Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

Πολύ άσχημο το τέλος της Μάνιας Τεγοπούλου που κατέληξε πέρσι σαν χτες, σε ηλικία 59 ετών. Αλκοολική και με σακατεμένο το συκώτι της. Άσχημο και θλιβερό. Πρόκειται για την κατάρα των Ατρειδών, μεταφερμένη κωμικοτραγικά στην εποχή του ” Όλα επιτρέπονται – Όλα τα παίγνια είναι νόμιμα – και – Όλα είναι ένα παιχνίδι… ακόμη και η Επανάσταση”. Το χειρότερο όλων.

Η σύνολη εποχή της Μεταπολίτευσης με άλλα λόγια. Τραγικό τέλος. Όπως εξάλλου και το αντίστοιχο της Ηλέκτρας, της πρώτης της ξαδέλφης η οποία κάηκε ζωντανή με το τσιγάρο της. Η γλυκιά, εύθραυστη, αντιφατική, αυτοκαταστροφική Ηλέκτρα… Μια εστέτ της Αριστεράς…Η πιο αφοσιωμένη μαθήτρια του Γιώργου Μαυροΐδη. Με στήριξε όσο λίγοι στη ζωή μου.

Η Μάνια πάλι υπήρξε μονομανής, πείσμων, αλλοπρόσαλλη και έβαλε επί των ημερών της την οριστική ταφόπλακα στην ιστορική εφημερίδα. Δεν έφταιγε όμως μόνο αυτή. Ή μάλλον έφταιξε ελάχιστα. Η Ελευθεροτυπία λειτουργούσε χρόνια ως ΔΕΚΟ του ΠΑΣΟΚ, ορμητήριο του περιώνυμου Ευάγγελου Γιαννόπουλου, με εκατοντάδες (!) άχρηστους μισθωτούς και με ανεξόφλητα πλην πλουσιοπάροχα δάνεια. Συγχρόνως υπήρξε εκ του ασφαλούς και με το αζημίωτο το απόλυτο, αριστερό άλλοθι του Συστήματος. Το έντυπο στο οποίο χωρούσαν όλες οι αποχρώσεις του κόκκινου. Και ενίοτε και του γκρίζου. Η εφημερίδα των διανοουμένων και κάθε προοδευτικού αναγνώστη. Κάθε αγωνιστή, έστω και κατά δήλωση του, και ιδεολόγου ψηφοφόρου.

Ασκούσε δηλαδή βελούδινη εξουσία με τους επικεφαλής της να ζούνε σαν πρίγκιπες ενός κατά φαντασίαν σοσιαλισμού, παιδιά του Αντρέα, του Άκη και του Κοσκωτά. Στην Ελευθεροτυπία η επανάσταση είχε συντελεστεί και ο σοσιαλιστικός παράδεισος ήταν πραγματικότητα. Συνοδοιπόροι, οι πιο ψαγμένοι και οι πιο κολλημένοι, της 17 Νοέμβρη αλλά και κύριοι υπεύθυνοι της πολιτικής αγωγής, της μύησης στην light καταγγελτική θεωρία, του Τσίπρα και ολόκληρης της γενιάς του… Ο νυν πρωθυπουργός από την Ελευθεροτυπία έμαθε όσα ξέρει ή δεν ξέρει….
Θυμάμαι τον Αλέξη, νεόκοπο μόλις αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να παρουσιάζει ενθουσιασμένος στο μπαρ Booze το βιβλίο μου” Γυάλινο Μάτι” με τις επιφυλλίδες μου από την Κυριακάτικη Ε και το τηλεπεριοδικό της. (Εκεί με πρωτοέστειλε η διεύθυνση της εφημερίδας, φοβούμενη το ύφος που καλλιεργούσα στο Αντί. Αλλά και το ότι ήμουν απρόβλεπτος. Όλα κι όλα, στην Ελευθεροτυπία περίσσευε η ευπρέπεια και οι πάντες τηρούσαν τους κανόνες του, σημαδεμένου, παιχνιδιού).

Η καλύτερη, η πιο ανατρεπτική λοιπόν εφημερίδα της Μεταπολίτευσης είναι βασικά και η υπεύθυνη για τον ιδεολογικό πολτό που κυριάρχησε έκτοτε. Περισσότερο ακόμη και από τον ΔΟΛ. Επειδή επέτρεπε όλες τις αποχρώσεις του μωβ… από τον Μίχα ως τον Ιό και από τον πάντα εύστοχο Βότση ως τις πραγματείες του Κουφοντίνα. Γραμμή της εφημερίδας ήταν το πιασιάρικο “Στηρίζουμε τη κυβέρνηση, ελέγχουμε την εξουσία”. Ήταν τόσο βολικό που χωρούσε οποιαδήποτε ανάλυση αφού στις σελίδες της πρωταγωνιστούσαν δημοκρατικά όλα τα κυρίαρχα στερεότυπα. Πολυφωνία γαρ. Εξ ού και η δημοφιλία της.

Βασιλιάς βέβαια του στυλ ” Όλοι έχουν το δίκιο τους, από τα Εξάρχεια ως τον Σημίτη και τον Άκη ” υπήρξε ο σερ Φυντανίδης, διπλωμάτης και ικανότατος ισορροπιστής, με την αστρονομική αμοιβή των 50 κάτι χιλιάδων ευρώ τον μήνα. Αλλά κι όλοι οι μισθοί των διακεκριμένων στελεχών κυμαίνονταν ανάμεσα στις 10 και τις 20 χιλιάδες… Η Ελλάδα της ψεύτικης ανάπτυξης, του ύποπτου εκσυγχρονισμού αλλά και του εύκολου ψεύδους απέναντι στην πάντα οδυνηρή αλήθεια. Δεν θα δίσταζα να υποστηρίξω πως η Ελευθεροτυπία των Τεγόπουλων με τους προικισμένους συντάκτες και τους ψημένους γραφιάδες ήταν το άλλο σκέλος, το σοβαρό, σε σχέση με τα έντυπα του Κωστόπουλου. Οι δύο εκδοτικοί πυλώνες του ΠΑΣΟΚ με άλλα λόγια… Αναμφίβολα. Εξ ου και η καχυποψία στο πρόσωπο μου λόγω του αντιπασοκισμού μου. Ούτως ή άλλως συνεκτικό πρόσωπο αμφοτέρων υπήρξε ο Κώστας Λαλιώτης. Το ΔΟΛ πάλι λόγω Λαμπράκη παρέμενε πιο αστικό ενώ ο Ανδρέας ποτέ δεν λησμόνησε τα Ιουλιανά ούτε την στάση του μακαρίτη Χρήστου Λαμπράκη.

Η ιστορία της Ελευθεροτυπίας συνεκδοχικά και εξ όνυχος ερμηνεύει και την ιστορία της κρίσης σε μια χώρα που έμαθε άλλα να λέει, άλλα να πιστεύει και άλλα να πράττει. Όθεν, το τέλος, φυσικό και συμβολικό, των Τεγόπουλων σηματοδοτεί το τέλος μίας συγκεκριμένης εποχής. Κυρίως συμβολίζει την απομυθοποίηση της αριστεράς και των “συνοδοιπόρων” της και τον κορεσμό ή μάλλον την κατάντια των ιδεολογιών. Η κατάντια ακριβώς της Εφημερίδας των Συντακτών, ιδιαίτερα τώρα που τα ψέματα τελείωσαν και ψυχορραγεί ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλοί του λόγου το αληθές. Οι δημοσιογράφοι πάλι, κάθε απόχρωσης, εξακολουθούν να είναι ό τι ήσαν πάντα:

Χαριτωμένοι απλώς ή και ευφυείς στις καλύτερες περιπτώσεις, χυδαίοι και δουλικοί συνήθως, υπάλληλοι όμως πάντα είτε κομμάτων, είτε μεγαλοεργολάβων, είτε σκοτεινών προσώπων που βγάζουν λεφτά στο περιθώριο νόμων και υπονόμων… Πάντα σε διατεταγμένη υπηρεσία. Τελευταίο στάδιο της αρρώστιας τους, δηλαδή της αμοιβής των υπηρεσιών τους η … βουλή! Οι υπάρχουσες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν οδυνηρά τον κανόνα. Πώς σάς ακούγεται σήμερα , διερωτώμαι, το σύνθημα ” Ελέγχουμε την Εξουσία”;

ΥΓ. Και λίγη αυτοκριτική: Πήγα στην Ελευθεροτυπία λόγω της Ηλέκτρας και του Θανάση Τεγόπουλου. Έφυγα επί Μάνιας Τεγοπούλου. Έπαιρνα πενήντα ή ογδόντα ευρώ το κομμάτι. Γύρω στα πεντακόσια τον μήνα και ήμουν πανευτυχής για το χαρτζιλίκι. Ήμουν ένας ανάμεσα στους 800!!! (Η επίσημη θέση μου ήταν επιμελητής στην Εθνική Πινακοθήκη με διευθύντρια το Μαρινάκι και υπουργό τον Βενιζέλο. Που γινόταν έξω φρενών με τα κείμενα μου. Και στο Αντί και στην Ελευθεροτυπία. Δεν δίστασε μάλιστα να με στείλει πειθαρχικό και μετά σε τακτική δικάσιμο. Ο ευφυέστατος! Με είχε σώσει τότε ο Κωνσταντόπουλος)!

Δεν είχα, πάντως, την τύχη να γνωρίσω τον Κίτσο, την ψυχή του εντύπου. Είχε πεθάνει νωρίς. Έκανα όμως και εκεί αυτό που κάνω πάντα. Να συγκρούομαι. Γιαυτό και είχα μεγάλη αναγνωσιμότητα και μάλιστα με κείμενα που αποθέωναν τον πολιτισμό και μυκτήριζαν την πολιτική. Ο Θανάσης μάλιστα που ήταν πολύ διαβασμένος, μού επέτρεπε να πειραματίζομαι με φόρμες πιο λυρικές, αντιδημοσιογραφικές. Σήμερα έχω το φ.μπ σαν ημερολόγιο δοκιμών και σαν υποκατάστατο της τυπογραφικής μελάνης. Μου λείπει όμως φοβερά η εφημερίδα. Η αγωνία αν θα μπει το κείμενο ή θα το κόψει ο αρχισυντάκτης. Εννοώ τον Σήφη Πολυμίλη που δεν άφηνε να περνάνε κείμενα μου εναντίον του Λαμπράκη και του Ψυχάρη. Σήμερα είναι, καλή του ώρα, αρχισυντάκτης στο Βήμα. Πού αλλού;
Κι αυτό το μαγαζί πάντως λειτουργεί πια υπό νέα διεύθυνση. Τα κορίτσια μόνο παραμένουν τα ίδια. Ιδίως το μπαλέτο. Που ξέρει και τη δουλειά. Αν και μεγαλοκοπέλες! Ούτως εχόντων …

Καληνύχτα Μάνια, καληνύχτα Κεμάλ…

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr