σελίδα του και μετά από τρία χρόνια, αποφάσισε να παρουσιάσει μια σειρά από σύντομες ιστορίες με νόημα. Τα αποφθέγματα είναι σεβαστά από όλους, γιατί περιέχουν συμπυκνωμένη σοφία. Το ερώτημα είναι πόσοι απ’ όλους εμάς χρησιμοποιούμε αυτή τη σοφία στη καθημερινή μας ζωή. Συνήθως ελάχιστοι. Πρώτα θαυμάζουμε τις σκέψεις κι αμέσως μετά αποχωρούμε στα καθ’ ημάς.

Κουνγκ Φου Το Κουνγκ Φου είναι γνωστό σαν είδος πολεμικής τέχνης, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Στην πραγματικότητα είναι μια μακραίωνη παράδοση προσωπικής εκπαίδευσης γύρω από τα μυστήρια της ζωής και του κόσμου. Όλα ξεκίνησαν πριν αιώνες στη Κίνα, στο ναό Σαολίν, που σημαίνει «δάσος των νεαρών δέντρων». Αξίζει να δούμε πώς ο δάσκαλος Πο εξασκεί τον μαθητή του να κατανοεί καλύτερα τα μυστικά της ζωής.

Δάσκαλος Πο, μάθημα 1. Στο καλό να επιστρέφεις καλό. Στο κακό να επιστρέφεις δικαιοσύνη.

Δάσκαλος Πο, μάθημα 2. Ένα δέντρο που πέφτει στο δάσος, αν δεν υπάρχουν αυτιά να το ακούσουν, δεν κάνει κανένα θόρυβο. Παρ’ όλα αυτά πέφτει.

Δάσκαλος Πο, μάθημα 3. Να αποδέχεσαι τους τρόπους των άλλων, αλλά πρώτα απ’ όλα να σέβεσαι τους δικούς σου.

 Δάσκαλος Πο, μάθημα 4. Έχω τρεις θησαυρούς που τους κρατάω και τους συντηρώ με προσοχή. Ο πρώτος είναι το έλεος, γιατί το έλεος προέρχεται από το θάρρος. Ο δεύτερος είναι η λιτότητα, από την οποία προκύπτει η γενναιοδωρία προς τους άλλους. Και ο τρίτος είναι η ταπεινότητα, γιατί από αυτή γεννιούνται οι ηγετικές ικανότητες. Ο μαθητής ρωτάει τον δάσκαλο Πο: «πώς θα μπορέσω να μη ξεχνιέμαι και να κρατάω αυτούς τους θησαυρούς κάθε στιγμή στη μνήμη μου;». Κι ο δάσκαλος απαντάει: όχι στην μνήμη σου, στις πράξεις σου.

 Δάσκαλος Πο, μάθημα 5. Αυτό που είσαι κι αυτό που πρόκειται να γίνεις, αλλά ακόμα δεν έγινες, είστε σαν το κερί με τη φλόγα. Μαζί και χώρια.

Δάσκαλος Πο, μάθημα 6. Σε κάθε απώλεια υπάρχει ένα κέρδος (πρέπει κάτι να χαθεί για να γίνεις κάτι άλλο). Σε κάθε κέρδος υπάρχει μια απώλεια (όταν γίνεσαι κάτι άλλο έχει χαθεί αυτό που ήσουν). Κοίτα τα βουνά. Τι όμορφα που είναι με το χιόνι. Όταν το χιόνι θα χαθεί θα φυτρώσει το γρασίδι.

Μόνο στη Ρόδο

Αποστόλου Παύλου 50, Βενετοκλέων, 

Pane di capo: Λεωφόρος Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ), Λεωφόρος Κρεμαστής & «Πηγές Καλλιθέας»

Ο ουμανισμός και ο κινηματογράφος. Πολλοί έχουμε παρεξηγήσει τι είναι ουμανισμός. Ο ουμανισμός δεν γεννήθηκε για να επαινεί τον άνθρωπο, αλλά για να εξερευνά τα μυστήρια του. Ο ουμανισμός δεν έβγαλε τον άνθρωπο από την αφάνεια για να τον δοξάσει. Αυτό θα ήταν εξ άλλου πολύ αλαζονικό και υποτιμητικό για την νοημοσύνη του ανθρώπου. Ο ουμανισμός έσυρε το βλέμμα του από τον ουρανό και κοίταξε στη γη με μεγάλη περιέργεια. Ήθελε επιτέλους να καταλάβει ποιοι είναι όλοι αυτοί γύρω του, οι δικοί του και οι ξένοι και πάνω απ’ όλα να καταλάβει και ποιος είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Ο κινηματογράφος, ένα μέσο με μεγάλες δυνατότητες, ουσιαστικά χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Στις ταινίες που οι δημιουργοί τους θεωρούν ότι ξέρουν τα πάντα για τη ζωή και θέλουν να διδάξουν τους θεατές και στις ταινίες που οι δημιουργοί τους δεν ξέρουν και αναρωτιούνται. Η δεύτερη κατηγορία σχετίζεται με τον ουμανισμό. Η πρώτη όχι. Στην ταινία Βατερλό ο Ροντ Στάιγκερ ερμηνεύει τον Ναπολέοντα. Ένας στρατηγός του λέει ότι τελικά η δόξα κάποτε σβήνει. Δεν είναι παρά μια σύντομη λάμψη που γρήγορα θα χαθεί. Δίκιο έχεις, του απαντάει ο Ναπολέων. Η δόξα είναι μια μικρή λάμψη μέσα στον χρόνο, αλλά η αφάνεια διαρκεί για πάντα. Στην αρχή της ταινίας Λώρενς της Αραβίας, ο Λώρενς ανάβει ένα σπίρτο και το κρατάει μέχρι η φλόγα να σβήσει μόνη της στα δάκτυλα του. Ένας δεκανέας τον ρωτάει ποιο είναι το κόλπο. Κι ο Λώρενς του απαντάει ότι το κόλπο είναι να καίγεσαι και να μην σε νοιάζει.

Χιουμοριστικές σοφιστείες. Υπάρχουν όμως και χιλιάδες πανέξυπνες σοφιστείες από τη συσσωρευμένη πείρα των ανθρώπων. Μια μεγάλη γκάμα που εκτείνεται από χιουμοριστικές χαριτωμένες σκέψεις και φτάνει μέχρι σε διατυπώσεις με σοφές υπονοήσεις. Ας δούμε μερικές:

—Το δικαίωμά σου να ομιλείς δεν περιλαμβάνει και υποχρέωσή μας να σε πάρουμε στα σοβαρά.

—Αν αντιγράφεις κάποιον λέγεται «κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας» αν αντιγράφεις πολλούς λέγεται «έρευνα

—Δημόσιος υπάλληλος είναι εκείνος που έχει ένα πρόβλημα για κάθε λύση.

—Τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή είναι ή ανήθικα ή παράνομα ή παχαίνουν.

—Δεν φοβάμαι να πεθάνω. Απλώς δε θέλω να είμαι εκεί όταν θα γίνει.

—Με δίκασαν ερήμην και με καταδίκασαν εις θάνατον ερήμην. Τους είπα ότι μπορούν να με εκτελέσουν ερήμην.

—Γάμος είναι η από κοινού επίλυση προβλημάτων που δεν υπήρχαν πριν απ’ αυτόν.

—Ο υπολογιστής δεν θα αντικαταστήσει ποτέ την εφημερίδα. Εξ άλλου δεν μπορείς να σκοτώσεις μια μύγα μ’ ένα laptop.

—Το πρόβλημα του να είσαι συνεπής στα ραντεβού είναι ότι δεν βρίσκεται εκεί κανείς για να το εκτιμήσει.

—Έρωτας είναι η αυταπάτη ότι μια γυναίκα είναι διαφορετική από τις άλλες.

Από την αρχαιότητα. Υπάρχουν όμως και σύντομες αφηγήσεις από την αρχαιότητα χαμένες στα σύνορα της Ιστορίας και του μύθου. Πολλές απ’ αυτές είναι γεννήματα μεταγενέστερων εποχών, που απλά αναδεικνύουν την εύστοχη παρατηρητικότητα των αρχαίων ελλήνων. Ιδού μερικές:

—Πληροφορήθηκε ο Αριστοτέλης από κάποιον ότι μερικοί τον έβριζαν. Ο φιλόσοφος απάντησε: «Καθόλου δεν με νοιάζει. Όταν είμαι απών, δέχομαι ακόμα και να με μαστιγώνουν».

—Είπε κάποιος στον Διογένη: «Οι συμπολίτες σου σε καταδίκασαν σε εξορία».
Και ο φιλόσοφος απάντησε: «Κι εγώ τους καταδίκασα να μένουν στον τόπο τους».

—Ένας πατέρας ζήτησε από τον Αρίστιππο να διδάξει τον γιο του. Ο φιλόσοφος ζήτησε αμοιβή 500 δραχμές. Ο πατέρας θεώρησε υπερβολικό το ποσό. «Με τόσα χρήματα», είπε, «θα μπορούσα να αγοράσω ένα ζώο». «Αγόρασε», είπε ο Αρίστιππος, «κι έτσι θα έχεις δύο».

—Ο Διογένης ζητούσε ελεημοσύνη από ένα άγαλμα. Όταν τον ρώτησαν γιατί
κάνει κάτι τέτοιο απάντησε: «Εξασκούμαι στο να μην απογοητεύομαι από την αναισθησία των ανθρώπων».

—Παρακινούσαν τον Φίλιππο τον Μακεδόνα να εξορίσει κάποιον που τον κακολογούσε. Ο Φίλιππος απάντησε: «Δεν είστε καλά! Θέλετε να τον στείλω να με κατηγορεί και σ’ άλλα μέρη;»

—Είπε κάποιος στον Αρίστιππο ότι η Λαΐς δεν τον αγαπά, αλλά προσποιείται ότι τον αγαπά. Ο Αρίστιππος απάντησε: «Ούτε το κρασί ή το ψάρι με αγαπούν, εγώ όμως τα απολαμβάνω».

Ο Τσώρτσιλ. Ο πατέρας της νίκης ήταν ένας δύστροπος άνθρωπος. Σκληρός κι απόλυτος με τους άλλους. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να σκέπτεται. Ίσως μάλιστα είναι και ο ρέκορντμαν των επώνυμων αποφθεγμάτων. Ας δούμε μερικά:

—Ίσως είναι καλύτερο να είσαι ανεύθυνος και σωστός, παρά υπεύθυνος και  λάθος.

—Ο φανατικός είναι εκείνος που δε θα αλλάξει άποψη, αλλά ούτε και θέμα.

—Κουράγιο είναι αυτό που χρειάζεται για να σηκωθείς να μιλήσεις. Κουράγιο επίσης είναι αυτό που χρειάζεται για να κάτσεις και ν’ ακούσεις.

—Δεν είναι αρκετό να κάνουμε το καλύτερο μας. Αρκετό είναι να κάνουμε αυτό που απαιτείται.

—Πολιτική είναι η ικανότητα του να παρουσιάζεις σήμερα το τι θα γίνει αύριο και αύριο να εξηγείς γιατί δεν έγινε.

—Το αστείο είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση.

—Το να βελτιώνεσαι σημαίνει ν’ αλλάζεις. Το να είσαι τέλειος σημαίνει ν’ αλλάζεις συχνά.

—Επιτυχία σημαίνει να πηγαίνεις από αποτυχία σε αποτυχία δίχως να χάνεις τον ενθουσιασμό σου.

—Το τακτ είναι η ικανότητα να λες σε κάποιον να πάει στο διάολο, με τέτοιο τρόπο, που να ανυπομονεί για το ταξίδι.

—Τίποτα στη ζωή δεν είναι πιο ανακουφιστικό από το να σε πυροβολούν δίχως  να βρουν στόχο.

—Τα προς το ζην τα κερδίζεις μ’ αυτά που παίρνεις. Τη ζωή όμως την κερδίζεις μ’ αυτά που δίνεις.

—Είμαστε κύριοι όσων δεν ειπώθηκαν, αλλά σκλάβοι εκείνων που ειπώθηκαν.

—Το τίμημα της μεγαλοσύνης είναι η ευθύνη.

—Μια καλή ομιλία πρέπει να εξαντλεί το θέμα. Όχι όμως και το ακροατήριο.

Περί χρήματος. Πολλοί άνθρωποι, καλοπροαίρετοι και παρακινούμενοι από τον ανθρωπισμό τους, πιστεύουν ότι όσοι έχουν πολλά θα πρέπει να δίνουν σ’ αυτούς που έχουν λίγα. Υπάρχει όμως κι ένας άλλος τρόπος πολύ μεγαλύτερης γενναιοδωρίας. Μας τον αποκαλύπτει ο Γουόρεν Μπάφετ, ένας αμερικανός επενδυτής και φιλάνθρωπος. «Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 είχα περιουσία 25 εκατομμύρια δολάρια. Αν άρχιζα να τα μοιράζω σε φιλανθρωπίες τότε, δεν θα είχα φτάσει σε σημείο σήμερα να έχω τόσα πολλά να δώσω». Η καθαρή αξία της περιουσίας του ανέρχεται σήμερα σε 80 δις. Εκτός από τα μεγάλα ποσά που ήδη έχει δώσει σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, έχει δηλώσει ότι, μετά θάνατον, το 99% της περιουσίας του θα πάει σε όσους έχουν ανάγκη.

Κι ένα ανέκδοτο, αποχαιρετώντας το καλοκαίρι. Ένας δημοσιογράφος ρώτησε τον διευθυντή μιας ψυχιατρικής κλινικής πώς καθορίζουν αν ένας ασθενής πρέπει να εισαχθεί στην κλινική για θεραπεία. Γεμίζουμε ως επάνω μια μπανιέρα, απαντάει ο διευθυντής, κι έπειτα δίνουμε ένα κουταλάκι του γλυκού, ένα φλυτζάνι κι έναν κουβά και ζητάμε από τον ασθενή ν’ αδειάσει τη μπανιέρα. Καταλαβαίνω, είπε ο δημοσιογράφος, ένα φυσιολογικό άτομο θα χρησιμοποιούσε τον κουβά. Όχι, απαντάει ο διευθυντής, ένα φυσιολογικό άτομο θα τραβούσε το βούλωμα. Θέλετε κρεβάτι κοντά στο παράθυρο;

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr