Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

Ο μύθος του ομορφότερου άντρα της μυθολογίας, του Άδωνι, κρύβει έναν συνταρακτικό συμβολισμό, ισχυρότερον κι από εκείνον του Οιδίποδα και της Ιοκάστης.

Ο Άδωνις γεννήθηκε από την αιμομικτική ένωση της Μύρρας και του πατέρα της Κινύρα, βασιλιά της Πάφου. Η Μύρρα ήταν τόσο ερωτευμένη με τον ίδιο της τον πατέρα ώστε μηχανεύτηκε πολλούς, δόλιους τρόπους ώστε να παρασύρει στην κλίνη της τον ανίδεο Κινύρα. Ο οποίος κι επιχείρησε να την διαπεράσει με το ξίφος του όταν συνειδητοποίησε – πολύ αργά – με ποιαν είχε πλαγιάσει. ( Πολύ δυνατή και γεμάτη σεξουαλικές συμπαραδηλώσεις η εικόνα της συμβολικής σφαγής – ερωτικής σχέσης και του εγχειριδίου – φαλλού. Της matraque – matrix του αείμνηστου γλύπτη Θόδωρου ).

Σε μιαν άλλη εκδοχή του μύθου ως μητέρα του Άδωνι παρουσιάζεται η Σμύρνα η οποία για να γλυτώσει από την οργή του εξαπατημένου πατέρα της, όπως αφηγείται ο Απολλόδωρος, μεταμορφώθηκε σε αρωματικό δέντρο και αργότερα άνοιξε στα δύο – τι απίστευτη εικόνα ενδογαμίας – για να γεννηθεί ο μυρωμένος Άδωνις. Δηλαδή ο νεαρός βοσκός με την μοναδική καλλονή που τον ερωτεύτηκαν παράφορα τόσο η Αφροδίτη όσο και η Περσεφόνη και τον διεκδίκησαν λυσσαλέα. Ένα είδος Ιησού, λίγο πιο χειραφετημένου στα ερωτικά. Ο ίδιος παρουσιάζεται στον μύθο μάλλον παθητικά, να τον διεκδικούν περισσότερο παρά να διεκδικεί.

Το σπουδαιότερο όμως κατά την γνώμη μου είναι ο συμβολικός όσο και ακατασίγαστος Έρως της οργώσας θυγατέρας προς τον απρόσιτο – τέλειο πατέρα. Έρωτας που καθορίζει σταθερά την επιλογή της κάθε γυναίκας η οποία έμμεσα ή άμεσα ψάχνει ανάμεσα στους εραστές της το αξεπέραστο πατρικό πρότυπο. Εξ ου και η έλξη που νιώθουν οι νεαρές γυναίκες προς άντρες πολύ μεγαλύτερους τους. Προς το αρχέτυπο δηλαδή του “σοφού” πατέρα. Του απόλυτου γνώστη των μυστικών της ηδονής. 

Αλλά και το οιδιπόδειο το ίδιο κατ’ ουσίαν είναι όχι τόσο η διεκδίκηση της μάνας όσο η αμφισβήτηση από τον γιο της πατρικής, σεξουαλικής υπεροχής. Η κυριαρχία του νεότερου αρσενικού στο πλήθος των θήλεων. Το σταθερό ανικανοποίητο, τέλος, κάθε αρσενικού για εκείνη την ηδονή που τον υπερβαίνει και η επιθυμία της οποίας τον καταδυναστεύει σ’όλη την ζωή του ( μάνα, αδελφή, προγονή, θυγατέρα ). 

Ο Άδωνις πάλι παραμένει ο aeternus puer, ο αιώνιος έφηβος που δεν μεγαλώνει ποτέ και σε αυτήν την παθητική του ανωριμότητα οφείλεται η σεξουαλική σαγήνη που ασκεί στις ερωμένες – μητέρες που τον διεκδικούν. Κατ’ ουσίαν η γενετήσια πράξη και ως διαδικασία και ως αποτέλεσμα.