Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι Οικονομολόγος  με ειδίκευση Γενικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής. Κατέχει Master of Arts από το European Institute of Philosophical  Anthropology.

Υπάρχουν δίπλα και ανάμεσα μας άνθρωποι που εξαρτηθήκαν, εθίστηκαν, εγκλωβίστηκαν σε τοξικές ουσίες, για λόγους που προσποιούμαστε ότι δεν θα έπρεπε να μας αφορούν.

Η δική μας αποδοχή της συστημικής τοξικότητας, και ο εθισμός στη μανιακή υποδούλωση του παρανοϊκού βίου της εργασίας και της ενοχικής απόλαυσης, δεν μας αφήνει περιθώριο για να κατανοήσουμε το “περιθώριο” της κοινωνίας.

Η Ρόδη Καγγελάρη, αφοσιωμένη ψυχή τε σώματι ως φαίνεται, στο ρόλο της ως κοινωνική επιστήμονας, ζει εκ των έσω τη μεγάλη κοινότητα των τοξικομανών, την αόρατη μάζα των ελεύθερων και έγκλειστων εθισμένων αυτού του τόπου.

Με δυο υπέροχα βιβλία της, δυο επιστημονικά συγγράματα που είναι φτιαγμένα με υλικά τόσο από βιώματα όσο και από την θεωρία του ανθρώπινου ψυχισμού, η Καγγελάρη εξηγεί στον αναγνώστη όχι μόνο την μεγάλη προσπάθεια που γίνεται από την ψυχιατρική κοινότητα  να βοηθήσει τους δυστυχείς των ουσιών αλλά και την προσπάθεια να αποκωδικοποιήσει τι κρύβεται πίσω από την εξάρτηση.

Καταφέρνει πρωτίστως, αριστοτεχνικά και σε γλώσσα προσβάσιμη στον κοινό νου να μας αποτυπώσει το μείζον ζητούμενο:  τα σημαίνοντα που κυριαρχούν ως ανείπωτα και εγγράφονται στον κάθε τοξικομανή.

Στο πρώτο της βιβλίο ( Ο τοξικομανής και ο Νόμος, εκδ. Εκκρεμές, 2021) η συγγραφέας δεν παραθέτει απλά φρουδολακανικές έννοιες που συναντάμε σε εγχειρίδια ψυχανάλυσης και ψυχολογίας.

Ο Νόμος είναι που  γίνεται το “αντικείμενο”  της παρατήρησης της μέσα στα κέντρα αποκατάστασης. Και πιο συγκεκριμένα : η εγγραφή του Νόμου στα σώματα και στις ψυχές των τοξικομανών ( με τις εντελώς προσωπικές τους ιστορίες και τα δικά τους χαμένα επίπεδα υποκείμενοποίησης και κοινωνικοποίησης, όπως τις παραθέτει η Καγγελάρη για να μας θυμίσει ότι δεν είναι κοινή η μήτρα της εξάρτησης)

Το υψηλό αντικείμενο του Νόμου – που κατέχει καλά ως θεωρητική βάση ανάλυσης η ψυχολόγος συγγραφέας – γίνεται στις σελίδες του βιβλίου ένα με το μικρό αντικείμενο της χαμένης απόλαυσης του εθισμένου στις τοξικές ουσίες.

Η κοινωνία εγγράφεται στον κόσμο του τοξικομανούς με την “μασκαρεμένη” σφραγίδα του Νόμου και των ορίων του, όπως αυτά τελικά σχετίζονται και αποσυσχετίζονται με το τραύμα και την ιστορία της έλλειψης στον ψυχισμό( το εξηγεί μαεστρικά η Καγγελάρη)

Ο Άλλος, η φυλακή, η ελευθερία, είναι διακυβεύματα για την συγγραφέα που ο τοξικομανής δεν μπορεί να αντέξει, να χειριστεί, να συνειδητοποιήσει. Αυτά είναι όμως που συμβολίζουν την εξάρτηση και την οδύνη , την απόλαυση του εθισμού που καθοδηγεί μηχανικά τις ψυχές και τα σώματα σε κόσμους έξω από τα ψυχολογικά μοτίβα ανάλυσης και παρέμβασης.

Στο δεύτερο πιο πρόσφατο βιβλίο της ( Ο τοξικομανής και ο Λόγος, έκδ. Εκκρεμές 2024) η Ροδη Καγγελάρη επεξεργάζεται με αισθητική γραφή την εμπλοκή του Λόγου και της γλωσσολογικής διάστασης στο ψυχικό και συμβολικό σύμπαν των εξαρτημένων υποκειμένων.

Το μη λεχθέν νόημα του τοξικομανούς είναι η ιστορία του, ένας ” λόγος που εμπεριέχει μηνύματα κωδικοποιημένα που, πολλές φορές, έχουν  τις ρίζες τους στο μακρινό παρελθόν των προγόνων του, σε καλά φυλαγμένα μυστικά της οικογένειας” όπως γράφει στον πρόλογο η σπουδαία Κατερίνα Μάτσα.

Η Καγγελάρη πετυχαίνει να κατεβάσει τη διαλεκτική της ψυχανάλυσης στο γήινο έδαφος του άρρητου κόσμου των τοξικομανών. Μας θυμίζει ότι ο λόγος ως καθρέφτης, ως ετυμηγορία, πρέπει να γίνεται εκείνη η βασική συνιστώσα ανάλυσης του κόσμου των εξαρτήσεων.

Και πολύ εύστοχα διαχωρίζει το  λόγο της κοινωνίας  από αυτόν της βιο-εξουσίας. Και μας θυμίζει ότι ο ψυχιατρικός λόγος είναι διαφορετική συνθήκη από το

νομικό λόγο που ουσιαστικά επιβάλλεται στον τοξικομανή και τον στιγματίζει όταν αυτός γίνει παραβάτης.

Υπαρχει δε ένα έξοχο κεφάλαιο για τον μη-λόγο των κρατουμένων εκεί που η Καγγελάρη συναρμολογώντας νοηματικά φορτία μας βοηθάει ως αναγνώστες να κατανοήσουμε την γλώσσα της ψυχανάλυσης έξω από το κελί της εξάρτησης.

Είναι τα κεφάλαια όπου πραγματεύεται τον πατέρα και το πως ο συμβολικός νόμος καθορίζει και επηρεάζει την παθολογία των ορίων σε κάθε επίπεδο είτε υποκειμενικής είτε κοινωνικής διάστασης των δραμάτων πίσω από τον εξαρτημένο ( γονείς, τραύματα,  αδύνατο πένθος, άγχη αποχωρισμού)

Από την Ψυχοπαθολογία η Καγγελάρη φυσικά περνάει στην θεραπευτική αναλυτική όπου μας θυμίζει την αξία που έχει η γλώσσα και το νόημα στη θεραπεία απεξάρτησης και την σπουδαία σημασία εστίασης στις διαφορές που συνθέτουν ο λόγος του θεραπευόμενου από τον λόγο του θεραπευτή και του πλαισίου.

Συνοπτικά, τόσο το πρώτο βιβλίο για τον Νόμο όσο και το δεύτερο για τον Λόγο,  μας θυμίζουν αμφότερα αυτά που ξεχνάμε στη θέα του τοξικομανούς : την γλώσσα και τον πόνο της ενοχικής σιωπής του νόμου που εγγράφεται στην ψυχή και στο κορμί, αλλά και τα κοινωνικά στίγματα που ενώνονται με τα νοητικά βάρη του παρελθόντος και κρατούν τις ουσίες στη ζωή του εθισμένου,  σε ένα μη αναπαραταστατικό κόσμο, έξω από εμάς και την κοινωνική σχιζοφρένεια της υπερεπικοινωνιακής έκστασης….