Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Με καύσωνες διαφορετικών ταχυτήτων να μας αποχαυνώνουν, προτείνω θαλάσσιες βουτιές και, συνεχίζοντας το θέμα της Σμύρνης, επικεντρώνω το ενδιαφέρον σε ένα ιδιαίτερο πρόσωπο:

Ονομάζεται Τζαχάς και υπήρξε Σελτζούκος εμίρης του 11ου αιώνα. Ζούσε στην περιοχή της Νίκαιας, και, σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, πιάστηκε αιχμάλωτος του Νικηφόρου Γ΄Βοτανιάτη (1078-1081). Ο Τζαχάς έσπευσε να δηλώσει πίστη και υποταγή στον βυζαντινό υτοκράτορα και, όχι μόνο γλίτωσε το κεφάλι του, αλλά ανταμείφθηκε με τον τίτλο του Πρωτοβελίσσιμου, τίτλο που απονεμόταν σε επιφανείς πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους.
Όταν, όμως, ανέβηκε στον θρόνο ο Αλέξιος Α΄Κομνηνός, ο Τζαχάς έχασε τα προνόμιά του και έπεσε σε δυσμένεια. Έτσι, αποφάσισε να φύγει από τη Νίκαια και να μετοικήσει στην Σμύρνη. Τακτοποιήθηκε και κατά το διάστημα 1088-1091 άρχισε να κατασκευάζει εκεί στόλο.

Γράφει η Άννα Κομνηνή στην Αλεξιάδα (VII.8.I) :

«… Τότε ακριβώς και ο Τζαχάς, βέβαιος ότι ο αυτοκράτορας αντιμετώπιζε πολύπλευρες απειλές, από τη Δύση και ήταν σε διαρκείς εχθροπραξίες με τους Πετσενέγκους, σκέφτηκε ότι ήταν ευκαιρία να κατασκευάσει στόλο. Και βρήκε έναν Σμυρνιό κι ανέθεσε σ’ εκείνον την κατασκευή των πειρατικών πλοίων, γιατί είχε εμπειρία στην ναυπηγική.

Αφού, λοιπόν, κατασκεύασε εκεί (στη Σμύρνη) πολλά πλοία και επιπλέον σαράντα σκεπαστά αγράρια, κι αφού τα επάνδρωσε με έμπειρους άντρες, επιτέθηκε στις Κλαζομενές και τις κατέλαβε∙ κι από εκεί τράβηξε για τη Φώκαια, και επέδραμε και σ’ αυτήν και την κατέκτησε».

Πράγματι, ο Τζαχάς κατέλαβε τη Φώκαια, τη Μυτιλήνη, τη Χίο, τη Σάμο και τη Ρόδο και ανέδειξε τη Σμύρνη πρωτεύουσά του. Παρά τις προσωρινές επιτυχίες του ναυάρχου Κωνσταντίνου Δαλασσηνού εναντίον του, και ενώ ο Αλέξιος Α΄ήταν απασχολημένος με τον κίνδυνο που δημιουργούσαν οι Πετσενέγκοι ( τουρκικός λαός που ζούσε στις στέπες, βόρεια του Δούναβη) για την αυτοκρατορία, ο Τζαχάς αυτοακηρύχθηκε αυτοκράτορας και έφτασε να σχεδιάζει ναυτική επίθεση εναντίον της Κωνσταντινούπολης, έχοντας φροντίσει να συμμαχήσει με τους Πετσενέγκους.

Η απειλή αυτή υποχρέωσε τον Αλέξιο Α΄να δώσει έμφαση και προτεραιότητα στην κατασκευή ισχυρού στόλου. Ο αυτοκράτορας κατάφερε τελικά να κατατροπώσει τους Πετσενέγκους στη μάχη του Λεβουνίου( 29 Απριλίου 1091) σε τέτοιο σημείο, ώστε να μην αποτελέσουν ξανά απειλή για την αυτοκρατορία.

Τα σχέδια του Τζαχά για την Πόλη είχαν ματαιωθεί, αλλά ο κίνδυνος δεν είχε εκλείψει.

Την επόμενη χρονιά (1092) ο Τζαχάς πάντρεψε την κόρη του με τον σουλτάνο της Νίκαιας Κιλίτζ Αρσλάν Α΄, προσπαθώντας να σχηματίσει νέα συμμαχία εναντίον των βυζαντινών. Ωστόσο, ο Αλέξιος Α΄πέτυχε να στρέψει τον Αρσλάν εναντίον του Τζαχά. Το 1094, κατά τη διάρκεια ενός συμποσίου που έλαβε χώρα στη Σμύρνη, ο Κιλίτζ Αρσλάν δολοφόνησε τον μεθυσμένο Τζαχά.

Ο διάδοχος γιός του δεν κατάφερε να κρατήσει τα κατακτημένα εδάφη και οι βυζαντινοί τα πήραν πίσω σύντομα.

Η εξουσία, φίλες και φίλοι, είναι μεγάλη ευθύνη και απαιτεί σοφία για να την ασκήσει κάποιος. Οι εχθροί δεν αντιμετωπίζονται πάντα βάσει μιας συγκεκριμένης συνταγής…

Να είστε όλες και όλοι καλά!!!