Βαγγέλης Παυλίδης  

Στις 17 Αυγούστου 1480, αφού πρώτα λεηλάτησε την απροστάτευτη ύπαιθρο και κατέστρεψε πολλά χωριά του νησιού, ο Μισάκ Πασάς, βήραρε τις άγκυρες για να επιστρέψει με τον στρατό του εκεί απ’ όπου είχε έλθει. Έτσι έληξε χωρίς επιτυχία για τους Τούρκους η πρώτη μεγάλη πολιορκία της Ρόδου που είχε ξεκινήσει τρείς μήνες νωρίτερα, τον Μάη του 1480.

Πήγε τώρα ν’ ανασάνει η ταλαίπωρη και εξαθλιωμένη Ρόδος μα πάνω στην ώρα την θυμήθηκε ένας παλιός της γνώριμος, ο Εγκέλαδος! Ήταν τέτοια εποχή πριν 534 χρόνια. Απο τις αρχές του Μάρτη 1481 και για τους επόμενους τέσσερεις πέντε μήνες η Ρόδος και τα γύρω νησιά θα ταρακουνιούνται απο συνεχείς σεισμούς.

Είναι η χαριστική βολή. Τα ερείπια ερειπώνονται. Ό,τι είχε απομείνει απο τον Πύργο του Άγιου Νικόλα πέφτει κι αυτό. Ζημιές γίνονται και στο Πετρούμι, την Κω και άλλα νησιά.

Ευτυχώς για την κατεστραμένη Ρόδο, στις 9 του Μάη 1481 θα πεθάνει ο μεγάλος της εχθρός, Μωάμεθ Β’ ο Πορθητής. Με την ειρήνη που ακολουθεί και υπό την καθοδήγηση του Μεγάλου Μάγιστρου d’ Aubusson ξεκινά μια χωρίς προηγούμενο ανοικοδόμηση. Τα τείχη θα επισκευαστούν, θα γίνουν νέα οχυρωματικά έργα, δημόσια κτίρια θα ανεγερθούν. Στα επόμενα δέκα χρόνια η πόλη θα πάρει σε μεγάλο βαθμό την σημερινή της μορφή.

Γραμμένη χρόνια μετά τον σεισμό -οι ειδήσεις δεν ταξείδευαν πολύ γρήγορα τότε- μια σημείωση του Λεονάρδου ντα Βίντσι στα τετράδιά του αναφέρει:

“… έγινε σεισμός στην θάλασσα της Αττάλειας κοντά στην Ρόδο, που άνοιξε την θάλασσα δηλαδή τον βυθό. Και σ’ αυτό το άνοιγμα χύθηκε τέτοιος καταρράκτης νερού ώστε η κοίτη της θάλασσας έμεινε γυμνή για περισσότερες απο τρείς ώρες, λόγω του νερού που είχε χαθεί. Κι ύστερα έκλεισε και ξανάρθε στο κανονικό του επίπεδο”.

On August 17 , 1480 , having first devastated the defenceless countryside and razed many of the island’s villages , Misac Pasha and his army weigh anchor for home. Thus ends unsuccessfully for the Turks the first great siege of Rhodes , which had begun three months earlier, in May 1480.

Wretched and suffering Rhodes is ready for a breathing spell. But it’s not written in the stars. Old man Trembler decides to pay another visit to his old acquaintance. It was this time of the year 534 years ago. Beginning in March 1481 , and for the next 4-5 months , Rhodes and the nearby islands are shaken by a series of earthquakes. It is the coup de grâce. The ruins are ruined. Whatever is left of the Fort of St. Nicholas crumbles down too. Damage is done in Petroumi on the coast of Asia Minor, Kos and elsewhere.

Fortunately for the worn out Rhodians , their great enemy Mehmet II the Conqueror, dies on the 9th of May 1481.
In the decade that follows the siege and the destructive earthquakes, the walls are repaired and new ones are built. To a great extent Rhodes takes the shape and looks that it has today.

Written many years later -news did not travel fast at the time- a note by Leonardo da Vinci refers to the earthquakes:

“… there was an earthquake in the sea of Attalia near Rhodes, which opened the sea, that is the bottom; and into this opening such a torrent of water was poured that for more than three hours the bed of the sea lay bare because of the water that had been lost from it; and then it closed to the former level”.