Νίκος Βασιλειάδης

Χθες το βράδυ υπέβαλα τον εαυτό μου σε μια θυσία. Γιατί όταν εκ των πραγμάτων αποφασίζεις να αφιερώσεις δύο ώρες της ζωής σου στην θέαση μιας ταινίας την οποία δεν θέλεις αλλά πρέπει να την δεις για να διαμορφώσεις άποψη και να ανασκευάσεις εκ του αποτελέσματος την προδιάθεσή σου, περί θυσίας πρόκειται. Αποφάσισα να παρακολουθήσω την ταινία Αστακός του Λάνθιμου που προβλήθηκε από την ΕΡΤ ( θυμήθηκα τις παλιές καλές εποχές με τις σφαίρες να πέφτουν σαν το χαλάζι), ώστε να επιβεβαιώσω ή να ανασκευάσω την γνώμη μου για τον έλληνα σκηνοθέτη. Λάθος μου! Λάθος που ασχολήθηκα με αυτόν τον απίθανο τύπο που δεν ξέρω τι άκρες έχει, γιατί έχει, που θεωρεί εαυτόν ως σκηνοθέτη, αν και για να πω την αλήθεια έχω παρακολουθήσει και πολύ χειρότερους.

Δεν έχω ξαναδεί ταινία στην οποία τόσο βάναυσα να τεμαχίζεται η φόρμα, παρά τα υπερρεαλιστικά στοιχεία της, δεν έχω ξαναδεί ταινία που να κακοποιείται η αποτύπωση της ανθρώπινης φύσης στο όνομα ενός υπερρεαλισμού ή νεορεαλισμού με μια απάνθρωπη διαστρέβλωση των έμφυτων ανθρώπινων ενστίκτων και των εμφυτευμένων κωδίκων συμπεριφοράς . Η αοριστολογία στο πλάσιμο των ηρώων στην ταινία θα μπορούσε ίσως να δικαιολογηθεί κάλλιστα απ’ το “εδώ και τώρα” (το παρόν), που αποτελεί και το μοναδικό πρίσμα μέσω του οποίου ξεδιπλώνεται η αφήγηση της ταινίας αλλά ο Λόγος, ως προς το διαλεκτικό τουλάχιστον κομμάτι που κανονικά στον κινηματογράφο πρέπει να λογίζεται ως ένα ατού για την κατάκτηση του παιχνιδιού των εντυπώσεων, ως το εφέ δηλαδή της παράστασης είτε είναι παράλογος είτε ευνουχισμένος. Δε θέλω να μιλήσω για τις ερμηνείες. Αν και έχει γίνει πολύς λόγος για το cast. Φοβάμαι πως θα αδικήσω τις ερμηνευτικές ικανότητες των ηθοποιών, σπουδαίους ερμηνευτές που μιλάνε και πράττουν σαν εγκεφαλικά ανάπηροι. Στο κάτω κάτω της γραφής ακολούθησαν τις σκηνοθετικές οδηγίες του Λάνθιμου ο οποίος επιβάλλει τόσο αδύναμους διαλόγους, τόσο ρομποτικές ερμηνείες πάνω σε ένα σενάριο που πλησιάζει το πορνό επιστημονικής φαντασίας.

Ναι προτείνω αντί του χαρακτηρισμού της ταινίας ως κωμική-δραματική να δοθεί το ορθότερον πορνό επιστημονικής φαντασίας. Ο Αστακός είναι μια ταινία που έχει χάσει τη μάχη της με το τώρα αφού εκτυλίσσεται σε ένα συμπαγές, ψυχρό, σχεδόν αντισηπτικό σύμπαν, που σε οδηγεί στο απάνθρωπο παράλογο αποκομμένο από κάθε αναγνωρίσιμη μορφή κοινωνικής δομής. Σίγουρα αν μπεις στην λογική να αναλύσεις τα βαθύτερα νοήματα της ταινίας θα οδηγηθείς στην σκέψη για τον τρόπο λειτουργίας της εξουσίας και των Νόμων – κανονισμών που επιβάλλονται στον άνθρωπο με αποτέλεσμα να καταντούν πολλές φορές αφύσικοι και παράλογοι, μετατρέποντας την κοινωνία σε μια πουριτανική φυλακή όπου επικρατούν η καταπίεση, ο καταναγκασμός και οι απαγορεύσεις. Όμως αυτή η αποκλίνουσα άποψη του Λάνθιμου ή του σεναρίου για να μην τον αδικώ, για την επιλογή της αυτάρκειας ή της μοναξιάς αν προτιμάτε, και του σουρεάλ, ρομαντικού μελαγχολικού προβληματισμού με την βία παντού και πάντα, και το σεξ να μην αποτελεί απόλαυση ή κάτι το όμορφο, είναι έξω από την δική μου αισθητική.

Αυτά τα λίγα για τον “Αστακό” του Λάνθιμου και την εμμονή του να αποτυπώσει με τον ιδιαίτερο τρόπο του την παράνοια που ζούμε και θα εξακολουθήσουμε να βιώνουμε ως κοινωνίες και ως μονάδες. Η ταινία δεν ήταν για βραβείο, εκτός και αν λόγω των μεγάλων αποτυπώσεων του δάσους της απονέμετο κάποιο βατόμουρο, και φυσικά η άποψή μου γα τον Λάνθιμο και την άνευ αιτίας και άξιας λόγου φήμη που τον συνόδευσε και τον οδήγησε σε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ δεν άλλαξε. Δυστυχώς.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr