Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι Οικονομολόγος  με ειδίκευση Γενικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής. Κατέχει Master of Arts από το European Institute of Philosophical  Anthropology

“Το κουδούνι απ’ την ουρά της τίγρης πρέπει να το λύσει αυτός που το έδεσε εκεί” ήταν η παροιμία γεμάτη νόημα που είπε ο Κινέζος στον Αμερικανό πρόεδρο για την Ουκρανία. Και η Κίνα γνωρίζει πόσο την συμφέρει να μην ενοχλεί κανείς και ποτέ την τίγρη που δεν της ανήκει. Κερδίζει σε πολλαπλά επίπεδα. Ισχυροποιεί την πολυδιάστατη ηγεμονική της πολιτική, δένεται περισσότερο παραγωγικά και εμπορικά με πολυεθνικούς γίγαντες, ενώ διπλωματικά παραμένει ευφυώς ουδέτερη ως σκιώδης υπερδύναμη, την ώρα που οι υπόλοιποι πειραματίζονται σχεδόν με μοτίβα ακροσφαλούς διπλωματίας.  Άλλο όμως μας ενδιαφέρει εδώ. Οι κινεζικοί ενεργειακοί κολοσσοί  ετοίμασαν και ετοιμάζουν συμφωνίες με Άραβες και Ρώσους όχι σε πετροδολάρια αλλά σε πετρογουάν.

”Μετά τον πόλεμο τα ”χρήματα” δεν θα είναι τα ίδια” έγραψε ένας επιφανής στρατηγικός αναλυτής ελβετικής τράπεζας. Προφανώς γιατί ξέρει ότι δεν θα είναι πλέον ίδιος ο καπιταλισμός. Πράγματι το σκηνικό αναδομείται στο παγκόσμιο καπιταλιστικό ανταλλακτήριο νομισμάτων και αγοραστικής δύναμης : ο Πούτιν ήταν επόμενο να ζητήσει πληρωμές σε ρούβλια για το αέριο μετά τις κυρώσεις. Δολάριο και ευρώ θα καλύπτουν τις νέες συμβάσεις LNG μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ. Βρετανία και Ιαπωνία προσπαθούν να κρατήσουν και αυτές τον διεθνή ρόλο στερλίνας και γιέν με πολυμερές εμπόριο και συμφωνίες εν μέσω παγκόσμιας αστάθειας.

Άλλο ”χρήμα” λοιπόν θα συνηθίσουν οι κοινωνίες να κατέχουν. Χρήμα που θα ενσωματώνει τις νέες παγκόσμιες καπιταλιστικές ροές συμφερόντων, την ασταθή πολυπολική αναδόμηση του γεωπολιτικού σκηνικού, την αρνητική παρατεταμένη εξέλιξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και τον πόλεμο σε ένα τόσο στρατηγικό σημείο του πλανήτη ( ”όριο” για ΝΑΤΟ, ΕΕ, Ρωσία). Χρήμα που ούτως ή άλλως προέρχεται εξασθενημένο παραγωγικά και καταναλωτικά, μετά απο δυο χρόνια πανδημίας, άσχετα αν κάποιοι δηλώνουν ότι επειδή αποταμιεύτηκε δυο χρόνια, γι’ αυτό θα αντιμετωπίσουν οι κάτοχοι του την ακρίβεια ! (ξεχνώντας να μας πουν ότι το ρευστό υπερσυσσωρεύτηκε άνισα ενώ για κάποιες ελίτ αυξήθηκε υπέρμετρα-βλέπε ολιγοπώλιο διαδικτύου στην πανδημία και ολιγοπώλια βιομηχανικών παρόχων τώρα στην ενεργειακή κρίση).

Οι ροές του πληθωριστικού κύματος από την ενέργεια, είναι οι ροές των ανισοτήτων που θα πλημμυρίσουν τις οικονομίες. Όσο και αν υποχωρήσουν οι τρέχουσες τιμές πρώτων υλών σε καύσιμα – τρόφιμα, η αξία του χρήματος σε όρους πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος έχει ήδη καθηλωθεί για πολλούς λόγους (ακρίβεια, αναβολή δαπανών κατανάλωσης, πληρωμές υπέρογκων λογαριασμών, αύξηση χρεών). Το μεταπανδημικό και μεταπολεμικό χρήμα -που εκτός απο την αύξηση επιτοκίων σχεδιάζεται από ΕΚΤ και Fed να γίνει ψηφιακό μήπως και ”φάει” λίγο απο τα χρέη- θα είναι στην πραγματικότητα μετακαπιταλιστικό χρήμα. Θα ανταποκρίνεται σε χαμηλότερη αγοραστική δύναμη, υποτιμημένη εργασιακή αξία, μειωμένη ίσως κερδοφορία πολλών εταιρειών, διακυμάνσεις περιουσιακών στοιχείων και αυξημένο σταστιμοπληθωρισμό.

Με πιθανή μια επισιτιστική κρίση μετά την ενεργειακή, κάθε πολίτης του κόσμου δεν θα έχει πλέον νόμισμα-υποκείμενο σε μηδενικό κόστος έκδοσης και κυκλοφορίας. Με τον νομισματικό και εμπορικό πόλεμο που σχεδόν ξεκίνησε ξανά, οι κοινωνίες θα ανταγωνίζονται -όπως συμβαίνει ιστορικά- τις αγορές στην δημιουργία πλούτου: απο την μια πλευρά αυτοί που θα κατέχουν χρήμα-αξία και απο την άλλη, αυτοί που θα κατέχουν χρήμα-χρέος. Κάθε νόμισμα θα είναι πλέον ευάλωτο αντικείμενο διαπραγμάτευσης, κάτι σαν εμπόρευμα αόριστης μέλλουσας αξίας. Δεν ξέρουμε πότε θα υποχωρήσει ο πληθωρισμός και αν τον προλάβουν τα επιτόκια. Δεν ξέρουμε αν η κερδοφορία του κεφαλαίου θα μπορέσει να ενισχύσει ονομαστικούς μισθούς. Ούτε γνωρίζουμε πως ακριβώς οι κυβερνήσεις θα χρηματοδοτήσουν τα ελλείμματα απο τις αναγκαστικές κοινωνικές παροχές και πόσες δημόσιες επενδύσεις θα περιορίσουν.

Το μετακαπιταλιστικό λοιπόν χρήμα θα είναι εξ ορισμού ελλειπτικό : μειωμένης ισχύος, χαμηλότερης αγοραστικής δύναμης για τους κατόχους του, ευάλωτο σε κερδοσκοπικές επιθέσεις για τα κράτη-εκδότες του.Ειδικά τα υπερπληθωριστικά και υπανάπτυκτα κράτη θα δεχτούν τρομερή πίεση. Είναι ο ανελέητος κανόνας της παγκοσμιοποίησης και του διεθνούς εμπορικού πολέμου: όταν μαλώνουν τα βουβάλια την πληρώνουν τα βατράχια…