Μόνο στη Ρόδο

Αποστόλου Παύλου 50, Βενετοκλέων, 

Pane di capo: Λεωφόρος Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ), Λεωφόρος Κρεμαστής & «Πηγές Καλλιθέας»

Γιάννης Καραχισαρίδης

 

Τώρα που η Χρυσή Αυγή δεν μπήκε στη Βουλή, όλοι αυτοί οι πολιτικοί, οι αρθρογράφοι και οι σχολιαστές σιωπούν. Χαίρονται γιατί τη γλιτώσαμε, αλλά το λάθος τους ακόμα δεν το κατάλαβαν. Δεν κατάλαβαν ότι η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Τώρα που ο κίνδυνος του Ναζισμού πέρασε, θα συνεχίσουν να βλέπουν το μέλλον σαν μια αντιγραφή του παρελθόντος. Θα συνεχίσουν να καταλαβαίνουν τον κόσμο ως επανάληψη. Και θα συνεχίζουν να κάνουν το ένα λάθος μετά το άλλο.   

Τετράδιο σημειώσεων και μελέτης 29^η σελίδα – Μάιος Ιούνιος Ιούλιος 2019

Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Ο Τσίπρας ανακοίνωσε την μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ σε μια ευρύτερη δημοκρατική παράταξη. Πολλοί είναι εκείνοι που διαβλέπουν σ’ αυτή τη μετεξέλιξη μέρες του ΄80, με αρχηγό τον Τσίπρα, ως απομίμηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Η σκέψη είναι προφανώς απλοϊκή και δεν λαμβάνει υπ’ όψη τις τεράστιες διαφορές, που καθιστούν ανεδαφική αυτή την αναλογία. Ο σοσιαλισμός στην εποχή του Ανδρέα είχε ένα τελείως διαφορετικό ειδικό βάρος και η χώρα είχε ανάγκη τότε να σπάσει στεγανά και αντιλήψεις της παλιάς Δεξιάς. Σήμερα όμως η μετεμφυλιακή Δεξιά δεν υπάρχει και η σοσιαλδημοκρατία έχει πολλά υπαρξιακά προβλήματα να λύσει. Η προσωπικότητα, η καλλιέργεια και η επιστημονική κατάρτιση του Ανδρέα, δεν έχει καμία σχέση με τα αντίστοιχα εφόδια του Τσίπρα. Και δεν υπάρχει καμιά σύγκριση ανάμεσα στα στελέχη του τότε ΠΑΣΟΚ, με τα στελέχη του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ. Συχνά παραλληλίζουμε δύο εποχές εντοπίζοντας συγγένειες και δεν δίνουμε καμιά σημασία στις ριζικές διαφορές. Γι’ αυτό και μας δημιουργείται η  ψευδαίσθηση ότι η Ιστορία  επαναλαμβάνεται. Και στον κόσμο των ψευδαισθήσεων ανήκει η πιθανότητα μιας μεγάλης δημοκρατικής παράταξης με αρχηγό τον Τσίπρα.   

Ο νεοφιλελευθερισμός ως μοναδικό επιχείρημα. Ο νεοφιλελευθερισμός είναι ένας «μπαμπούλας», που σαν στερεότυπο αποτελεί σήμερα το δεκανίκι της αριστερής σκέψης. Στο μυαλό όλων των αριστερών παραφυάδων ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι μια έννοια, αλλά ένας στοιχειωμένος τόπος απ’ όπου εκπορεύονται μόνο φόβοι και απειλές. Ένα είδος σύγχρονης δεισιδαιμονίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ εισήλθε στο προσκήνιο προσφέροντας δύο ελπίδες στους απογοητευμένους πολίτες. Τον Γενάρη του 2015 θα έσκιζε τα μνημόνια και τον Σεπτέμβρη του ίδιου έτους θα τιμωρούσε το παλιό πολιτικό σύστημα που μας οδήγησε στα μνημόνια. Ο χρόνος κύλησε, οι δύο ελπίδες εξανεμίστηκαν και τρίτη ελπίδα δεν εφευρέθηκε. Το μόνο που απέμεινε ως προεκλογικό όπλο, για τις εκλογές του Ιουλίου, ήταν ξόρκια για να μην έρθει κάποιος υποτιθέμενος ανελέητος νεοφιλελευθερισμός. Αντί για ελπίδες, φόβος. Όμως η ελπίδα έχει πιθανότητες να αποκτήσει πολιτικό νόημα, ο φόβος ποτέ.

Όταν η ψευδαίσθηση ξεπερνάει την αυταπάτη. Είπε ο Τσίπρας σε μια συνέντευξη του, αναφερόμενος στο δημοψήφισμα του 2015: «Είχαμε την αφέλεια να πιστεύουμε ότι η Ευρώπη θα σεβαστεί τη λαϊκή ετυμηγορία αλλά αντιθέτως έφτιαχνε το τιμωρητικό σενάριο με την έξοδο από το ευρώ για να μην ακολουθήσουν κι άλλες χώρες». Ομολογεί την αυταπάτη του, τη πίστη του δηλαδή ότι η Ευρώπη θα υποχωρούσε. Ομολογώντας, μπορεί να αναγνώρισε την αυταπάτη του, αλλά παραμένει εγκλωβισμένος σε μια ψευδαίσθηση που έχει πολύ πιο βαθύτερες ρίζες. Ακόμα πιστεύει ότι οι κακοί βρικόλακες του νεοφιλελευθερισμού δεν σεβάστηκαν τη λαϊκή ετυμηγορία και θέλησαν να τιμωρήσουν τη χώρα. Η ψευδαίσθηση τον αναγκάζει να μην αντιλαμβάνεται μερικά πάρα πολύ απλά δεδομένα εκείνης της εποχής. Αν, όταν κέρδισε τις εκλογές, απλά ολοκλήρωνε την 5^η αξιολόγηση, η χώρα θα έβγαινε από το μνημόνιο αμέσως. Και καμία Ευρώπη δεν θα σκεφτόταν να τον τιμωρήσει για τίποτα. Ούτε κανείς θα ήθελε να τον βγάλει από το ευρώ. Ήταν τόσο απλό. Ακόμα δεν έχει καταλάβει ότι από τα μνημόνια ξεμπερδεύαμε ακριβώς με το που ορκίστηκε η κυβέρνηση του. Ακόμα δεν έχει καταλάβει ότι το τρίτο μνημόνιο ήταν αποκλειστικά δικό του δημιούργημα κι εκεί δεν τον οδήγησε κανένας νεοφιλελευθερισμός, κανένα ΔΝΤ, κανένας Σόιμπλε και κανένας Σαμαράς ή Βενιζέλος. Ακόμα δεν έχει καταλάβει ότι συγκρούστηκε με ανεμόμυλους κι ακόμα πιστεύει ότι οι ανεμόμυλοι ήθελαν να τον τιμωρήσουν. Ακόμα δεν έχει καταλάβει ότι η «μεγάλη μάχη» που έδωσε εκείνο το εξάμηνο ήταν εκτός θέματος.

Το DNA της Αριστεράς. Φέτος έχουμε μια επέτειο. Πριν 100 χρόνια, το 1919 ιδρύθηκε η 3^η Διεθνής. Το πρώτο άρθρο της ιδρυτικής απόφασης έλεγε: Η σημερινή περίοδος είναι η περίοδος της αποσύνθεσης και της κατάρρευσης ολόκληρου του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος και θα σημάνει και το τέλος του ευρωπαϊκού πολιτισμού γενικά, αν δεν καταστραφεί ο καπιταλισμός με τις άλυτες αντιθέσεις του. Η επέτειος αυτή έχει διαγραφεί από τη συλλογική μνήμη και κανείς πια δεν αναφέρεται σ’ αυτό το γεγονός. Όμως αυτά τα λόγια συνεχίζουν να κατοικούν στο υποσυνείδητο της αριστερής σκέψης. Παραμένουν ανεξίτηλα στο DNA της Αριστεράς. Το ΚΚΕ που συνεχίζει να ονειρεύεται φωναχτά τη πτώση του καπιταλισμού μοιάζει βγαλμένο από μουσείο κι όλα τα άλλα αριστερά παρακλάδια προσπαθούν μάταια να προσαρμοστούν. Η αριστερή σκέψη περιπλανιέται σε  αφιλόξενες γι’ αυτήν θάλασσες. Προσπαθεί να υιοθετήσει τη δημοκρατία χωρίς να ενδιαφέρεται για τις απόψεις των άλλων. Προσπαθεί να πλεύσει σε συνθήκες ελεύθερης οικονομίας χωρίς να αποδέχεται την αξία της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνησε με δυστοκία και αναποτελεσματικότητα, γιατί ήταν αδύνατο να ξεφύγει από το DNA της αριστερής σκέψης. Γι’ αυτό και είναι  οξύμωρο να πιστεύουμε ότι ο Τσίπρας θα μπορούσε να ηγηθεί μιας μεγάλης δημοκρατικής παράταξης. Γιατί μπορείς να μεταμφιεστείς, ώστε κανείς να μην σε αναγνωρίζει, αλλά το DNA σου είναι αδύνατο να το ξεφορτωθείς.

 Το δικαίωμα στην ανισότητα. Η δημοκρατία λέει ότι όλοι είμαστε ίσοι απέναντι στους νόμους και τους κανόνες. Η δημοκρατία όμως ποτέ δεν είπε ότι όλοι είμαστε ίσοι γενικώς. Αν ήμασταν, θα μοιάζαμε με τους ομοιόμορφους στρατιώτες μιας επετειακής παρέλασης. Είμαστε ίσοι απέναντι στον νόμο αλλά είμαστε διαφορετικοί και άνισοι μεταξύ μας κι αυτό μας κάνει ανθρώπους. Είμαστε άνισοι και στα όνειρα που κάνουμε και στα αποτελέσματα που φέρνουμε. Αν δεν υπάρχουν ανισότητες κανείς δεν μπορεί να γίνει καλύτερος από αυτό που ήταν πριν. Κανείς δεν μπορεί να αξιολογηθεί καλύτερος ή χειρότερος από τον διπλανό του. Αν δεν υπάρχουν ανισότητες κανείς δεν μπορεί να γίνει πιο πλούσιος από άλλους. Ο Αντετοκούμπο οφείλει να είναι πιο πλούσιος από έναν μπασκετμπολίστα που παίζει στον Προμηθέα Πατρών. Αν του στερήσουμε αυτό το δικαίωμα, τότε ξαναγυρνάμε στους ομοιόμορφους στρατιώτες της επετειακής παρέλασης. Και τότε δεν υπάρχει MVP στο NBA. Όλοι θα ήταν ίδιοι. Ο τρόμος της Αριστεράς απέναντι στις ανισότητες είναι μια ιδεοληψία που καταργεί το δικαίωμα των ανθρώπων να προοδέψουν, να ξεχωρίσουν. Είναι μια ιδεοληψία που καταργεί το δικαίωμα στα όνειρα. Η Αριστερά δεν καταλαβαίνει ότι η δημοκρατία πρώτα χειροκροτεί τις ανισότητες και μετά μας επιβάλλει να είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στους κανόνες. Όλοι όμως. Πλούσιοι και φτωχοί, πετυχημένοι και χαμένοι. Φυσικά η δημοκρατία δεν καταφέρνει πάντα να εφαρμόζει αυτή την ισότητα. Γιατί ο homo sapiens είναι εφευρετικός και ξέρει να ελίσσεται και να ξεφεύγει από τους κανόνες. Όμως η δημοκρατία το προσπαθεί και αυτή η προσπάθεια είναι που έχει αλλάξει τον κόσμο.

Γιατί δεν μπορούμε πάντα όλοι μαζί. Φυσικά όλοι μαζί μπορούμε. Φυσικά οι συλλογικές προσπάθειες φέρνουν σπουδαία αποτελέσματα. Αλλά για να δράσουμε όλοι μαζί θα πρέπει να έχουμε έναν κοινό στόχο. Όταν πάμε να φυτέψουμε δέντρα δεν καλούμε τους εμπρηστές να βοηθήσουν. Εάν δεν έχουμε έναν κοινό στόχο τότε το «όλοι μαζί» πάει περίπατο. Δεν ήταν λίγοι όσοι πίστευαν ότι μόνο μια οικουμενική κυβέρνηση θα μας έβγαζε από τη κρίση. Και δεν είναι λίγοι όσοι προφητεύουν την πιθανότητα του μεγάλου συνασπισμού, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, απλά επειδή συνέβη με το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ το 2012. Αυτό όμως είναι αδύνατον γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει σε έναν κόσμο τελείως διαφορετικό, με τελείως διαφορετικούς στόχους. Το «όλοι μαζί» ακούγεται όμορφο και ανθρώπινο. Κι όσοι άκριτα και χωρίς όρους το υποστηρίζουν δεν έχουν ακόμα καταλάβει τι είναι δημοκρατία. Δεν έχουν καταλάβει ότι η δημοκρατία επιτρέπει σε όλες τις φωνές να ακούγονται, αλλά ποτέ δεν επιβάλλει όλες οι φωνές να πορεύονται συναδελφωμένες. Οι οπαδοί του άνευ όρων «όλοι μαζί» πιστεύουν ότι πρέπει να επιβιώνει μόνο ότι μας ενώνει και να κρύβουμε κάτω απ’ το χαλί, ότι μας χωρίζει. Και ξεχνούν ότι οι διαφορές και οι αντιθέσεις δεν μπορούν να μένουν κρυφές για πάντα.

 Τώρα όλοι ξέχασαν τη Βαϊμάρη. Όταν η Χρυσή Αυγή έτεινε να ξεπεράσει το 10% ήταν πολλοί εκείνοι – φιλελεύθεροι και αριστεροί – που θεωρούσαν ότι ζούσαμε στο Μεσοπόλεμο. Ότι η απειλή του Ναζισμού ήταν ορατή. Τώρα που η Χρυσή Αυγή δεν μπήκε στη Βουλή, όλοι αυτοί οι πολιτικοί, οι αρθρογράφοι και οι σχολιαστές σιωπούν. Χαίρονται γιατί τη γλιτώσαμε, αλλά το λάθος τους ακόμα δεν το κατάλαβαν. Δεν κατάλαβαν ότι η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Τώρα που ο κίνδυνος του Ναζισμού πέρασε, θα συνεχίσουν να βλέπουν το μέλλον σαν μια αντιγραφή του παρελθόντος. Θα συνεχίσουν να καταλαβαίνουν τον κόσμο ως επανάληψη. Και θα συνεχίζουν να κάνουν το ένα λάθος μετά το άλλο.

 Πότε επιτέλους θα αποκατασταθεί το άσυλο. Η Αριστερά έδωσε μάχη για να καταργηθεί το άσυλο στα πανεπιστήμια. Και τα κατάφερε. Κατάργησε το άσυλο, δηλαδή την ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Ας ελπίσουμε ότι η νέα φιλελεύθερη κυβέρνηση θα το αποκαταστήσει.

 Μια συνηθισμένη ερώτηση που έχει χάσει το νόημα της. Στη χώρα μας είχαμε συνηθίσει προεκλογικές υποσχέσεις να εξαφανίζονται μετεκλογικά. Ήρθε η κρίση που απαιτούσε δημοσιονομική ισορροπία και μας έμαθε να ρωτάμε: «Πού θα βρείτε τα χρήματα για να πραγματοποιήσετε τις εξαγγελίες σας;». Όμως αυτή η ερώτηση έχει χάσει το νόημα της. Αναφέρεται σε μια οικονομία που παραμένει μόνιμα ακίνητη. Η ερώτηση θα έπρεπε να ήταν: «Πώς θα πετύχετε ανάπτυξη, ώστε να βρείτε τα επί πλέον χρήματα και να πραγματοποιήσετε τις εξαγγελίες σας;».  

 Πώς αλλάζεις με στροφή 360^ο. Όλοι ξέρουμε ότι αν θέλεις να πετύχεις έναν αντίθετο στόχο θα πρέπει να κάνεις στροφή 180^ο, γιατί αν κάνεις στροφή 360^ο μοιρών θα βρεθείς στο ίδιο μέρος και τίποτα δε θα έχει αλλάξει. Κι όμως ο Τσίπρας μας δίδαξε ότι μπορείς να κάνεις στροφή 360^ο και βρεθείς αλλού. Πριν 15 χρόνια  φωνασκούσε για το έγκλημα να γίνει το γήπεδο του Παναθηναϊκού στο Βοτανικό. Πέρασε ο καιρός και βρήκε τη λύση: Να γίνει το γήπεδο στο Γουδί. Εντάξει μια κουβέντα είπε και το ξέχασε. Αργότερα δήλωσε ότι είναι πολύ σοβαρή η άποψη να γίνει το γήπεδο στο ΟΑΚΑ. Αυτό ήταν δύσκολο, οπότε δεν το συνέχισε. Και λίγο πριν τις εκλογές ξαναήρθαμε από εκεί που ξεκινήσαμε. Δηλαδή ολοκληρώσαμε τη στροφή των 360^ο . Η καλύτερη λύση είναι ο Βοτανικός δήλωσε. Ότι ακύρωσε με «σκληρούς αγώνες», τώρα έγινε η καλύτερη λύση. Μόνο ο λαϊκισμός μπορεί να κάνει στροφή 360^ο και να μη θυμάται τίποτα.

 Δεν υπάρχουν αναρχικοί στις μέρες μας. Όταν ο Προυντόν μεσουρανούσε τον 19^ο αιώνα στις συζητήσεις για το μέλλον της ανθρωπότητας, ο αναρχισμός θεωρούνταν μια ρεαλιστική δυνατότητα απελευθέρωσης των κοινωνιών. Τότε ήμασταν ακόμα στην 1^η Διεθνή, στην ίδρυση της οποίας ο Προυντόν και ο Μαρξ συνεργάστηκαν. Μέχρι σήμερα όμως έχει κυλήσει πολύ νερό στο ποτάμι της ανθρώπινη Ιστορίας. Σήμερα όλοι γνωρίζουμε ότι η αναρχική οργάνωση της κοινωνίας δεν είναι εφικτή. Γι’ αυτό και σήμερα έχουμε τους μπαχαλάκηδες. Που φυσικά δεν ονειρεύονται να αλλάξουν τον κόσμο. Ζούνε με διάφορα συνθήματα, σπάνε καμιά τζαμαρία ή πετάνε μπογιές σε κανένα ίδρυμα της Δημοκρατίας. Αν τους έβλεπε ο Προυντόν δεν ξέρουμε αν θα γέλαγε ή θα έκλαιγε.

 Ο Μπραντ Πιτ και το υπόδειγμα της κριτικής σκέψης. Ο γνωστός Μπραντ Πίτ υποστήριξε μια άποψη και συμπλήρωσε. «Αυτό θεωρώ ότι θα συμβεί, αλλά μπορεί να είμαι και δεινόσαυρος και μην ξέρω ότι πλησιάζει ο κομήτης».

ΥΓ. Στην αρχή της σχολικής χρονιάς, στο Κολλέγιο Αθηνών, έδιναν το τετράδιο σημειώσεων και μελέτης. Στο οπισθόφυλλο είχε ένα σχόλιο: «Αυτή η επιστολή είναι πιο μακροσκελής απ’ ό,τι έπρεπε, γιατί δεν είχα το χρόνο να την κάνω συντομότερη»

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr