Βαγγέλης Παυλίδης

Για την υγεία σας, προτείνεται επίσκεψη στο blog του 

Οι τρόποι που επικοινωνούμε μεταξύ μας μπορούν να χωριστούν σε λεκτικούς και μη-λεκτικούς. Θεμέλιο της μη-λεκτικής επικοινωνίας είναι η γλώσσα του σώματος και βασικό στοιχείο της η χειρονομία.

Η ιστορία μα κι επιστήμη έχουν αναπτύξει μια τυπολογία των χειρονομιών σε σχέση με το αντίστοιχο μέρος του σώματος, π.χ. κεφάλι, χέρια,και σε συνδιασμό με το αίσθημα που θέλει να εκφράσει η χειρονομία, όπως λύπη, θυμός, χαρά κλπ. Ο Μεσαίωνας ιδιαίτερα χαρακτηρίστηκε ως ο αιώνας “της κουλτούρας των χειρονομιών”, όπου στην τέχνη αλλά και στην ζωή η στάση του σώματος και των διαφόρων μελών ή μερών του είχαν ιδιαίτερη σημασία, ανάλογα με την περίσταση. Να θυμηθούμε εδώ τα λόγια του Leon Battista Alberti, στο “Περί ζωγραφικής”, 1435: “Οι κινήσεις της ψυχής κοινοποιούνται με κινήσεις του σώματος”.

Η “κουλτούρα των χειρονομιών” συνεχίστηκε και στην Αναγέννηση (τι συγκλονιστική εκείνη η χειρονομία στην “Δημιουργία του Αδάμ” του Μιχελάγγελου… τα δυο δάχτυλα, Θεού και ανθρώπου, που πάνε ν’ αγγίξουν το ένα τ’αλλο) μα κι ακόμα παραπέρα.

Αυτά σαν εισγωγή, πολύ αποσπασματικά και συνοπτικά, γιατί σκοπός μου δεν είναι βέβαια να γράψω κάποια διατριβή. Θέλω μόνο να αναφερθώ σ’ ένα θέμα που με ενδιαφέρει άμεσα ως σκιτσογράφο και παρατηρητή -μελετητή θα μπορούσα να πω- της γλώσσας του σώματος, των χειρονομιών και εκφράσεων και της σημασίας τους γενικά. Υπάρχει λοιπόν μια χειρονομία και στάση σώματος που χρονικά πάει πολύ πίσω και που εκφράζεται με τον απόλυτο τρόπο στον “Σκεπτόμενο” του Ροντέν. Το χέρι δηλαδή ανοιχτό ή σε γροθιά και στις διάφορες παραλλαγές τους να ακουμπάει στο πηγούνι και να υποβαστάζει την κεφαλή. Την κεφαλή που υποτίθεται πως την βαραίνουν όχι απλά ο όγκος του εγκεφάλου που περιέχει μα και προβλήματα και σκέψεις σοβαρές -πεντασόβαρες- που επιζητούν την λύση τους.

Η επιτηδευμένη και θεατρική αυτή πόζα είναι πολύ, μα πάρα πολύ δημοφιλής σήμερα. Την βλέπουμε ταχτικά σε προεκλογικές διαφημιστικές φωτό πολιτικών, πολιτευτών, πολιτικάντηδων που ζητούν την ψήφο μας. Την βλέπουμε ακόμα σε φωτογραφίες που συνοδεύουν το βιογραφικό βαθυστόχαστων δήθεν διανοουμένων, που προσπαθούν να μας πείσουν οτι σκέφτονται και λύνουν τα προβλήματα του κόσμου. Ένα μάτσο απο “Σκεπτόμενους”, δηλαδή. Παλιομοδίτικη μεν η πόζα, δημοφιλής δε.

Τα πρόχειρα σκιτσάκια είναι “εκ του φυσικού”. Απο διάφορες πραγματικές φωτό που, βέβαια, δεν δείχνουν το πραγματικό πρόσωπο παρά μονο την πόζα, την χειρονομία