Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι ογκολόγος – ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων. Είναι Πρόεδρος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής»

Η αναφυλαξία είναι οξεία αλλεργική αντίδραση που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα γιατί μπορεί να προκαλέσει από αναπνευστικά προβλήματα και απώλεια αισθήσεων μέχρι θάνατο. Περίπου το 15% του πληθυσμού διατρέχει κίνδυνο.

Στην αναφυλαξία, το ανοσοποιητικό αντιδρά υπερβολικά σε κάποια αβλαβή ουσία που αποκαλούμε αλλεργιογόνο: τροφές, φάρμακα ή τσιμπήματα εντόμων. Ένα αντίσωμα, η ανοσοσφαιρίνη Ε ή ΙgE  απελευθερώνει χημικές ουσίες οι οποίες προκαλούν δυσάρεστα συμπτώματα, που εκδηλώνονται κατά μόνας ή συνδυαστικά, σε διάφορα σημεία του σώματος.

Τα ένοχα συμπτώματα…

Λίγα λεπτά μετά την έκθεση στο αλλεργιογόνο ή και αργότερα εκδηλώνονται συμπτώματα που μπορεί να υποχωρήσουν και να επανέλθουν.

Επιδερμίδα. Κνησμός και πρήξιμο σε άκρα, χείλη και μάτια -μπορεί και να «κοκκινήσουν»- αίσθημα καύσου, κοκκινίλες και εξανθήματα.

Αναπνοή. Σφύριγμα στην αναπνοή, δύσπνοια, σφίξιμο στον λαιμό, βήχας, βραχνή φωνή, πόνος ή σφίξιμο στο στήθος, αλλεργική ρινίτιδα, δυσκολία κατάποσης.

Στομάχι. Ναυτία, εμετός, διάρροια, αίσθημα κνησμού σε στόμα ή λαιμό.

Κυκλοφορία. Λιποθυμία, ζάλη, υπόταση, αδύναμοι σφυγμοί και ωχρό ή μελανό χρώμα δέρματος.

Άγχος. Αίσθημα ανησυχίας και φόβου για τη ζωή.

Αν εκδηλωθούν χαμηλή αρτηριακή πίεση, αίσθημα πνιγμού, δύσπνοια ή απώλεια των αισθήσεων, απαιτείται άμεσα ιατρική βοήθεια. Χορηγούνται ένεση αδρεναλίνης για την κυκλοφορία του αίματος,  αντιισταμινικά για τον κνησμό, στεροειδή ή βρογχοδιασταλτικά για τη βελτίωση της αναπνοής. Αλλεργιολόγος θα αξιολογήσει την κατάσταση. Εμβόλια αποευαισθητοποίησης εξαλείφουν τον κίνδυνο αναφυλαξίας από τσιμπήματα εντόμων ή ορισμένα φάρμακα.

Όσοι είστε επιρρεπείς, έχετε μαζί σας μια αυτόματη ένεση αδρεναλίνης, η οποία καθυστερεί τα μοιραία συμπτώματα, μέχρι να σας παρασχεθεί ιατρική φροντίδα: να την αντικαθιστάτε πριν την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης. Να σημειωθεί ότι παθήσεις καρδιακές ή νευρολογικές και κρίσεις άγχους έχουν κοινά συμπτώματα με την αναφυλαξία.

Πώς αντιμετωπίζεται το αλλεργικό σοκ;

Με ηρεμία και συγκεκριμένα βήματα.

Ψυχραιμία. Περιγράψτε σε όσους μπορούν να σας παράσχουν βοήθεια τα συμπτώματά και προσπαθήστε να προσδιορίσετε το αλλεργιογόνο που τα προκάλεσε. Παραμείνετε ήρεμοι γιατί το άγχος μπορεί να κλιμακώσει την αλλεργική αντίδραση.

Άμεση αντίδραση. Η αναφυλαξία ίσως δυσκολέψει την αναπνοή και προκαλέσει απώλεια προσανατολισμού. Αν είστε μόνοι, καλέστε αμέσως το 166.

Απομακρύνετε το αλλεργιογόνο. Προσδιορίστε τι προκάλεσε την αντίδραση και απομακρύνετέ το.

Ένεση αδρεναλίνης. Κερδίζετε χρόνο μέχρι να σας παρασχεθεί ιατρική φροντίδα σε κάποιο νοσοκομείο. Χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, η αναφυλαξία μπορεί να αποδειχτεί μοιραία ακόμη και σ’ ένα τέταρτο της ώρας.

Τι προκαλεί αναφυλαξία;

Τρόφιμα. Φιστίκια, καρύδια, οστρακοειδή, ψάρια, αυγά και γάλα, είναι στην κορυφή της λίστας των «ύποπτων» τροφίμων.

Τσιμπήματα εντόμων. Κυρίως μέλισσες και σφήκες μπορεί να προκαλέσουν στους αλλεργικούς αντιδράσεις μπορεί οξείες ή και θανατηφόρες.

Φάρμακα. Αντιβιοτικά, παυσίπονα, αναισθητικά, εμβόλια, παράγωγα αίματος σε μεταγγίσεις ή σκιαγραφικές ουσίες ακτινολογικών ελέγχων.

Λάτεξ. Αυτό το φυσικό λάστιχο από καουτσουκόδεντρο περιέχει αλλεργιογόνα. Όταν έρχονται σε επαφή με υγρές περιοχές του σώματος ή με εσωτερικές επιφάνειες σε μία χειρουργική επέμβαση, μπορεί να απορροφηθούν ταχύτατα μέσα στο σώμα και να προκαλέσουν αντιδράσεις.

Σωματική άσκηση: Μετά την κατανάλωση ορισμένων τροφών πριν την άσκηση. Η αναφυλαξία έχει συνδεθεί και με την έκθεση σε σπέρμα, ορμόνες και ακραίες θερμοκρασίες.

Ιδιοπαθής αναφυλαξία. Όταν δεν διαπιστώνεται κάποιο αίτιο.

Τι να κάνω;

Επικίνδυνες τροφές. Εξετάζετε προσεκτικά τις ετικέτες με τα συστατικά των τροφίμων που σας προκαλούν αλλεργία. Ενημερώνετε τα εστιατόρια που επιλέγετε και αποφεύγετε «μοιραίους» συνδυασμούς τροφίμων.

Φάρμακα. Καταρτίσετε κατάλογο με φάρμακα που σας καλύπτουν και δεν δημιουργούν προβλήματα.

Επικίνδυνες ουσίες. Αποφεύγετε αρώματα ή καθαριστικά που προκαλούν ανεπιθύμητες αντιδράσεις.

Έντομα. Αποφύγετε έντονα χρώματα και περιοχές «υψηλού κινδύνου», επιλέξτε ρούχα που καλύπτουν το σώμα: πουκάμισα και μπλούζες με μακριά μανίκια ή μακριά παντελόνια.

Το οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον σας, πρέπει να είναι ενήμερο, ώστε  την κατάλληλη στιγμή, να σας βοηθήσει.