Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.Διαβάστε τα άρθρα του Μάνου Στεφανίδη ΕΔΩ

Ο μουσικοσυνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος νομίζω ότι δίκαια, στην συνείδηση του ευρύτερου κοινού, τοποθετείται στην ίδια σειρά προσφοράς και ταλέντου με τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο, τον Γιάννη Σπανό, τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Γιάννη Μαρκόπουλο και τον Διονύση Σαββόπουλο.

Ο ίδιος αν και διανύει την ένατη δεκαετία της ζωής του, παραμένει ένας έφηβος δημιουργικός, καλλιτεχνικά δραστήριος, αχόρταγος θα έλεγε κανείς για live εμφανίσεις και για άμεση επαφή με τον κόσμο. Η πρόσφατη βραδιά τιμής στο πρόσωπο του οργανωμένη από το ΚΚΕ, δείχνει τον δρόμο για την έμπρακτη υπέρβαση των στεγανών που έχει ανάγκη ο τόπος.

Ο Σταύρος Ξαρχάκος, με ευαισθησία και με μιαν ακαμάτη, ερευνητική διάθεση, προσπάθησε να ανανεώσει το λαϊκό τραγούδι, να το εμπλουτίσει ακόμα και με όργανα μιας συμφωνικής ορχήστρας. Όπως επίσης και να επιμείνει σε μίαν ελληνική μουσική που ωστόσο θα μπορούσε να ενδιαφέρει το παγκόσμιο κοινό.Τα κατάφερε; Απαντήστε εσείς…

Προσωπικά θυμάμαι πως μαθητής του Γυμνασίου ακόμα και παθιασμένος με την κλασική μουσική, μεσούσης της Χούντας, αγόρασα από το δισκοπωλείο της γειτονιάς αφενός τον Carl Boehm στην Deutsche Grammophon με τις κλασικές του ερμηνείες στον Μπετόβεν και τον Μότσαρτ και αφετέρου τα μπαροκίζοντα “Χρώματα” του Σταύρου Ξαρχάκου από την Columbia. Ήταν η δική του απάντηση στο “Χαμόγελο της Τζοκόντας” του Μάνου. Οι περισσότεροι προφανώς ξέρουν το “Ρεμπέτικο”, εγώ όμως συγκινούμαι σαν ακούω τον “Θρήνο στον Ιγνάθιο Μεχίας”, τον μελοποιημένο Λόρκα δηλαδή σε απόδοση Νίκου Γκάτσου με τον λυρικό μύθο Κωστή Πασχάλη και την μαγική απαγγελία του Μάνου Κατράκη: Πέντε ακριβώς την ώρα που βραδιάζει!

Ο Σταύρος Ξαρχάκος, ως γνωστόν, ανήκει ιδεολογικά στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Υπηρέτησε την πολιτική του κόμματος αυτού και ως αντιδήμαρχος πολιτισμού επί Έβερτ αλλά και ως ευρωβουλευτής στις Βρυξέλλες επί σειράν ετών. Έχω την εντύπωση πως το πολιτιστικό πρόγραμμα της Ν.Δ, από την δεκαετία του ’90 ακόμα, έχει ασφαλώς και τις προτάσεις του Σταύρου Ξαρχάκου.

Τα τελευταία χρόνια ο Ξαρχάκος είναι μακριά από την πολιτική και κάνει σπάνια δηλώσεις, οποιουδήποτε είδους. Προτιμάει να μιλάει με τη δουλειά του και αυτό εκτιμάται από όλους, είτε συμπαθούν τη μουσική του είτε όχι.

Άρα όταν κάποτε – σπάνια – ο Σταύρος Ξαρχάκος προβαίνει σε δηλώσεις και ασκεί κριτική στην κυβέρνηση, νομίζω ότι όλοι θα έπρεπε να την ακούσουν πολύ προσεκτικά και με σεβασμό. Γιατί προφανώς ούτε δόλο υποκρύπτει, ούτε πολιτική φιλοδοξία.

Δεν θέλει να γίνει υπουργός Πολιτισμού ο Ξαρχάκος, ούτε βέβαια να ρίξει τον Μητσοτάκη. Αν ήθελε, θα το είχε δείξει από παλιά. Αυτό που θέλει, είναι να υπάρξει μεγαλύτερος σεβασμός – τουλάχιστον – για όλους αυτούς τους ανθρώπους που προσπαθούν να σμιλέψουν το πρόσωπο της σύγχρονης τέχνης στη πατρίδα μας. Δημιουργούς ενός ευρέος φάσματος: από τη μουσική και το θέατρο ως τα εικαστικά και το χορό και από τις μπουάτ ή τα μουσικά καφενεία ως τις ορχήστρες και το Μέγαρο μουσικής. Για αυτό και ήταν ανεπίτρεπτη από την υπουργό Πολιτισμού η πριν καιρό απαξίωση και των δηλώσεων αλλά και του προσώπου του ίδιου του δημοφιλούς μουσικοσυνθέτη.

Ήδη τα πράγματα στον πολιτισμό πάνε από το κακό στο χειρότερο. Ο Σταύρος είπε τότε το αυτονόητο. Είπε όσα σκεφτόμαστε όλοι όσοι εμπλεκόμαστε σχετικά. Άνθρωποι υπερόπτες όσο και ανίδεοι ως προς τη σύγχρονη τέχνη, παίρνουν λανθασμένες ή κακές αποφάσεις ζημιώνοντας μακρόχρονα με τις επιλογές τους τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού αλλά και την χώρα την ίδια… Νομίζω ότι ο πρωθυπουργός θα έπρεπε να έχει παρέμβει άμεσα. Είχε, το έχω ξαναπεί, άμεση ανάγκη συμβούλων πολιτισμού που να μην λιβανίζουν απλώς την παράταξη του αλλά να του υποδεικνύουν ενέργειες που εντέλει θα επέστρεφαν θετικά προς τον ίδιο. Δεν το έπραξε με αποτέλεσμα τα λάθη που έχουν διαπραχθεί σχετικά να είναι περισσότερα από τα σωστά. Επίσης οφείλει κι ο ίδιος να μην ακούει μόνο τα χειροκροτήματα αλλά και την κριτική, ιδιαίτερα όταν αυτή προέρχεται από επαΐοντες και πρόσωπα που έχουν γράψει ιστορία στον τόπο. Τότε θα ήταν ουσιαστικά, κι όχι μόνο μηντιακά, επιτυχημένος.

Φωτογραφίες:

1. Με τον Σταύρο στην έκθεση “Το Σώμα. Ο Έρωτας”, εμπρός σ’ ένα έργο του Ντίνου Πετράτου, 2016.

2. Ένας άλλος δεξιός που ξεχωρίζει για το έργο, την αισθητική και το ήθος του, είναι ο γιατρός και επιτυχημένος κοινοβουλευτικός Κώστας Τσιάρας, φανατικός συλλέκτης του Θανάση. Σήμερα θα είμαι στη συγκέντρωση του στο Κάραβελ. Όχι σαν ένας, ακόμη, κομματικός παρατρεχάμενος αλλά ως φίλος καλός. Τιμής ένεκεν. Χωρίς παρωπίδες. Επειδή ο πολιτισμός μόνο ενώνει. Δεν χωρίζει…