Ηλίας Καραβόλιας
[email protected]

Τα συμπεράσματα πολλά και από παντού. Το Brexit ανοίγει τα αγαπημένο συρτάρι του τρόμου. Μας αρέσει το Τέλος. Της Ευρώπης, της Αγγλίας, της Ελλάδας. Το Τέλος όμως δεν έρχεται ποτέ. Στον Καπιταλισμό υπάρχει η δημιουργική καταστροφή του Σούμπετερ. Υπάρχει ο κύκλος των κρίσεων υπερσυσσώρευσης του Μάρξ. Υπάρχουν οι κύκλοι του Κοντράτιεφ. Υπάρχει η σοφή φράση του Κευνς (” Το μόνο σίγουρο πράγμα μακροπρόθεσμα είναι ότι θα πεθάνουμε”). Και φυσικά υπάρχουν οι περίφημες αγορές των κερδοσκόπων( νομίσματα, μετοχές, ομόλογα, εμπορεύματα, παράγωγα, κ.α)που υποτίθεται ότι δρουν λογικά και… ισορροπούν.

Η Μ. Βρετανία γίνεται ξαφνικά (;) η εστία αναζωπύρωσης του εθνικισμού στην Ευρώπη. Γίνεται η βάση μιας πιθανής αντίστροφης πορείας για την χίμαιρα της παγκοσμιοποίησης. Το Brexit ίσως και να αποτελέσει την πιθανή πηγή μιας μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Ας ξεχάσουμε όμως για λίγο τις οικονομικές συνέπειες του χθεσινού δημοψηφίσματος. Ας ξεχάσουμε και τις πολιτικές προεκτάσεις του θέματος (όπως τα αιτήματα για δημοψηφίσματα και σε άλλες χώρες της Ε.Ε ) Ας δούμε την χθεσινή μέρα σαν μια στιγμή στην παγκόσμια Ιστορία. Ένας λαός αποφάσισε να ζήσει ”μόνος” του. Διχάστηκε μεν αλλά τελικά η πλειοψηφία επέλεξε να φύγει η χώρα από την Ε.Ε Μπορούν να ζήσουν μόνοι τους οι Βρετανοί; Μήπως τα γονίδια του αποικιοκρατικού παρελθόντος επικρατούν σε βάρος μιας ορθολογικής επιλογής; Άραγε γιατί δεν θέλει το Ηνωμένο Βασίλειο να φορτώνεται τα βάρη άλλων κρατών στην Ευρώπη;

Οι απαντήσεις δίνονται σχετικά εύκολα από πολλούς τόσο σε μακροοικονομικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό. Καλό είναι όμως μερικές φορές να σιωπούμε μπροστά στις λαϊκές αποφάσεις, ειδικά αν αυτές πάρθηκαν με μαζικό τρόπο( 80% συμμετοχή είχε το δημοψήφισμα, ούτε 50% των Βρετανών δεν ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές).
Εκ πρώτης όψεως το αποτέλεσμα ερμηνεύεται ως ανορθολογική επιλογή ενός καλυμμένου ιμπεριαλισμού που αναβιώνει τάσεις σωβινισμού και εθνικισμού, σε μια περίοδο που η τρομοκρατία εξαπλώνεται ραγδαία. Η Μ. Βρετανία είναι η χώρα των μεταναστών, η χώρα των διαφορετικών θρησκειών και εθνικοτήτων. Ο Βρετανός πολίτης φοβάται για την ζωή του περισσότερο από ότι για την τσέπη του. Οι ακροδεξιές ρητορείες παίζουν με ταπεινά ένστικτα και εθνικά αντανακλαστικά, παντού, όχι μόνο στην Μ. Βρετανία.

Δεν είναι η ώρα να σκεφτούμε ως Ευρωπαίοι. Η Ευρώπη άλλωστε είναι εγκλωβισμένη στην διαφορετική φαντασιακή της θέσπιση από τους λαούς της. Ένα μείγμα οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων σέρνουν το καράβι της Ε.Ε και οι λαοί αγνοούνται. Οι κοινωνίες μοιάζουν με επιχειρήσεις που έχουν πελάτες. Η γερμανική νοοτροπία του ορθο-φιλελευθερισμού( ordoliberalism) εγκατέστησε μια μόνιμη λιτότητα, μια διαρκή ύφεση, δήθεν υπέρ της δημοσιονομικής σύγκλισης. Οι Έλληνες, μετά από 6 χρόνια, ζούμε επιταχυνόμενους ρυθμούς απόκλισης, όχι σύγκλισης.

Η ψήφος των Βρετανών ερμηνεύεται ποικιλοτρόπως. Γεωγραφικά και ανθρωπολογικά. Είναι ψήφος ετερόκλητου πληθυσμού σε ένα έθνος με ιστορικό φορτίο και ισχυρή διεθνή θέση. Ο ευρωσκεπτικισμός του Φάρατζ δεν είναι η αιτία αλλά η αφορμή για να εκφραστεί η πλειοψηφία κατά της Ευρώπης. Την ίδια αφορμή ψάχνει η Γαλλία με την Λεπέν, η Ολλανδία με τον Βίλντερς, η Ιταλία με την Λέγκα του Βορρά.

Η χθεσινή ημέρα είναι ορόσημο για τον παγκόσμιο Καπιταλισμό. Το έθνος της παλαιάς μεγάλης αυτοκρατορίας επιλέγει την αναδίπλωση, τον προστατευτισμό του, την αυτονομία του. Το κόστος δεν μπορεί να μετρηθεί οικονομικά, ούτε καν πολιτικά. Οι Βρετανοί ψήφισαν έξοδο από τους κανόνες, έξοδο από την ευρωπαϊκή ιστορία. Δεν τους νοιάζει αν η δική τους Ιστορία θα κυλήσει σε δυνατές ράγες, αν θα πλεύσει σε ασφαλή νερά. Τους φόβιζε η Ευρώπη χωρίς σύνορα, τους ενοχλούσε η Ευρωζώνη της απόκλισης, τους κούραζε η συνεχής βοήθεια σε ασθενείς οικονομίες όπως η δική μας.

Σεβασμό λοιπόν στους φόβους τους, αυτό είναι ένα από τα χθεσινά μηνύματα. Όσο για την Ευρώπη και το πιθανό σταδιακό τέλος της, ας μάθουμε επιτέλους ότι δεν ”υπάρχει” η Ευρώπη. Ένας στρατός στις Βρυξέλλες από χαρτογιακάδες και εκπροσώπους των λαών, ένα τεράστιο Δημόσιο που αυτοαναφέρεται και δεν λογοδοτεί, δεν συνιστούν Ένωση Λαών. Ούτως ή άλλως, πολλά εξαρτώνται από τους ισολογισμούς της Deutsche Bank και της BNP, από τις θέσεις του Soros και των hedge funds. Οι λαοί ”περισσεύουν” μπροστά στις τρύπες των τραπεζών και στις ζημίες των χρηματιστών…

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The articleexpresses the views of the author

iPorta.gr