Ο Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας του Παν/μιου Αθηνών

Ηθικολόγος: ο πεπεισμένος περί της ορθότητας των αρχών της εγκράτειας και εθισμένος στη χολή δια της φραστικής ακράτειας!

Ν.Γ.Μουρτζούχος, Οδοιπορικό ιδεών

Κάθε κρίση [πολιτική, κοινωνική, οικονομική κλπ]  εμπεριέχει στοιχεία ηθικής τάξης και κατά συνέπεια,μετά τον έλεγχό της, θα προκύψουν ‘καθαρτήριες και θυσιαστικές’ διαδικασίες, όπως π.χ συνέβαινε στο Μεσαίωνα, όταν μετά το τέλος των λοιμών έκαιγαν τις μάγισσες [αφού τότε οι επιδημίες συνδέονταν με τη φτώχια και την εξαθλίωση κι όχι όπως σήμερα που συνδέονται με την υπερανάπτυξη].

Ακόμα κι αυτοί που συνεχώς αναίτια φοβούνται ή περιμένουν ένα φανταστικό κίνδυνο [ο οποίος συχνά δεν επ-έρχεται] αρέσκονται στο να ενοχοποιούν κάποιους άλλους για ‘εγκλήματα’, για τα οποία ουδείς ευθύνεται. Ο όχλος πάντοτε λειτουργεί παράλογα και φονικά, σχεδόν με ντελίριο καταστροφής, εναντίον κάθε υποτιθέμενου εχθρού.  Περιθωριακοί ή περιθωριοποιημένοι [ξένοι, μετανάστες, έγκλειστοι, διαφορετικοί] εισέρχονται εκόντες/άκοντες στο κάδρο της εκδίκησης για το Κακό που έπληξε την κοινότητα και για το στρες που προκάλεσε στους [πρώην] ασφαλείς. Αυτή η ψυχολογία της κρίσης συχνά ωθεί σε βιαιότητες ή σε κοινωνικούς παροξυσμούς. Αναζητώντας ζωτικό χώρο επιβίωσης, μία buffer zone ελεύθερης κίνησης, ο φοβισμένος άνθρωπος θέτει το ζήτημα του ατομισμού πάνω από συλλογικές αξίες και δράσεις. Η καχυποψία για τον κίνδυνο που απορρέει από τον όποιον Άλλον καθίσταται το μείζον επιχείρημα ηθελημένης κοινωνικής αποστασιοποίησης, δίχως ίχνος τύψεων.

Προφανώς πρέπει στις Πανδημίες να παρεμβαίνει το Κοινωνικό Κράτος, αλλά χωρίς αλληλέγγυους πολίτες πόσο αποτελεσματικό μπορεί να είναι;

Ο ‘νόμος της αλληλεγγύης’ δεν σημαίνει ότι η αλληλεγγύη επιβάλλεται δια νόμου. Το πως θα είναι η ζωή μας μετά τον Κορονοϊό θα προσδιοριστεί σε μεγάλο βαθμό από το πως είναι η ζωή κατά και μέσα στον Κορονοϊό.

-πόσοι π.χ έχουν συνειδητοποιήσει τη διαφορά μεταξύ ελευθερίων[ατόμων], ελευθεριότητας [απόψεων] και ελευθεριών [κίνησης] σε περίοδο γενικής κρίσης;

-πόσοι έχουν αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει σύγκρουση ασφάλειας και δικαιωμάτων,αλλά ότι συμμαχούν αμφότεροι για ν’αντιμετωπίσουν ασύμμετρη απειλή;

-πόσοι από εκείνους που αρέσκονται να το παίζουν Κασσάνδρες για το μέλλον της Δημοκρατίας κατανοούν ότι η πρώτιστη υποχρέωση του δημοκράτη σήμερα είναι να σώσει την κοινωνία και τη χώρα;

-πόσοι αλαζόνες κι αυτάρεσκοι πιστεύουν ότι έχουν λόγω πλούτου κι εξουσίας [ή και λόγω όψιμης ‘ριζοσπαστικοποίησης’] ανοσία απέναντι στον Ιό,άρα οι ίδιοι δεν κινδυνεύουν;

-πόσοι εκλαμβάνουν τη [νέα] οικειότητα ως σχέση μεταξύ μόνον των υγιών κι όχι και μεταξύ των ασθενησάντων ή των σταθερά ευπαθών;

Επειδή για μερικούς ο Φόβος έπλασε το Θεό και για άλλους ο Τρόμος τον αμφισβητεί, νομίζω ότι όσοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δεν αποτελούν κάποιου είδους εξαίρεση από τους κινδύνους που διατρέχουν οι πολλοί,αντί να εξαγνίζουμε εαυτούς και να κατηγορούμε αλλήλους [για να εξευμενίσουμε ποιόν;] να ενώσουμε άπαντες τις δυνάμεις μας, να ευχόμαστε να βρεθεί το ταχύτερο δυνατό εμβόλιο για ΟΛΟΥΣ [κι όχι ορισμένοι να ‘καπαρώσουν μόνο τη δική τους σωτηρία (sic)]  και να προετοιμάσουμε ένα μέλλον κοινής μοίρας, δίχως κοινωνικούς διεμβολισμούς. Τα υπόλοιπα είναι κατώτερα των περιστάσεων κι έτσι θα τα κρίνει η Ιστορία.

ΥΓ. Όσοι [ιδεοληπτικοί, φανατικοί ή ασχημονούντες] νομίζουν ότι ροκανίζοντας την εικόνα όσων τρέχουν για μας,κάνουν κακό στην Κυβέρνηση ή το Κράτος,ας ξανακοιτάξουν να δουν σε ποιο κλαδί ποιανού δέντρου κάθονται και οι ίδιοι.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. Δημοσιεύεται και στα ΝΕΑ 10/4

The article expresses the views of the author

iPorta.gr