Πώς διαλέγουμε τα βιβλία μας; Τι είναι αυτό που μας επιτρέπει να επιλέξουμε εκείνο που είναι πιο κοντά στα ενδιαφέροντα και τις αναγνωστικές μας ανάγκες – υπό τη βασική προϋπόθεση, βεβαίως ότι οι ανάγκες μας αυτές δεν περιορίζονται στην εξής μία: «να περάσω την ώρα μου»…

Ας δούμε τα 6+1 κριτήρια, που μετράνε κατά την επιλογή των βιβλίων μας, ένα προς ένα:

1. Ο τίτλος.

Πολλοί τίτλοι είναι ευρηματικοί, έξυπνοι, πρωτότυποι, ελκυστικοί κ.λπ. Αλλά τι σχέση έχουν με την πραγματικότητα του κάθε βιβλίου; Θα αγοράζατε π.χ. ένα βιβλίο που ο τίτλος του δεν λέει απολύτως τίποτε, λόγου χάρη ένα βιβλίο «με ονοματεπώνυμο»; Κι όμως, αριστουργήματα όπωςΟι Αδελφοί Καραμαζόφτου Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ηΆννα Καρένινα
του Λέοντα Τολστόι, ηΜαντάμ Μποβαρίτου Γκιστάβ Φλομπέρ, ηΤες από το Ούρμπερβιλτου Τόμας Χάρντι – κι ακόμα προ-
σφιλή παιδικά αναγνώσματα όπως οΌλιβερ Τουίσττου Καρόλου Ντίκενς, οΜιχαήλ Στρογκόφτου Ιουλίου Βερν, οΤομ Σόγερ
του Μαρκ Τουέιν και πάρα πολλά ακόμα, αποδεικνύουν ότι ο τίτλος δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο. Συχνά συνηθίζουμε έναν τίτλο πολύ καιρό αφού διαβάσουμε το βιβλίο, όταν το βιβλίο αυτό έχει κάτι να μας πει. Διαφορετικά τον λησμονούμε.

2. To οπισθόφυλλο.

Πόσες φορές διαβάσατε ένα βιβλίο και το οπισθόφυλλο περιέγραφε πράγματα που δεν ανταποκρίνονταν με τίποτε στο περιεχόμενο; Αν το οπισθόφυλλο περιορίζεται σε διαφήμιση του βιβλίου, είναι δηλαδή γεμάτο επίθετα του είδους «συναρπαστικό», «μοναδικό», «εξαιρετικό», κρατήστε σοβαρές επιφυλάξεις. Είναι προτιμότερο να διαβάσετε μερικές σκόρπιες σελίδες του βιβλίου.

Είναι βέβαιο ότι θα σας «πουν» πολύ περισσότερα.

3. Το εξώφυλλο. 

Τα «όμορφα» βιβλία δεν είναι απαραιτήτως «όμορφα» και στο διάβασμα. Από την άλλη, οι εκδότες που φροντίζουν
τα βιβλία τους αισθητικά και τυποτεχνικά σημαίνει ότι έχουν άποψη, σέβονται τον αγοραστή / αναγνώστη. Τα εξώφυλλα
που έχουν σαφή σχέση με το περιεχόμενο του βιβλίου είναι τα περισσότερο πειστικά, στον βαθμό που καταφέρνουν να δώσουν κάτι από την ατμόσφαιρα, τη μαγεία του, το πνεύμα του, τη σκέψη του.

4. Οι κριτικές.

Αν εμπιστεύεστε το κριτήριο κάποιου κριτικού, έχει καλώς. Όμως, πόσους κριτικούς μπορείτε να εμπιστευθείτε; Δεν είναι, άλλωστε, και τόσοι πολλοί. Στο κοινωνικά δίκτυα, πάλι, ο κάθε πικραμένος βαφτίζεται κριτικός. (Ωστόσο κάποιοι, λίγοι, αξίζουν αυτόν τον τίτλο. Αν έχετε παρακολουθήσει τη δουλειά του και έχετε διαπιστώσει ότι σας ενδιαφέρουν τα βιβλία που προτείνει, ναι, τότε αυτό είναι ένα κριτήριο.)
Από την άλλη, θα πρέπει να επισημανθεί ότι τα  βιβλία που μπορεί να μας ενδιαφέρουν συχνά είναι πάρα πολλά και διαφορετικά. Η κριτική, εξ ανάγκης, καλύπτει ένα μικρό τους μέρος. Ίσως είναι προτιμότερο, σ’ αυτή την περίπτωση, να ακολουθήσετε το περίφημο «από στόμα σε στόμα», τη συμβουλή κάποιου φίλου που διάβασε ήδη το βιβλίο (αν φυσικά εμπιστεύεστε τη γνώμη μου).

5. Ο εκδοτικός οίκος.

Όλοι εμπιστευόμαστε κάποιους εκδοτικούς οίκους περισσότερο από άλλους, για τον απλό λόγο ότι τα βιβλία των πρώτων ανταποκρίνονται περισσότερο στις αναγνωστικές μας επιλογές. Ωστόσο, κανείς εκδοτικός οίκος και ποτέ δεν είναι σε θέση να καλύψει όλο το φάσμα των ενδιαφερόντων μας.

6. Ο βιβλιοπώλης.

Οι καλοί βιβλιοπώλες δεν είναι απλώς έμποροι βιβλίων. Είναι επαρκείς αναγνώστες οι ίδιοι και καλοί σύμβουλοι. Αν έχετε κάποιον βιβλιοπώλη που γνωρίζετε και εμπιστεύεστε, είστε τυχεροί. Αυτός γνωρίζει τα ενδιαφέροντά σας και αναλόγως θα σας κατευθύνει.
Όμως ακόμα κι αυτός πολύ συχνά πιέζεται από τα χιλιάδες βιβλία που εκδίδονται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα ακόμα κι εκείνος
να μη γνωρίζει τα πάντα.*

Οπότε τελικά…

Εμπιστευτείτε τον εαυτό σας. Σκεφτείτε ποια είναι εκείνα τα βιβλία που θυμάστε καιρό αφού τα τελειώσατε, τα αγαπημένα σας βιβλία. Διαθέστε λίγο χρόνο για να σκεφτείτε για ποιο λόγο σας άρεσαναυτά ειδικά. Σκεφτείτε και μερικά βιβλία που δεν σας άφησαν τίποτε, βιβλία που αφήσατε στη μέση, που σας απογοήτευσαν.Αυτό είναι το κυριότερο κριτήριό σας πριν αγοράσετε ένα καινούργιο βιβλίο.

Κάθε καινούργιο βιβλίο είναι ένας καινούργιος φίλος, μια νέα γνωριμία.

Επομένως, δεν μπορείτε να εμπιστεύεστε μόνο τους άλλους, είτε λέγονται εξώφυλλο, είτε τίτλος, είτε οπισθόφυλλο, είτε κριτικοί, είτε εκδοτικός οίκος, όταν ετοιμάζεστε για μια νέα γνωριμία.Η πρώτη επαφή με τον νέο αυτό φίλο αφορά αποκλειστικά εσάς και μόνο.Αν δεν φυλλομετρήσετε προσεκτικά το βιβλίο, αν δεν διαβάσετε μερικές σελίδες, ώστε να πάρετε μια καλή «γεύση»,αν, δηλαδή, εσείς δεν ξεκινήσετε σωστά την πρώτη γνωριμία, το βιβλίο θα παραμείνει ένας ξένος στη βιβλιοθήκη σας. Στην αντίθετη, όμως, περίπτωση, θα γίνει ένας σύντροφος για όλη σας τη ζωή. 

Διαλέξτε, επομένως, βιβλία που δεν έχουν ημερομηνία λήξης.

Βιβλία που θα αντέξουν τη φιλία σας για μια ζωή. Όπως ακριβώς διαλέγετε και τους φίλους σας.

Σημαντική Πληροφορία:  To 43ο Φεστιβάλ Βιβλίου  2014 πραγματοποιείται στο Ζάππειο  μέχρι τις 21 Σεπτεμβρίου και είναι αφιερωμένο στο λογοτεχνικό και εικαστικό έργο του μεγάλου έλληνα ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη.

Άρης Μαραγκόπουλος