Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

WELCOME TO GREEK ISLANDS RESTAURANT-NEW YORK253-17 NORTHERN BLVD

Ο λόγος είναι για τον Φλαμανδό χαρτογράφο και κοσμογράφο, ο οποίος θεμελίωσε την σύγχρονη χαρτογραφία.

Η σημαντικότερη επινόησή του είναι ένας χάρτης που αργότερα έγινε γνωστός ως μερκατορική προβολή, επί του οποίου οι παράλληλοι κύκλοι και οι μεσημβρινοί, παριστάνονται με τις, γνωστές πλέον σε μας, ευθείες γραμμές σε αποστάσεις τέτοιες μεταξύ τους, ώστε να διατηρείται ακριβής, σε κάθε σημείο, η αναλογία του γεωγραφικού πλάτους προς το μήκος. Επίσης, σε έναν χάρτη που δημοσίευσε το 1569 απεικονίζει πορείες ναυσιπλοΐας, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τον κλάδο της χαρτογραφίας. Τέλος, είναι αυτός που χρησιμοποίησε πρώτος τον όρο «άτλας» για μια συλλογή χαρτών.

Ο Γεράρδος Ντε Κρέμερ (Gerard de Kremer) όπως είναι το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στο Ρούπελμοντε της Φλάνδρας(σήμερα ανήκει στο Βέλγιο), ένα μικρό λιμάνι κοντά στην Αμβέρσα, από οικογένεια μεταναστών από τη Γερμανία. Στην εποχή του επικρατούσε μεταξύ των διανοουμένων να εξελληνίζουν τα ονόματά τους, και ο Χέραρντ ντε Κρέμερ έγινε Γεράρδος Μερκάτωρ ( αργότερα επικράτησε το Μερκάτορ). Κατ΄άλλους, το Μερκάτορ δεν είναι παρά η εκλατινισμένη μορφή του πραγματικού του ονόματος και σημαίνει έμπορος.

Το 1532 πήρε το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο της Λουβέν, όπου σπούδασε ανθρωπιστικές και φιλοσοφικές επιστήμες. Τον ενδιέφερε όμως και η γεωγραφία, την οποία διδάχτηκε από τον Γκέμα Φρίζιους- έναν μαθηματικό, γιατρό και αστρονόμο, διαπρεπή στις Κάτω Χώρες. Ο Φρίζιους τον δίδαξε επίσης μαθηματικά και αστρονομία.

Σε συνεργασία με τον Γκέμα Φρίζιους και τον Γκάσπαρ φαν ντερ Χέϊντεν, χαράκτη και χρυσοχόο, στο εργαστήριο του οποίου εσύχναζε, στα 1535-1536 κατασκεύασαν μια υδρόγειο σφαίρα, αν και στο συγκεκριμένο πόνημα, ο Μερκάτορ ασχολήθηκε περισσότερο με την εγχάραξη στοιχείων. Μέχρι τότε ο χαρτογράφοι χρησιμοποιούσαν παχείς γοτθικούς χαρακτήρες που περιόριζαν πολύ τον διαθέσιμο χώρο για την αναγραφή πληροφοριών. Ο Μερκάτορ αντιλήφθηκε την καταλληλότητα των πλαγίων γραμματοσειρών (Italics), ασκήθηκε  στην χρήση τους, τη χρησιμοποίησε πρώτος απ’ όλους και, μάλιστα, εξέδωσε ένα εγχειρίδιο για τη χρήση τους- το πρώτο του είδους του σε όλη την βόρεια Ευρώπη.

Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο του Νίκολας Κρέϊν, βιογράφου του Μερκάτορ:       «Ενώ κάποιος άλλος χαρτογράφος είχε καταφέρει να χωρέσει πενήντα αμερικανικές τοποθεσίες σε έναν επιτοίχιο χάρτη, μεγέθους όσο το άνοιγμα των χεριών ενός ψηλού άντρα, ο Μερκάτορ μπόρεσε να συμπεριλάβει εξήντα τοποθεσίες πάνω σε μια σφαίρα με διάμετρο δύο σπιθαμές!»

Ο πρώτος δικός του χάρτης ήταν των Αγίων Τόπων(1537). Μέχρι τότε οι χάρτες που αναπαριστούσαν τους Αγίους Τόπους ήταν φοβερά ανακριβείς. Ο Μερκάτορ προσδιόρισε 400 τοπωνύμια και έδειξε την πορεία των Εβραίων στην έρημο. Η ακρίβειά του κέρδισε τον θαυμασμό πολλών και εντυπωσίασε περισσότερους.

Ακολούθησε ένας παγκόσμιος(1538) σε διπλή καρδιόσχημη προβολή και ένας της Φλάνδρας (1540).  Η φήμη του ως σπουδαίος γεωγράφος αρχίζει να αναπτύσσεται, αλλά διακόπτεται απότομα τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν διώκεται ως αιρετικός και φυλακίζεται με άλλα 39 ή 42 άτομα, ενώ η περιουσία του κατάσχεται. Δύο άνθρωποι καταδικάζονται σε θάνατο στην πυρά, ένας αποκεφαλίζεται και δύο γυναίκες θάβονται ζωντανές. Ο ίδιος, μετά από επτάμηνη φυλάκιση κα με μεσολάβηση των ανθρώπων του πανεπιστημίου αποφυλακίζεται, οι κατηγορίες αποσύρονται και συνεχίζει το επιστημονικό του έργο.

Ο Γουλιέλμος, δούκας των Γιούλιχ-Κλέβ-Μπέργκ, προτίθεται να ιδρύσει πανεπιστήμιο στην, σπουδαία τότε, πόλη Ντούϊσμπεργκ της Κλέβ και ο Μερκάτορ μετακομίζει το 1552,προσδοκώντας μια έδρα στο νέο πανεπιστήμιο. Ωστόσο, για να ζήσει, άνοιξε ένα χαρτογραφικό εργαστήριο και πουλούσε χάρτες, ενώ παράλληλα δίδασκε μαθηματικά στο κολλέγιο της πόλης. Από το εργαστήριό του προήλθε ένας εξάπτυχος χάρτης της Ευρώπης το 1554 και δέκα χρόνια αργότερα διορίζεται Αυλικός Κοσμογράφος από τον δούκα Γουλιέλμο. Η φήμη του έχει εξαπλωθεί.

Αυτή την εποχή τελειοποίησε την κυλινδρική προβολή που επέτρεψε στους ναυτικούς να χαράζουν πορείες μεγάλων αποστάσεων, σύροντας ευθείες γραμμές χωρίς να χρειάζεται να διορθώνουν συνεχώς τις ενδείξεις της πυξίδας(μερκατορική προβολή).

Δημοσίευσε μια σειρά έργων με σκοπό την πραγματοποίηση ενός παλιού σχεδίου γαι την περιγραφή της δημιουργίας του κόσμου και της ιστορίας του, τον «Άτλαντα», όπως εξακολουθεί ως τις μέρες μας να ονομάζεται μια συλλογή χαρτών.

Συνέχισε να δημιουργεί χάρτες( Γαλλίας, Γερμανίας, Κάτω Χωρών, Σκλαβονίας-σημερινά Βαλκάνια- Ελλάδας, Βρετανικών Νήσων).

Από το 1590 άρχισε η περιπέτεια της υγείας του με μια σειρά εγκεφαλκών επεισοδίων, που τού στέρησαν την ομιλία και άφησαν παράλυτη την δεξιά του πλευρά,  για να καταλήξει τον Δεκέμβριο του 1594, χωρίς να εγκαταλείψει ποτέ το Ντούϊσμποργκ. Η παρακαταθήκη που μας άφησε έχει τεράστια σημασία. Το έργο του συνέχισε και εμπλούτισε ο γιός του Ρούμολντ.

Μόνο στη Ρόδο

Αποστόλου Παύλου 50, Βενετοκλέων, 

Pane di capo: Λεωφόρος Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ), Λεωφόρος Κρεμαστής & «Πηγές Καλλιθέας»