‘Ανάπτυξη για χάρη της ανάπτυξης είναι η φιλοσοφία του καρκινικού κυττάρου”

(Edward Abbey)

”Αναρωτιέμαι γιατί η πρόοδος μοιάζει τόσο πολύ με την ίδια την καταστροφή”.

(John Steinbeck)

Υπάρχουν στιγμές στην Ιστορία που συσσωρεύεται ραγδαία (και επικίνδυνα) ο πλούτος : 3,6 δις ευρώ – από πέρυσι τέτοια εποχή- για τα δυο ελληνικά διϋλιστήρια, 7 δις δολάρια κέρδη τριμήνου η Aramco, 46 δις δολάρια αποτελέσματα τρίμηνου για Exxon Mobil, Shevron, Shell.

Την ίδια ώρα φυσικά που σερβίρεται στις μάζες το δίλημμα ανεμογεννήτριες ή υδρογονάνθρακες, φωτοβολταϊκά ή πετρέλαιο, πυρηνικά ή αέριο.

Ταυτόχρονα όμως με την περίφημη ενεργειακή μετάβαση, που συγχέεται εσκεμμένα στον κοινό νου  (ως μέρος της κρίσης-κανονικότητας) με την κλιματική αλλαγή και την πανδημία, η αθέατη βίαιη υπερσυσσώρευση πλούτου θα καταλήξει πάλι να μεγεθύνει τις ταξικές ανισότητες.

Και αυτό διότι η κυρίαρχη πολιτική της οικονομικής ορθοδοξίας, έκανε ξανά πίσω και υπακούει στον καπιταλισμό των ροών και των παύσεων. Αρνείται να κουρέψει κέρδη, αρνείται να σταματήσει την υπερσυσσώρευση.

Η εξουσία προσαρμόζει τις κοινωνίες- πάλι με κοινωνική μηχανική και βιοπολιτική – στα νέα ενεργειακά ( αλλά και οικονομικά ) δεδομένα.

”Air condition ή ειρήνη ” έλεγε ο Ντράγκι, ενώ το αμίμητο είπε ο Σάντσεθ : ”Μην φοράτε γραβάτες στην ζέστη” !

Να κάνουμε οικονομία για να σωθεί η οικονομία – δηλαδή για να επιβιώσουν οι ενεργειακοί κολοσσοί.

Η Ευρώπη ετοιμάζεται για περικοπές ενεργειακού φορτίου, δηλαδή για πιθανές διακοπές ρεύματος και θέρμανσης τον χειμώνα( σημ: κυρίως λόγω του πολυετούς γερμανικού μονοπωλίου στην εισροή ρωσικού αερίου για όλη την γηραιά ήπειρο).

Η ανθρωπότητα συνειδητοποιεί για ακόμη μια φορά ότι η προσφορά και ζήτηση πετρελαίου-αερίου (όπως και πρώτων υλών) αλλά και οι έλεγχοι στις στρόφιγγες των αγωγών, είναι καθαρά υπόθεση γεωοικονομικού ανταγωνισμού.

Είναι δηλαδή συσχετισμένα μεγέθη με τα συμφέροντα που έχουν οι Άραβες ιδιοκτήτες των μεγαλύτερων κρατών – ντεπόζιτων πετρελαίου στα εδάφη τους.

Με τα παίγνια της αμερικανικής ηγεμονίας που ταΐζει το βιομηχανικό και εφοπλιστικό κεφάλαιο (και έμμεσα το δολάριο) με κέρδη από σχεδιασμένες ανισορροπίες στις τιμές των ενεργειακών αγαθών.

Με τους επικίνδυνους μιλιταριστικούς ιμπεριαλισμούς του Πούτιν ( και όχι μόνο: βλ. ΗΠΑ-Κίνα-Ταϊβάν).

Αλλά ας δούμε τι προηγήθηκε στο σύστημα πριν αυτό αρχίσει να μετατοπίζεται και πριν ψελλίσει η ανθρωπότητα την μόνιμη πλέον συνοδό της ζωής μας( ύφεση)

Λέξεις όπως αειφορία, βιωσιμότητα, βιοποικιλότητα, κυριαρχούν εδώ και χρόνια ως μελλοντικά σημαίνοντα στις οικονομίες, ως τα μείζονα διακυβεύματα της καπιταλιστικής ανάπτυξης και της κεφαλαιακής συσσώρευσης.

Κυρίως μέσω της αγγλικής, παγκόσμια διάλεκτος των αγορών, το sustainability έγινε πλέον το διεθνές διαβατήριο της προόδου και της ανάπτυξης για μικρομάγαζα, τουριστικούς προορισμούς, μέχρι ρυπογόνες μεγάλες βιομηχανίες.

Κλιματική αλλαγή και πράσινη οικονομία είναι τα συστημικά αυτόματα που υπαγορεύουν την μετάλλαξη οικονομιών, κοινωνιών, υποκειμένων.

Με ταυτόχρονη μετάλλαξη της εργασίας, των συντελεστών παραγωγής, της επιχειρηματικότητας, της χρηματοπιστωτικής μηχανικής.

Μοιάζει κάπως σαν να βρήκε η ανθρωπότητα τα νέα ιερά δισκοπότηρα της προόδου.

Και εκεί που όλοι οι CEO του πλανήτη έπρεπε να προβλέπουν στους ισολογισμούς τους κονδύλια για τα περιβαλλοντικά κριτήρια και την αειφορία (μέχρι και οι τραπεζίτες) έρχεται το μείζον αγαθό του καπιταλισμού( η βασική πηγή τροφοδοσίας της ανάπτυξης- η ενέργεια) και γίνεται ξαφνικά σπάνιο και ακριβό για τις μάζες.

Και αυτό γίνεται αμέσως μετά την πανδημική κρίση που στόπαρε την παγκόσμια ανάπτυξη- και τα εισοδήματα- με πρωτοφανές σήκωμα του χειρόφρενου.

Εδώ και χρόνια φυσικά, είχαν φροντίσει οι αγορές να επιβάλλουν την ενέργεια, στις κυβερνήσεις και στις κοινωνίες, ως αμιγώς διαπραγματεύσιμο χρηματιστηριακό αγαθό( σημ: άλλο θέμα το αν θα μπορούσε να είναι δημόσιο και δωρεάν).

Και έτσι σήμερα, η ενέργεια όχι μόνο καθίσταται πανάκριβη για τις μάζες (κυρίως λόγω κερδοσκοπίας στα χρηματιστήρια προθεσμιακών συμβολαίων) αλλά πλέον συνειδητοποιούμε αυτό που συμβαίνει ανά τους αιώνες : είναι πλήρως εξαρτώμενη από την γεωπολιτική (συγκεκριμένα την γεω-οικονομία) δηλαδή τις κρίσιμες εκείνες πτυχές επέκτασης και κυριαρχίας του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού

Το ξαναγράφω: τα υποκείμενα, η εξουσία, το κεφάλαιο υπακούουν ξανά στον καπιταλισμό των ελεγχόμενων ροών και των μερικών παύσεων.

Το όριο μετατοπίζεται διαρκώς και παράγει εσωτερική αντοχή για το σύστημα (παρά τις αντικαπιταλιστικές φωνές) αλλά μειώνει επικίνδυνα τις αντοχές των κοινωνιών….