Χρήστος Μαγγούτας

Θάψιμο εν ψυχρώ: Αραβικός πολιτισμός

Γνωστός στο εξωτερικό, άγνωστος στην Ελλάδα ο Αραβικός Πολιτισμός (800- 1250 μ.Χ), είναι ένας πολιτισμός που μπορεί να συγκριθεί με τον κλασικό ελληνικό πολιτισμό. Συνήθως ακούγαμε για κάποια αφηρημένα αραβουργήματα αλλά τίποτα άλλο.

Αλλά ήταν ένας πολιτισμός που έπρεπε να θαφτεί για να φανεί η ακτινοβολία της «Βασιλεύουσας» ή το παπικό The Holy Roman Empire (Sacrum Romanum Imperium , η Ιερή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία) Και το πιο σίγουρο ήταν βέβαια να τον καταστρέψουν με τις Σταυροφορίες.

Κι όμως ο πολιτισμός αυτός ήταν αξεπέραστος – σε μερικά σημεία δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα.

Αναφέρω μερικά ενδεικτικά σημεία:

· Η εκπαίδευση ήταν δωρεάν σε όλες τις βαθμίδες ακόμα και στα πανεπιστήμια (τα πρώτα που ιδρύθηκαν στον κόσμο) όπου φοιτούσαν και γυναίκες, συνήθως μένοντας ως οικότροφες σ’ αυτά.

· Η περίθαλψη ήταν δωρεάν για όλους, ανεξαρτήτως εργασίας, κάστας, καταγωγής. «Τα νοσοκομεία έπρεπε να δέχονται τους πάντες, άνδρες και γυναίκες μέχρι να ανακτήσουν την υγεία τους, είτε ήταν πολίτες είτε ξένοι, ισχυροί ή αδύνατοι, πλούσιοι ή φτωχοί, εργαζόμενοι ή άνεργοι. Τα νοσοκομεία απαγορεύονταν να διώξουν όσους δεν είχαν χρήματα να πληρώσουν».

· Είχαν ιδρυθεί ψυχιατρικές κλινικές, όταν ο Χριστός θεωρούσε τους ασθενείς δαιμονισμένους και έστελνε τις ψυχές τους στα πρόβατα (σήμερα το ¼ των συνανθρώπων μας θεωρείται ότι πάσχει κλινικά από ψυχικές ασθένειες).

· Η έννοια του Θεού ήταν εντελώς χαλαρή και δεν εμπόδιζε τους δηλωμένους άθεους να ανέρχονται στα ανώτερα αξιώματα. Βλέπε αποσπάσματα του μεγάλου ποιητή, μαθηματικού, φυσικού, αστρονόμου κλπ. Omar Khayyám μεταφρασμένα από τον Edward FitzGerald.

“Όλοι μας θεωρούμε τον Παράδεισο πολύτιμο.

Τότε γιατί να μη φτιάξουμε ένα Παράδεισο και στη Γη;”

“Οι άνθρωποι μιλούν για Παράδεισο – δεν υπάρχει παράδεισος παρά στη Γη.

Οι άνθρωποι μιλούν για Κόλαση – δεν υπάρχει Κόλαση παρά στη Γη.

Οι άνθρωποι μιλούν για μέλλουσα ζωή.

Δεν υπάρχει τέτοια ζωή, υπάρχει μόνο αυτή που ζούμε στη Γη».

«Το χθες την τρέλλα αυτής της μέρας ετοιμάζει,

την αυριανή σιωπή, απελπισία ή δόξα.

Πιες, δεν ξέρεις από πού ήρθες και γιατί.

Πιες, δεν ξέρεις γιατί φεύγεις και για πού».

Και η καταστροφή της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας είναι μύθος για να δικαιολογήσει αργότερα την καταστροφικότητα των χριστιανών, μια και είναι γνωστό ότι οι Άραβες διέθεταν τεράστια ποσά αναζητώντας βιβλία στην άκρη του κόσμου:

Ο ιστορικός Gibbon πιστεύει ότι σε λιγότερο από ένα αιώνα (κυρίως επί Θεοδοσίου του “Μεγάλου”) καταστράφηκε από τον ανερχόμενο χριστιανισμό το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας ελληνικής δημιουργίας και αναφέρει απόσπασμα του Ονώριου, που επισκέφτηκε τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας σε διάστημα είκοσι χρόνων και γράφει ότι τη δεύτερη φορά βρήκε τα ράφια της βιβλιοθήκης να χάσκουν μισοάδεια (τόμος ΙΙ, σελ. 58).

Και αλλού: “Σχεδόν σε κάθε επαρχία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, μια στρατιά φανατικών [χριστιανών], χωρίς αρχές και χωρίς πειθαρχία, επετίθετο στους φιλήσυχους κατοίκους. Και το γκρέμισμα των ωραιότερων κτιρίων της αρχαιότητας δείχνει την καταστροφικότητα αυτών των βαρβάρων που είχαν το χρόνο και την τάση να πραγματοποιήσουν μια τόσο ολοκληρωτική καταστροφή” (τόμ. ΙΙ, σελ. 55).

Δεν αναλύω τον αραβικό πολιτισμό. Απλώς αναφέρω σαν ερέθισμα μερικά σημεία που αναγράφονται στους μεγαλύτερους ιστορικούς: στον Will Durant, στη δωδεκάτομη The Story of Civilization και στην τρίτομη ιστορία του Gibbon «The History of the Decline and Fall of the Roman Empire».

Βέβαια μετά ήρθαν οι σημερινοί μουσουλμάνοι για να ανταγωνιστούν την Ιερή Εξέταση…

Εμείς οι Νεοέλληνες ας φερθούμε με σεβασμό στη φράση του Σολωμού: «Ό,τι είναι αληθινό, είναι εθνικό», που είναι πάνω από τις προσωπικές θρησκευτικές, πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις μας. Αλλιώς είμαστε μικράνθρωποι.

Σημείωση: Στη φωτογραφία, το Μνημείο του Khayyám στη Βιέννη. Ο ψυχικά δυνατός λαός δε φοβάται τους «άλλους». Μόνο αυτός που βίασε, κατέστρεψε και ξεπούλησε ο ίδιος την πατρίδα του, τους φοβάται.