Φίλες και φίλοι,

Η πόλη του Δίου αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Θουκυδίδη στην περιγραφή της πορείας του Σπαρτιάτη στρατηγού Βρασίδα από τη Θεσσαλία στη χώρα του βασιλιά της Μακεδονίας Περδίκκα Β΄ και ήταν η πρώτη πόλη που συνάντησε  μετά το πέρασμα των συνόρων την άνοιξη του 424 π.Χ.

Κατά τον ιστορικό Δήμιτσα, η πόλη ιδρύθηκε από τους Περραιβούς της Θεσσαλίας προς τιμήν του Δία. Οι κάτοικοι ονομάζονταν Δίοι, Διείς ή Διασταί, ενώ ο πρώτος μήνας του μακεδονικού έτους λεγόταν Δίος. Επίσης, η πόλη συνδέθηκε και με τον Ορφέα, επειδή σύμφωνα με μια παράδοση σκοτώθηκε από γυναίκες του Δίου εκεί. Μια πέτρινη υδρία με τα οστά του τοποθετήθηκε στο σημείο του φόνου.

Η επιλογή της θέσης του πρώτου ιερού του Δία υπαγορεύτηκε από θεϊκά σημάδια: ήταν τα κρυστάλλινα νερά των πηγών που αναβλύζουν άφθονα και τα αιωνόβια δένδρα που δέχονταν τις ριπές των κεραυνών κατά τις καλοκαιρινές καταιγίδες. Οι Μακεδόνες αργότερα, ακολουθώντας την παράδοση, σύμφωνα με την οποία ο Δευκαλίωνας είχε στήσει βωμό προς τιμήν του Δία σ’ αυτή την τοποθεσία, ανέδειξαν την πόλη σε μεγάλο θρησκευτικό κέντρο.

Όταν ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας το Αρχέλαος (τέλη του 5^ου π.Χ. αιώνα) αναδιοργάνωσε το κράτος,ενίσχυσε την κεντρική εξουσία, άνοιξε δρόμους, έφτιαξε οχυρά και εκσυγχρόνισε το στράτευμα. Στο Δίον, σύμφωνα με τον Διόδωρο και άλλους συγγραφείς, ο Αρχέλαος οργάνωσε προς τιμήν του Δία και των Μουσών αθλητικούς και σκηνικούς αγώνες διάρκειας εννέα ημερών.  Ο Δίων Χρυσόστομος μαρτυρεί ότι ο Φίλιππος Β΄και ο Μέγας Αλέξανδρος συνήθιζαν μετά τις νίκες τους να προσφέρουν στο Δίον μεγαλοπρεπείς θυσίες  για τον Δία και στις Μούσες και να οργανώνουν αγώνες, τα λεγόμενα «Ολύμπια τα εν Δίω».

Ο Διόδωρος μαρτυρεί επίσης ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έκανε στο Δίον την πανηγυρική ετοιμασία της μεγάλης του εκστρατείας με λαμπρές θυσίες, αγώνες και δεξιώσεις στην τεράστια- εκατοντάκλινη- σκηνή του. Εκεί, στο Δίον, τοποθετήθηκε κατ’ εντολήν του μεγάλου στρατηλάτη, το αριστούργημα του Λύσιππου που παρίστανε τους είκοσι πέντε έφιππους εταίρους που έπεσαν στη μάχη του Γρανικού ποταμού (μεταφέρθηκαν πολύ αργότερα στην Ρώμη). Ακόμη, ο Μέγας Αλέξανδρος κατέγραψε στην διαθήκη του την επιθυμία του να χτιστεί στο Δίον ένας πολυτελής ναός προς τιμήν του αρχηγού των Θεών.

Στα χρόνια του Φιλίππου Ε΄έγινε μια καταστροφική επίθεση στο Δίον από τους Αιτωλείς και την οποία περιγράφει ο Πολύβιος. Ο στρατηγός Σκόπας ισοπέδωσε τα τείχη, τα σπίτια και το γυμνάσιο της πόλης, έκαψε τις στοές του τεμένους του Δία και σώριασε τα αγάλματα των Μακεδόνων βασιλέων. Η πόλη ξαναφτιάχτηκε και όταν ο Ρωμαίος ύπατος Μ. Φίλιππος το 169 π.Χ. την κατέλαβε, δεν μπόρεσε παρά να θαυμάσει την οχύρωση, τα δημόσια κτήρια και το πλήθος των αγαλμάτων που την κοσμούσε. Όλα αυτά είναι καταγεγραμμένα από τον Τίτο Λίβιο, ο οποίος τονίζει τον σεβασμό του Ρωμαίου στο ιερό του Δία. Όσο διοικούσαν οι Ρωμαίοι, το Δίον απολάμβανε τη φιλελεύθερη πολιτική του Αυγούστου ως ημιανεξάρτητη επαρχία, με δικό της νόμισμα και αυτοδιοίκηση.

Η τελευταία αναφορά στο Δίον γίνεται τον 10^ο μ.Χ. αιώνα από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο, στο έργο του «Περί θεμάτων».

Στα κατοπινά χρόνια το Δίον σημειώνεται στους χάρτες με το όνομα Dium ή Stadia (Σταδιά, δηλαδή «στο Δίον»), ενώ στις μέρες μας οι κάτοικοι αναφέρουν την αρχαία οχυρωμένη πόλη «Κάστρο».

Στις αρχές του 19^ου αιώνα τα ερείπια του Δίου είχαν εξαφανιστεί μέσα στην πυκνότατη βλάστηση και τα τρεχούμενα νερά. Ο Άγγλος συνταγματάρχης και σπουδαίος περιηγητής Ουίλλιαμ Μάρτιν Λήκ σταμάτησε στο Δίον στα τέλη του 1806 και ήταν ο πρώτος που ταύτισε την θέση του αρχαίου Δίου, κάνοντάς το γνωστό ξανά.

Φίλες και φίλοι, την επόμενη εβδομάδα θα μιλήσουμε για τον αρχαιολογικό χώρο. Μέχρι τότε, να είστε όλοι καλά!,

Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the view of the author

iPorta.gr