Οι κενές περιεχομένου υποσχέσεις της κυβέρνησης πριν το Eurogroup της 5ης Δεκέμβρη ( δέσμευση των δανειστών για το χρέος, χαμηλά πλεονάσματα μετά το 2018, απεξάρτηση από το ΔΝΤ) είχαν φυσικά το ακριβώς ανάποδο αποτέλεσμα, σύμφωνα με το επίσημο ανακοινωθέν. Και εξηγώ τα προφανή πλέον δεδομένα :

α) Είναι αστεία υπόθεση η ωφέλεια μέχρι το 2060 σε καθαρά παρούσα αξία χρέους.Τα μέτρα που υιοθετούνται δεν επιφέρουν καμία μείωση της ονομαστικής τιμής του χρέους σε απόλυτους αριθμούς. Βραχυπρόθεσμα τα επιτόκια αυξάνονται, άρα για τα επόμενα χρόνια, μέχρι το 2018, αυξάνονται οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους ενώ καταγράφεται και κάποια αρνητική επίπτωση στα λογιστικά κέρδη των τραπεζών από την ανταλλαγή των τίτλων του EFSF (είχαν δοθεί στις τράπεζες ως ισοδύναμη ρευστότητα. Θα έχουμε μακροπρόθεσμο όφελος που αρχίζει το 2040 και ολοκληρώνεται το 2060 με βάση την προβολή που κάνει η μελέτη βιωσιμότητας του ΔΝΤ για το χρέος. Το όφελος μπορεί να είναι( ανάλογα με την τάση σταθεροποίησης των μεγεθών) μέχρι και 20% του ΑΕΠ στην ονομαστική τιμή του χρέους όπως αυτή προβάλλεται το 2060 και μέχρι 5% του ΑΕΠ στις μεικτές χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας όπως αυτές προβάλλονται επίσης το 2060.

β) Υπάρχει ξεκάθαρη αποδοχή πλεονασμάτων 3,5% και άνω, από το 2018 και μεσοπρόθεσμα( μέχρι 10 χρόνια ίσως, είπε ο Ντάισεμπλουμ). Η δε κυβέρνηση τα βάζει με το ΔΝΤ που ζητάει συγκεκριμένα μέτρα για μετά το 2018 την στιγμή που αποδέχθηκε τον στόχο του 3,5% ως ετήσιο πλεόνασμα για μεσοπρόθεσμο διάστημα! Πώς αλλιώς θα επιτευχθεί άραγε το 3,5% , έστω για έναν χρόνο(!),χωρίς νέα μέτρα;

Να σημειώσω επίσης εδώ ότι για την παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα (σημ : η κυβέρνηση έλεγε ότι μπορούμε και χωρίς αυτό, το Βερολίνο επιμένει να το κρατάει και τελικά έτσι θα γίνει) ικανοποιήθηκαν κάποιοι από τους όρους του Ταμείου και θα υπάρξει :

– Επιμήκυνση των λήξεων των δανείων του EFSF / ESM από τα 28 στα 32,5

– Όπως έγραψα,μετατροπή των σημερινών πολύ χαμηλών κυμαινόμενων επιτοκίων σε ελαφρώς υψηλότερα αλλά σταθερά

– Πάγωμα των χαμηλών επιτοκίων του δανείου που δόθηκε για την επαναγορά ομολόγων του Νοεμβρίου 2012

Το πιο σημαντικό όμως είναι άλλο: η αποτυχία πρόσβασης σε ρευστότητα από τις ελληνικές τράπεζες μέσω επαναφοράς του waiver στην ΕΚΤ. Κουβέντα στο Eurogroup. Και επιπροσθέτως, άλλη μια αποτυχία είναι η εκκωφαντική σιωπή του Eurogroup για συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, που τρέχει από το 2015 για τις λοιπές χώρες και σχεδόν…τελειώνει(!) αφού το Βερολίνο πιέζει την ΕΚΤ να σταματήσει την προσφορά χρήματος μέσω αγοράς κρατικών ομολόγων.

Η κυβέρνηση πέτυχε ουσιαστικά το ακατόρθωτο: χωρίς να πάρει δάνειο, πήρε νέους όρους για τον παλιό δανεισμό! Τα νούμερα είναι αμείλικτα και η χρονική συγκυρία δεν επιτρέπει πανηγυρισμούς και ερασιτεχνικούς χειρισμούς αυταπάτης και φαντασιόπληκτης φυγής προς τα εμπρός !

Η ελληνική οικονομία αρχίζει δυστυχώς να μπαίνει στον αστερισμό της ”μαγικής εικόνας”: μεγέθη οριακά θετικά λόγω απίστευτης φορολογίας που γεμίζει τα δημόσια ταμεία και στερεί έτσι την ρευστότητα από την αγορά και με τους πολίτες να κρατούν ζωντανό το Δημόσιο που μοιάζει πλέον να βρίσκεται στην φάση που καλείται ”τίναγμα της γάτας” (ξέρετε, πριν αυτή ξεψυχήσει) Έτσι ακριβώς, λίγο πριν την μεγάλη καθίζηση της οικονομίας και της έντονης τάσης για χρεοκοπία,παρατηρείται μια βραχυπρόθεσμη και αμήχανη αισιόδοξη στροφή των αριθμών, φανερά αβάσιμη και ξεκάθαρα προσωρινή, λογιστικής φύσεως, ασύνδετη με τις ροές στην πραγματική οικονομία.

Η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται στην τραγική κατάσταση της συνεχούς απώθησης της πραγματικότητας. Πτωχευμένο Δημόσιο, χρεοκοπημένες τράπεζες, υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και νοικοκυριά, προσποιούνται μαζί και ταυτόχρονα,σε μια εξαιρετικά ηλίθια σιωπηρή συνεννόηση, ότι αντέχουν. Το δε αστείο της υπόθεσης είναι ότι η κυβέρνηση περιμένει κάτι σαν αυτόματο rebound στην οικονομία( τάδε έφη… Τσίπρας στην βουλή !) όπως ακριβώς περίμενε σταδιακή έξοδο στην ανάπτυξη η κυβέρνηση Σαμαρά( λόγω των ίδιων παραπλανητικών βραχυπρόθεσμων βελτιώσεων στα τέλη του 2014, οι οποίες βελτιώσεις – για να είμαστε δίκαιοι με την ιστορία- είχαν τουλάχιστον έστω και μια ελάχιστη συσχέτιση με τους τζίρους στην αγορά)

Τα κόκκινα δάνεια δεν μπορούν να ρυθμιστούν όσο χρόνο και αν κερδίζουν οι διοικήσεις των τραπεζών, χρόνο στον οποίο τα πανωτόκια τρέχουν και όταν κληθούν για ρύθμιση οι δανειολήπτες ούτε καν αυτά τα παράνομα και καταχρηστικά επιτόκια δεν θέλουν να κουρέψουν κάποιες τράπεζες, οι οποίες απλά προτείνουν χαμήλωμα επιτοκίου και αύξηση δανειακού χρόνου, με δέλεαρ μια μικρότερη δόση που ανακουφίζει τον υπερχρεωμένο στην παρούσα συγκυρία. Επιχειρήσεις και νοικοκυριά πιάστηκαν στην παγίδα της αναμονής, ζώντας με την ψευδαίσθηση μιας υγιούς ρύθμισης με γενναία περικοπή κεφαλαίου(!) και δυσθεώρητων επιτοκίων χρέωσης που απλά θα συνεχίζεται χωρίς ημερομηνία λήξης( πολλά δε ανοιχτά δάνεια ήδη έχουν μετατραπεί σε κλειστά, με την συγκατάθεση μεν των δανειοληπτών αλλά χωρίς να κατανόησαν τι συνέβη…)

Η χιονοστιβάδα βρίσκεται αλλού. Προς το παρόν μοιάζει να απετράπη. Προς το παρόν όμως. Αναφέρομαι στην κατάσταση των ιταλικών τραπεζών που είναι φορτωμένες με κόκκινα δάνεια( 40-50 % περισσότερα από τα ποσοστά των δικών μας) και με αποτυχημένες επενδύσεις διαθεσίμων( δήμων και περιφερειών κυρίως) σε στοιχήματα παραγώγων και ενυπόθηκων ομολόγων,αλα Lehman Brothers το 2008.

Η συγκυρία δεν σηκώνει γιατροσόφια για την ελληνική οικονομία. Το ευρώ έχει φθάσει σχεδόν στα όρια του και σε συνδυασμό με την κακή κατάσταση της ιταλικής οικονομίας σηματοδοτεί μεγαλύτερα προβλήματα, ειδικά όταν το πρόβλημα καλείται Λεπέν.

Σε καθαρά οικονομικό επίπεδο, οι δικές μας χρηματοδοτικές ανάγκες μοιάζουν ”χαμηλές” μέχρι το 2022. Όμως η πρόσφατη απόφαση του Eurogroup για υιοθέτηση μόνιμου υψηλού πλεονάσματος μετά το 2018, θα μας βυθίσει σε ακόμα μεγαλύτερη ύφεση, λιτότητα και φυσικά σε μια ανομολόγητη στασιμοχρεοκοπία. Η συρρίκνωση του ΑΕΠ και οι μηδενικές άμεσες ξένες επενδύσεις, σε συνδυασμό με την αστεία αύξηση δημοσίων δαπανών, δημιουργούν φαύλο κύκλο εγκλωβισμού της όποιας ρευστότητας υπάρχει στα ταμεία επιχειρήσεων, η οποία φυσικά ”κρατιέται” για αποπληρωμή χρεών και όχι για επενδυτικές ευκαιρίες.

Οι πολίτες πληρώνουν -όσο αντέχουν- την εφορία και αφήνουν απλήρωτες υποχρεώσεις σε ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες. Οι τρύπες αυτές- ταμείων και τραπεζών- είναι το βαρίδι που τραβάει προς τον βυθό την ανεπαρκή ρευστότητα μιας οικονομίας που επιβιώνει οριακά και φυσικά εθίστηκε επικίνδυνα, 17 μήνες τώρα, σε περιορισμό κίνησης κεφαλαίων( capital controls)

Οι πρόσφατες εξαγγελίες για επίδομα σε χαμηλόμισθους συνταξιούχους είναι ξεκάθαρο ότι γίνονται για να προκαλέσουν την αντίδραση του Βερολίνου και του ΔΝΤ ώστε να έχει ”αφήγημα” η κυβέρνηση και να ζητήσει εθνική συνεννόηση ή/και προσφυγή στην λαική ετυμηγορία( όχι κατ ανάγκη σε εκλογές ή σε δημοψήφισμα),εγκλωβίζοντας την χώρα σε μια νέα περίοδο αστάθειας που πολλαπλασιαστικά θα επιβραδύνει ταχέως τους οριακούς θετικούς ρυθμούς πλεονασμάτων και πιθανής ονομαστικής ανάπτυξης.

Κανείς δεν ξέρει πότε θα προσγειωθεί απότομα και έντονα η ελληνική οικονομία. Εκτιμώ ότι ίσως το ξέρουν καλύτερα στο επιτελείο του Σόιμπλε γι αυτό και επικαλούνται ξανά λιτότητα και όχι παροχές. Δυστυχώς ξέρουν ότι σε περίπτωση πτώχευσης της χώρας μας,η μετάβαση σε παράλληλο νόμισμα, τουλάχιστον 2-3 ετών, θα αυξήσει περαιτέρω την εσωτερική υποτίμηση μισθών και περιουσίας και εξ αυτού του λόγου ”προσγειώνουν” συνεχώς την ονομαστική οικονομία (μισθοί, συντάξεις) ώστε να ”προσεδαφιστεί” ομαλά και να μην επηρεάσει την λοιπή ευρωζώνη έντονα.

Βελούδινη χρεοκοπία εντός του ESM (Mόνιμος Μηχανισμός) είναι το οφθαλμοφανές ζητούμενο 4 ετών τώρα (μετά το PSI),για τον Σόιμπλε. Άραγε γιατί δεν κατανοούμε – και όχι μόνο η κυβέρνηση- ότι αν το κάνουμε εμείς, με συνεννόηση και με ισχυρό σχέδιο ανάκαμψης, είναι η μόνη μας ελπίδα για να…ζήσει η ψόφια γάτα; Δυστυχώς, η μονομερής πλέον ενέργεια της αθέτησης πληρωμών( όχι του διακρατικού δανεισμού μας από τους λαούς της Ευρωζώνης αλλά προς το ΔΝΤ και την ΕΚΤ) σε περίοδο έντονης και εμφανέστατης αποδόμησης του ευρώ, απαιτείται ως έσχατη λύση μιας παρατεταμένης (7 έτη τώρα) αναποτελεσματικής δημοσιονομικής πολιτικής. Άραγε φοβόμαστε μην μας ”ξανακόψουν” την κομμένη ρευστότητα του υποτιμημένου, λόγω των capital controls, δικού μας ευρώ ; Ή μήπως φοβόμαστε ότι δεν θα έχουμε τρόφιμα, καύσιμα, φάρμακα για το διάστημα μέχρι μια συντεταγμένη και ομαλή μετάβαση σε μια κατάσταση κυκλοφορίας εσωτερικού νομίσματος ; Νομίσματος σε κλειδωμένη ισοτιμία με το ευρώ(που θα συμφωνηθεί με τους εταίρους ώστε να μην διολισθήσει περαιτέρω η υποτίμηση αξιών στην χώρα) ίσως για όχι περισσότερο από κάποια συγκεκριμένη περίοδο, ως αναγκαίο χρόνο σταθεροποίησης τάσεων και μεγεθών μετά από αύξηση της προσφοράς χρήματος.

Είναι μάλλον φανερό αυτό που όλοι πλέον βλέπουν(εκτός από τους αμετανόητους δογματικούς της προτεσταντικής λιτότητας) : την ανάγκη να εκδοθεί και να κυκλοφορήσει νέο χρήμα, σταθμισμένης και ελεγχόμενης κυκλοφορίας, χωρίς να μετατρέψει την χώρα σε οικονομία με πληθωρισμό αφρικανικού τύπου, αλλά χώρα κυρίαρχη οικονομικά, που θα ισορροπήσει την ατελείωτη καθίζηση σε παραγωγή και εμπόριο, προσπαθώντας ταυτόχρονα να προσελκύσει ξένες επενδύσει που εκ των προτέρων θα κινούνται με ρήτρα κλειδωμένης ισοτιμίας με το ευρώ και θα εξασφαλίζεται έτσι η αναγκαία πρόσδεση με την ανάπτυξη της ευρωζώνης.

Ζητείται ευθύνη και σύνεση. Αν ως σύνεση εξακολουθούμε να ονομάζουμε την παραμονή σε μια κατάσταση στασιμοχρεοκοπίας, τότε πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι από την 5η Δεκεμβρίου η χώρα εγκλωβίστηκε στο μεγαλύτερο σε διάρκεια ”μνημόνιο” μιας δήθεν διασωθείσας οικονομίας.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr