Ο κ. Παναγιώτης Ιακωβής Καρδιολόγος – Επεμβατικός Καρδιολόγος – Διδάκτωρ Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών.

 Τα απολυταρχικά καθεστώτα είναι αυτό που μαρτυράει το όνομά τους. Απαιτούν απόλυτο έλεγχο σε όλες τις κρατικές δομές. Σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής των Πολιτών – υπηκόων. Απαιτούν και καταλύουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, της Δημοσιογραφίας, της Ιδιωτικής ζωής, της Τέχνης. Η Επιστήμη δεν θα έμενε, λοιπόν, έξω από τις βλέψεις τους. Η πανίσχυρη ικανότητα της Επιστήμης να ελέγχει μέσω της Τεχνολογίας το περιβάλλον και τη φύση, γοητεύει τους τυράννους. Γι’ αυτό και επιθυμούν σφόδρα να την ελέγξουν και αυτή.

Τα παραδείγματα είναι ατελείωτα. Ένα χαρακτηριστικό μοντέλο αυτής της προσπάθειας των απολυταρχικών καθεστώτων, είναι η περίπτωση του Trofim Lysenko. Tου Γεωπόνου, που ήταν ο επίσημος Βιολόγος του Σταλινικού καθεστώτος. Σε πλήρη αντίθεση με το σύνολο της Επιστημονικής Κοινότητας και σε πλήρη αντίθεση με τα πειραματικά δεδομένα, διατεινόταν ότι οι επίκτητες ιδιότητες κληρονομούνται. Ότι, δηλαδή, ιδιότητες όπως για παράδειγμα, η «επαναστατικότητα» θα περάσουν στους απογόνους των Πολιτών της τότε ΕΣΣΔ. Προσπαθούσε, λοιπόν, να μετατρέψει τα αγριόχορτα σε σιτάρι μέσω καλλιεργητικών μεθόδων. Κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Κι έτσι καταδίκασε εκατομμύρια δυστυχείς ανθρώπους σε Λιμό.  Παρά ταύτα, η «Επιστήμη» του Lysenko ήταν το επίσημο Βιολογικό δόγμα του σταλινισμού και πολλοί Σοβιετικοί Επιστήμονες διώχθηκαν επειδή δεν υποτάχθηκαν σε αυτόν τον παραλογισμό. Η πλήρης υποταγή του «επιστημονικού» δόγματος στις επιδιώξεις και τα «πιστεύω» του καθεστώτος, εξαναγκάζει τους «επιστήμονες», όχι να πειραματίζονται ελεύθερα αλλά να προσπαθούν να δικαιολογήσουν με ψευδοεπιστημονικά επιχειρήματα τα ιδεολογήματα του καθεστώτος. Κινούνται, λοιπόν, αντίστροφα από τη συνήθη επιστημονική πρακτική. Λαμβάνουν το συμπέρασμα ως δεδομένο και προσπαθούν να βρουν στοιχεία που να το δικαιολογούν. Αυτό είναι ένα έγκλημα καθοσιώσεως για τον Επιστήμονα, αφού ο Επιστήμονας «ανοίγει τα πανιά του» στον πειραματισμό και δέχεται τα όποια συμπεράσματα, ασχέτως αν είναι συμβατά με τις απόψεις του.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η υιοθέτηση από την Σοβιετική Ένωση της «κανονικής» κατά Kuhn Επιστήμης στον χώρο της Φυσικής και Πυρηνικής Φυσικής, διότι ήταν σαφές ότι αυτή θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική στην ανάπτυξη του πυρηνικού της οπλοστασίου. Στην μεν Βιολογία υιοθετούσαν την ψευδοεπιστήμη του Lysenko, αλλά στην Πυρηνική Φυσική υιοθετούσαν το καθιερωμένο πρότυπο. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την πλήρη αδιαφορία τους για την ευζωία των Πολιτών και το ενδιαφέρον τους για ισχύ και πυρηνική υπεροπλία. Στην Επιστημολογία, αυτό ονομάζεται «Cherry picking» όπου κάποιος επιλέγει μόνο ό,τι τον βολεύει, μη επιζητώντας την αλήθεια, αλλά το στενώς εννοούμενο συμφέρον του.

Ένα δεύτερο θέμα που οφείλουμε να μελετήσουμε σε σχέση με την συσχέτιση Επιστήμης και απολυταρχικών καθεστώτων, είναι αυτό της απόκρυψης στοιχείων. Παρατηρήσαμε πρόσφατα το καθεστώς Ερντογάν, εν μέσω  παγκόσμιας πανδημίας  κορωνοϊού να ανακοινώνει «μηδενικά κρούσματα». Ομοίως, παρατηρήσαμε το κινεζικό καθεστώς να αποκρύπτει την επιδημία επί καιρό, με αποτέλεσμα την εκρηκτική εξάπλωσή του. Η ανασφάλεια των απολυταρχικών καθεστώτων έναντι της παγκόσμιας κοινότητας αλλά και έναντι των δικών τους Πολιτών, αντανακλάται σε αυτή την απόκρυψη στοιχείων. Γνωστή είναι άλλωστε η τραγική ιστορία του Chernobyl. Και συνεργαζόμενοι «Επιστήμονες», αλλά και πρόθυμοι «Δημοσιογράφοι» συμβάλλουν σε τέτοιες ενέργειες, δεδομένου άλλωστε ότι είναι απροστάτευτοι έναντι των πρακτικών του καθεστώτος.

Μια τελευταία παράμετρος που παρουσιάζει ενδιαφέρον, είναι το επιστημονικοφανές θέμα της «καθαριότητας», ας μου επιτραπεί ο όρος. Οι Ναζί έψαχναν για «καθαρή» φυλή, ενώ πολλοί ακραίοι ακόμα και σήμερα θεωρούν όσους δεν συμφωνούν με τις απόψεις τους, «μιάσματα». Ο «δικός μας» Γ. Παπαδόπουλος παρομοίαζε τον εαυτό του με Χειρουργό που θα «καθαρίσει» το σώμα του έθνους από τα καρκινώματα. Είναι σαφέστατο ότι πολλά απολυταρχικά καθεστώτα χρησιμοποιούν ψευδο – ιατρικά σοφίσματα καθαριότητας και καθαρότητας για να εντυπωσιάσουν και να παρασύρουν τους Πολίτες.

Η Επιστήμη δεν τρέχει ξωπίσω από την εκάστοτε Πολιτική Εξουσία για να δικαιολογεί τις ιδεοληψίες της. Κινείται αντικειμενικά, διϋποκειμενικά και ουδέτερα. Προσπαθεί – στην ιδανική της μορφή – να βρει την αλήθεια. Την όποια αλήθεια, ακόμα και αν δεν συνάδει με τις πεποιθήσεις του Επιστήμονα –Ερευνητή. Αυτά, βέβαια, ισχύουν στην ιδανική της μορφή και πρακτική. Αλλά καλό είναι να τα γνωρίζουμε ώστε όσοι έχουμε αναλάβει το δύσκολο καθήκον να υπηρετούμε την Επιστήμη, να γνωρίζουμε το μονοπάτι μας.

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr