Ο Ευάγγελος Μπιτσαξής είναι Δικηγόρος και μέλος του Δικηγορικού γραφείου epmb.gr. με ειδίκευση στο Ποινικό Δίκαιο και  σε Διεθνείς υποθέσεις, καθώς έχει εκπροσωπήσει πολλούς διάδικους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Σας άρεσε στο σχολείο η Βιολογία; Εμένα μου άρεσε αλλά δεν ήταν το δυνατό μου μάθημα. Στην ενημέρωση γονέων της δευτέρας λυκείου η φιλότιμη καθηγήτρια της Βιολογίας είπε στην μητέρα μου, ότι η τάξη είναι καλή αλλά δεν κατανοεί, όπως εκείνη θα ήθελε, τις έννοιες και την σημασία τους. Η μητέρα μου ευγενικά την ρώτησε μήπως φταίει το βιβλίο. Η απάντηση ήταν ότι το βιβλίο το είχε γράψει  η ίδια. Εκείνη την χρονιά, και στο πλαίσιο αυτό,  ολοκληρώθηκαν και οι γνώσεις μου στην επιστήμη αυτή. Έτσι δεν διδάχθηκα τι είναι τα αντισώματα. Τα αντισώματα  ήταν στην ύλη της Γ’ Λυκείου, και τότε Βιολογία έκαναν μόνο οι μαθητές της δεύτερης δέσμης που έδιναν για την ιατρική.

Η ζωή τα έφερε έτσι ώστε τα αντισώματα να αποτελούν την λέξη κλειδί για την επερχόμενη περίοδο. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αναγκάστηκα να ξανακάτσω προσωρινά στα (διαδικτυακά) θρανία για να εμβαθύνω λίγο παραπάνω στην έννοια των αντισωμάτων. Ομολογώ ότι είχα πολλές άγνωστες λέξεις και έννοιες. Ανοσφαιρίνη, παράτοπο, αντιγόνο, επίτοπο και ισότοπα είναι μερικές από αυτές.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι ενώ η γενικότερη δομή των αντισωμάτων είναι παρόμοια, μια μικρή περιοχή στην κορυφή της πρωτεΐνης είναι εξαιρετικά ποικιλόμορφη επιτρέποντας την ύπαρξη εκατομμυρίων αντισωμάτων με ελάχιστα διαφορετική κορυφαία δομή ή περιοχές δέσμευσης αντίγονου. Η περιοχή αυτή είναι γνωστή και ως μεταβλητή περιοχή. Η μεταβλητότητα καθορίζει και τον βαθμό επενέργειας των αντισωμάτων.

 Τα τεστ αντισωμάτων θα κρίνουν τον βαθμό διασποράς του κορονοϊού στην κοινωνία. Στο αμιγώς ιατρικό επίπεδο, η ανάπτυξή τους στον καθένα μας θα κρίνει αν και κατά πόσον κάποιος έχει πιθανότητες μολύνσεως από τον ιό, ή αν θα μπορεί να κινείται  ελεύθερα. Για πόσο; Για όσο παραμένουν ισχυρά στον οργανισμό. Θα απαιτείται άραγε ιατρικό πιστοποιητικό; Πιθανώς ναι, με ότι αυτό σημαίνει. Το ίδιο ισχύει για την κοινωνία και την οικονομία. Θα αντέξουν; Εξαρτάται από τα αντισώματά τους.

Η νέα περίοδος φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη, αλλά ταυτόχρονα και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. Καθιερωμένες και δεδομένες έννοιες και θεσμοί ήδη δοκιμάζονται. Η παγκοσμιοποίηση, ο καπιταλισμός, η κοινωνική συνοχή, η οικονομία, το πολιτικό σύστημα, η παγκόσμια υγεία βρίσκονται σε μια διαδικασία διαρκούς μετασχηματισμού και αμφισβήτησης.

Τα ερωτήματα που τίθενται είναι αρκετά αλλά τελικά καταλήγουν στο εξής απλό. Έχουμε αντισώματα;

Η κοινωνία έχει αντισώματα; Η οικονομία έχει αντισώματα; Εμείς οι ίδιοι έχουμε αναπτύξει αντισώματα για τον κορονοϊό; Θα αντέξει ο κόσμος ή θα καταρρεύσει το παγκόσμιο οικοδόμημα σαν χάρτινος πύργος;

Ήδη, πριν καν αρχίσει επισήμως η άρση των περιοριστικών μέτρων, οι πρώτες σειρήνες απορρύθμισης κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Πολλά μαγαζιά και ξενοδοχεία δεν πρόκειται να ξανανοίξουν. Η ανεργία αργά ή γρήγορα θα εκτοξευθεί. Η τουριστική περίοδος θα χαθεί. Τα έσοδα του κράτους από άμεσους ή έμμεσους φόρους θα συρρικνωθούν. Ξένες επενδύσεις θα ξαναδούμε μάλλον από του χρόνου. Παράλληλα, όσο υπάρχει ερωτηματικό για το τι μέλλει γενέσθαι από τον Σεπτέμβριο, η ανασφάλεια χτυπάει κόκκινο.

Μέχρι σήμερα, παραμένοντας κλεισμένοι εντός των τειχών, χωρίς κοινωνικές και επαγγελματικές συναναστροφές επιτελέσαμε το καθήκον μας. Το αν αναπτύξαμε ή όχι αντισώματα, θα φανεί από τα rapid tests. Είναι αλήθεια ότι η αντίδραση της κοινωνίας έδειξε ανθεκτικότητα και πειθαρχία, και ανέπτυξε αντισώματα υπομονής και προσαρμοστικότητας.

Τα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά αντισώματα, θα καθορισθούν από την αντίδραση των μεταβλητών. Η συμπεριφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης, οι προσωπικές επιλογές των πολιτών ως προς τον τρόπο προσέγγισης των νέων δεδομένων, είναι ερωτηματικά και μεταβλητές που θα καθορίσουν την τελική έκβαση. Εκ των πραγμάτων η οικονομική διάσταση ανάγεται σε μείζονος σημασίας για την πορεία και των υπολοίπων. Αν τα οικονομικά αντισώματα δεν φανούν ισχυρά τότε ίσως παρέλκει να  αφιερώνουμε χρόνο για τα υπόλοιπα. Θα την ακολουθήσουν νομοτελειακά στον κατήφορο. Το να μιλήσει κανείς για κοινωνική αλληλεγγύη, για κοινωνικούς αυτοματισμούς ή για πολιτική σταθερότητα, σε συνθήκες έλλειψης οικονομικών αντισωμάτων θα φαίνεται πολυτέλεια.

Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Άλλωστε η μεταβλητότητα είναι τόσο ποικιλόμορφη που δεν μπορεί να οριοθετηθεί. Το ζήτημα όμως, τουλάχιστον σε εθνικό επίπεδο, και όσο αυτός ο γεωγραφικός περιορισμός είναι δυνατός, πρέπει να αντιμετωπισθεί ρηξικέλευθα. Το έτος πρέπει να θεωρηθεί ως μηδέποτε γεγενημένο. Να θεωρήσουμε ότι χάθηκε. Και όταν με το καλό φύγει το έτος, με την υπόθεση εργασίας ότι κάπου εκεί χρονικά θα έχει αντιμετωπισθεί και ο κορονοιός, να είμαστε όρθιοι, για να μπούμε με αισιοδοξία, στο, κατά τους ειδικούς, αναπτυξιακό 2021.

Το αν, η δεδομένη πλέον οικονομική κρίση, θα διαρκέσει 1 ή 3 ή 5 χρόνια εξαρτάται εν πολλοίς και από τα αντανακλαστικά και τα αντισώματα που θα δείξει το ίδιο το κράτος και οι διεθνείς θεσμοί. Επιχορηγήσεις, άτοκα δάνεια, προστασία της πρώτης κατοικίας, επιδότηση της εργασίας, ρύθμιση των μισθώσεων, πραγματική στήριξη των επιχειρηματιών που ανοίγουν, πραγματική στήριξη των ελεύθερων επαγγελματιών, οργανωμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση των ορδών των νέων και παλαιών ανέργων, είναι ίσως μερικά από τα βασικά που πρέπει να γίνουν για να αναπτύξει αντισώματα η οικονομία και συνεπακόλουθα η κοινωνία. Η οικονομική πρόκληση είναι τεράστια. Τα νούμερα είναι δεδομένο ότι με τις παρούσες συνθήκες δεν βγαίνουν. Το κράτος, προφανώς με την αρωγή των θεσμών, η έκταση της οποίας αποτελεί μια ουσιώδους σημασίας μεταβλητή, πρέπει να βγει πραγματικά μπροστά. Προς όφελος των πολιτών του πλέον. Όταν ο αντίκτυπος της πανδημίας είναι εφάμιλλος του να εξέρχεται η κοινωνία από τον πόλεμο, δεν υπάρχει περιθώριο για ιδεολογικές αγκυλώσεις και αμπελοφιλοσοφίες.

Πάντα πίστευα ότι το φιλελεύθερο πρίσμα στην πολιτική και τα κοινωνικά ζητήματα, λειτουργεί προς όφελος των πολιτών. Η πανδημία, ανέδειξε ίσως περισσότερο την ανάγκη για την θεμελίωση σε πιο στέρεα βάση του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Το κράτος πρέπει να αναβαθμιστεί υπέρ της ευρύτερης κοινωνίας και των πολιτών. Η αξιακή αναθεώρηση που, έστω και αναγκαστικά, επήλθε ως απόρροια των νέων δεδομένων, πρέπει να μετουσιωθεί και κοινωνικοπολιτικά. Αν δεν συμβεί αυτό, τότε ο δρόμος για τις λαϊκίστικες φωνές ανοίγει διάπλατα. Ο πολιτικός χρόνος είναι πλέον πολύ γρήγορος. Τα πρόσωπα  που όλοι αποθεώνουν, σύντομα μπορεί να τα αποδοκιμάζουν. Και αν συμβεί αυτό σημαίνει ότι τα αντισώματα δεν θα έχουν αποδειχθεί επαρκή. Το επόμενο στάδιο θα είναι εξόχως πιο επικίνδυνο.

Η ύπαρξη ή η ανυπαρξία αντισωμάτων θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό αν οδεύουμε προς ένα πολυεπίπεδο Αρμαγεδδώνα ή προς μια λελογισμένη κρίση, με κοινά στοιχεία και ομοιότητες με τις κρίσεις που έχουμε ήδη ζήσει. Χρέος όλως μας ατομικά, αλλά και των θεσμών είναι συμβάλλουμε, όπως μπορεί ο καθένας, ώστε η πλάστιγγα να γυρίσει προς το δεύτερο. Γιατί στον Αρμαγεδδώνα δεν θα μείνει τίποτα όρθιο.

2.5.2020

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr