DELIVERY  2241003600  8:00-16:00 & 19:00-22:00

Ντόρα Αρκουλή*

Κεντρική φωτό: Γιώργος Παπαδόπουλος

PLAYGROUND: Ιντερμέτζο Συνύπαρξης και Θεατρικής Δημιουργίας

Κάπου μεταξύ μαγείας και ονείρου, στη διεύθυνση https://play-ground.gr/, συναντάς έναν πρωτότυπο χώρο συνύπαρξης δημιουργών και φιλοξενίας ανέκδοτων θεατρικών έργων, προς ελεύθερη ανάγνωση και τέρψη των θεατρόφιλων αναγνωστών. Ένα εγχείρημα ουμανιστικής λογικής ως  πλαίσιο περίεξης για συγγραφικές πένες παντός καιρού και ύφους. Μια στέγη ονείρου από υλικά μυστηρίου, δράματος, κωμωδίας και σασπένς.

Οι εμπνευστές και ιδρυτές του, θεατρικοί συγγραφείς Κατερίνα Λουκίδου και Μάνος Κουνουγάκης, μάς μιλούν με αφορμή την επέτειο του πρώτου χρόνου ζωής του.

Ο Ντάριο Φο έλεγε ότι ενώ η κρίση απειλεί τη χαρά των ανθρώπων, ο σφυγμός της ζωής χτυπάει εκεί που υπάρχουν άνθρωποι που επινοούν πιθανούς τρόπους ως απάντηση στα προβλήματα, οδηγούμενοι από τη θέληση να χτίσουν κάτι καινούργιο για να φέρουν την αλλαγή. Ποια ανάγκη γέννησε το Playground; Ποιους σκοπούς εξυπηρετεί;

Μάνος: Σας ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση. Η δημιουργία του PlayGRound προέκυψε μέσα από τις ανάγκες της κοινότητας των νέων Ελλήνων θεατρικών συγγραφέων. Έχοντας συνυπάρξει με πολλούς από αυτούς τα τελευταία χρόνια είδαμε πως έργα που εκτιμούσαμε και αγαπούσαμε έμεναν στα «συρτάρια» των δημιουργών τους. Παράλληλα θεατρικές ομάδες, ηθοποιοί και σκηνοθέτες μάς εξέφραζαν το προβληματισμό τους για την έλλειψη νέων ελληνικών  έργων, γεγονός που πραγματικά μας παραξένευε γνωρίζοντας τη δουλειά τόσων συγγραφέων. Οπότε  το PlayGRound δημιουργήθηκε ως μια γέφυρα που θα φέρει κοντά τις δύο πλευρές. Μια βιβλιοθήκη νέων ελληνικών έργων όπου η κάθε ομάδα, σκηνοθέτης ή ακόμα και αναγνώστης μπορεί να βρει, να διαβάσει και να αγαπήσει ελληνικά θεατρικά έργα. Το PlayGRound είναι επίσης ένας χώρος συλλογικότητας όπου συνυπάρχουν και συνδημιουργούν άνθρωποι με κοινή αγάπη για τη θεατρική γραφή. Πιστεύω μας είναι πως δεν υπάρχει ανταγωνισμός στη γραφή και κατ’ επέκταση στην τέχνη. Για εμάς ο κάθε συγγραφέας είναι ένας συνοδοιπόρος που μας ανοίγει μονοπάτια σε νέους κόσμους μέσα από τα έργα του. Οπότε για μας η ύπαρξη του PlayGRound και το γεγονός πως πολλοί συγγραφείς αγκάλιασαν το εγχείρημά μας είναι ένα μήνυμα πως όσα πιστεύουμε δεν είναι ουτοπικά. 

Κατερίνα: Ευχαριστούμε πολύ για καλά σας λόγια! Θα έλεγα κι εγώ ότι η καραντίνα και η φυσική απομάκρυνση από το χώρο του θεάτρου έδωσε μια ώθηση σε αυτό που θέλαμε να κάνουμε με το Μάνο. Έναν τόπο συνάντησης και για τους ανθρώπους του θεάτρου.

Κατερίνα και Μάνο, μέσα από τον  εμπνευσμένο ιστότοπο του Playground, δώσατε φωνή σε  χαρακτήρες που περίμεναν στωικά μέσα σε συρτάρια το ζωντάνεμά τους. Ένα χρόνο μετά, πώς αποτιμάτε το εγχείρημα; Πέτυχε τους σκοπούς του; Ποιοι είναι οι νέοι σας στόχοι;

Κατερίνα: Ένα χρόνο μετά, μπορώ να πω ότι είμαστε πολύ ευχαριστημένοι από την πορεία του PlayGRound κάτι που φυσικά οφείλεται στην ανταπόκριση των συγγραφέων. Ο αριθμός των έργων που καταφτάνουν προς ανάρτηση και ο αριθμός των συγγραφέων που μας εμπιστεύτηκαν μας επιβεβαιώνει ότι υπήρχε μεγάλο κενό στο κομμάτι της κυκλοφορίας των έργων και στην επικοινωνία μεταξύ μας. Η ποιότητα των κειμένων είναι εξίσου εξαιρετική από όσο μπορούμε να κρίνουμε. Θα έλεγα ότι έχει ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται μια κοινότητα συγγραφέων που σιγά σιγά μαθαίνει να αλληλεπιδρά, εμπνέεται από τα κείμενα των υπολοίπων και παρακινείται να παράξει κείμενα επειδή ακριβώς υπάρχει αυτός ο χώρος έκθεσής τους. Για εμάς, ακόμα κι ένα έργο να βοηθήσαμε να δημιουργηθεί, ακόμα και μία/ένας συγγραφέας να μην τα παρατήσει μπροστά στο χαοτικό θεατρικό σύμπαν, είναι τρομερό κέρδος.

Οι συγγραφείς είμαστε σε συχνή επικοινωνία μέσω των κοινωνικών δικτύων ώστε να μπορούμε μεταξύ μας να λύσουμε απορίες, να ανταλλάξουμε εμπειρίες και γνώση πάνω σε διάφορα θέματα τεχνικά ή συγγραφικά, όπως για παράδειγμα το περιεχόμενο και το κόστος των πνευματικών δικαιωμάτων, τρόπους προσέγγισης σκηνοθετών ή παραγωγών, τρόπους υποβολής προτάσεων χρηματοδότησης κοκ. Η αλληλεγγύη μεταξύ μας φαίνεται από το κέφι και χαρά όταν μία ή ένας από εμάς διακρίνεται σε κάποιο διαγωνισμό ή το έργο της/του εντάσσεται σε κάποια χρηματοδότηση.

Μάνος: Όσον αφορά τους νέους μας στόχους αυτοί σχετίζονται με τις δράσεις που κάνουμε και την κοινότητα συγγραφέων που δημιουργείται εντός του PlayGRound. Σίγουρα θα μας ενδιέφερε να διοργανώσουμε αναλόγια σε θέατρα της Αθήνας αλλά και της επαρχίας. Ένας άλλος μεγάλος αλλά δύσκολος στόχος είναι σε βάθος χρόνου να δημιουργήσουμε την Αγγλική εκδοχή του ιστότοπου ανεβάζοντας και προωθώντας έργα ελλήνων συγγραφέων μεταφρασμένα  στα αγγλικά. Πραγματικά πιστεύουμε πως στην Ελλάδα έχουμε εξαιρετικές πένες οι οποίες μπορούν να σταθούν με μεγάλη επιτυχία στις σκηνές του εξωτερικού. Και φυσικά θέλουμε να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο η κοινότητά μας όχι μόνο με συγγραφείς αλλά και με επαγγελματίες του θεάτρου. Για παράδειγμα, θα μας ενδιέφερε θεατρολόγοι και κριτικοί να γράψουν για τα έργα που φιλοξενούμε.

Πόσα έργα και συγγραφείς φιλοξενούνται στο Playgroundμέχρι τώρα που μιλάμε;

Μάνος:Αυτή τη στιγμή φιλοξενούμε 78 έργα από 45 συγγραφείς. ΟΙ περισσότεροι ανήκουν σε μια νέα γενιά συγγραφέων, ανεξαρτήτου ηλικίας, έργα των οποίων έχουν αρχίσει σταδιακά να κάνουν την εμφάνισή τους στα ελληνικά θέατρα. Έχουν βέβαια στηρίξει την προσπάθειά μας με έργα τους και καταξιωμένοι στο χώρο συγγραφείς όπως ο Θανάσης Τριαρίδης, ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, ο Μάνος Κοντολέων και η Σοφία Διονυσοπούλου.

Κατερίνα: Το καλό νέο είναι ότι μας έρχονται συνέχεια νέα έργα και συγγραφείς και δεν έχουμε προλάβει να τα διαβάσουμε και να δρομολογήσουμε την ανάρτησή τους. Στο σημείο αυτό ήθελα να αναφερθώ στον αφανή ήρωα, το Γιώργο, ο οποίος έχει αναλάβει αφιλοκερδώς τη δημιουργία της πλατφόρμας και όλο το κομμάτι της τεχνικής υποστήριξής της.

Απευθύνονται σε εσάς θεατρικές ομάδες, ηθοποιοί, σκηνοθέτες ή και παραγωγοί προκειμένου να ζητήσουν έργα για παράσταση;

Κατερίνα: Σε εμάς προσωπικά έχουν απευθυνθεί διάφοροι ηθοποιοί, σκηνοθέτες και σκηνοθέτριες καθώς και ερασιτεχνικές ομάδες οι οποίες αναζητούν φρέσκα κείμενα με μια νέα ματιά πάνω στα πράγματα. Επειδή ούτε ο Μάνος ούτε εγώ έχουμε το ρόλο της προώθησης συγκεκριμένων έργων ή συγγραφέων, τους παραπέμπουμε στις περιλήψεις και στο φίλτρο που αφορά τον αριθμό προσώπων. Λόγω πλέον του μεγάλου αριθμού έργων σκεφτόμαστε επίσης να ενεργοποιήσουμε κάποια κατηγοριοποίηση των έργων, γνωρίζοντας βεβαίως ότι αυτό θα ενέχει ένα βαθμό αυθαιρεσίας. Πιο σπάνια, αν αυτό που ζητάει μια ομάδα είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο (πχ. κωμωδία επιστημονικής φαντασίας με πρωταγωνίστριες γυναίκες) μπορεί, επειδή γνωρίζουμε το σύνολο των έργων, να υποδείξουμε κάτι, πάντα με την επιφύλαξη ότι και άλλα κείμενα με διάφορες αλλαγές και σκηνοθετικές παρεμβάσεις μπορεί να εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία.

Πώς μπορούν να συμμετέχουν και να συνδράμουν οι θεατρικοί συγγραφείς στη διαδικτυακή σας κοινότητα;

Μάνος: Μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μας στο [email protected] για μια πρώτη γνωριμία και εμείς θα τους καθοδηγήσουμε για τη διαδικασία υποβολής των έργων τους.

Ποιες άλλες δράσεις εκτυλίσσονται στο σκηνικό του διαδικτυακού σας ιστότοπου;

Κατερίνα: Από τον Ιανουάριο λειτουργεί διαδικτυακά μια πολύ γόνιμη Ομάδα Γραφής, την οποία χαϊδευτικά ονομάζουμε PlayGRoup, στην οποία συμμετέχουν δέκα συγγραφείς του PlayGRound και δημιουργήθηκε μετά από ανοιχτή πρόσκληση. Εμείς απλά παρέχουμε την πλατφόρμα επικοινωνίας και έναν συντονισμό, ενώ όλη η δουλειά του σχολιασμού γίνεται ισότιμα από κάθε μέλος της. Αναμένεται να τελειώσει τις εργασίες της το Δεκέμβριο με παραγωγή ενός ολοκληρωμένου έργου από κάθε συγγραφέα. Φυσικά και η συμμετοχή σε αυτήν δεν επιβαρύνει οικονομικά τους/τις συγγραφείς. Από Ιανουάριο θα ξεκινήσουμε νέες Ομάδες Γραφής, μία ή παραπάνω, ανάλογα με τη ζήτηση, και ευχόμαστε οι συγγραφείς μας να θελήσουν να αναρτήσουν τα τελικά έργα τους στο PlayGRound. Τα πράγματα μέχρι τώρα πάνε πολύ καλά, βλέπουμε να γράφονται υπέροχα κείμενα!

Επίσης δεχόμαστε πολλές ιδέες από τους συγγραφείς μας για νέες δράσεις, όπως για παράδειγμα λέσχες ανάγνωσης και σχολιασμού έργων που βρίσκονται σε διαδικασία γραφής από τους συγγραφείς μας ή ακόμη και από  νέους συγγραφείς εκτός PlayGround, κριτικές για έργα  και άλλες πολλές που σκεφτόμαστε σοβαρά να ενεργοποιήσουμε στο άμεσο μέλλον.

Πώς βλέπετε το επάγγελμα του θεατρικού συγγραφέα σήμερα;

Μάνος: Η αλήθεια είναι πως είναι δύσκολο να θεωρηθεί επάγγελμα με την καθαρή έννοια του όρου καθώς χρήματα από τα έργα τους μπορούν να βγάλουν σε ορισμένες περιπτώσεις οι καταξιωμένοι συγγραφείς του χώρου. Οι νέοι ή λιγότερο καταξιωμένοι συγγραφείς γράφουν από αγάπη για τη τέχνη τους με την ελπίδα πως θα γεννήσουν όμορφες ιστορίες και κόσμους ενώ εργάζονται παράλληλα σε κάποιο άλλο τομέα. Πάντως σαφέστατα η αφοσίωση και σκληρή δουλειά που απαιτείται εκ μέρους του συγγραφέα είναι αντίστοιχη με αυτή που απαιτείται από κάθε επαγγελματία.

Κατερίνα: Έτσι είναι και δυστυχώς η δυσκολία ανάπτυξης του επαγγέλματος οφείλεται σε ελλιπή σχεδιασμό και κίνητρα από την πολιτεία για την ενθάρρυνση της θεατρικής γραφής και την ανάδειξη νέων ταλέντων – τη στιγμή που άλλες χώρες όπως για παράδειγμα η Αγγλία επενδύουν σε αυτό. Οφείλεται επίσης στην αντικειμενική δυσκολία των θεατρικών ομάδων να πληρώσουν για πνευματικά δικαιώματα. Έτσι είτε γίνονται παραστάσεις που δεν βασίζονται απαραιτήτως σε ολοκληρωμένα κείμενα, είτε βλέπουμε συχνά διασκευές και μεταφράσεις έργων ξένων συγγραφέων που γίνονται εκ των ενόντων, κάτι που αποθαρρύνει τη δημιουργία πρωτότυπου θεατρικού έργου. Νομίζω ότι το PlayGround, αποτελώντας έναν τόπο συγκέντρωσης των συγγραφέων, θα μπορούσε να παίξει ένα ρόλο στην άρθρωση αυτών των προβλημάτων και στην διεκδίκηση της δημιουργίας μιας νέας κουλτούρας αναφορικά με το σύγχρονο ελληνικό έργο και τη θέση των συγγραφέων.

Τι χρειάζεται να έχει ένα θεατρικό κείμενο για να βρει το δρόμο του σε μια θεατρική σκηνή;

Κατερίνα: Πρακτικά χρειάζεται να έχει ένα μέγεθος που να μπορεί να οδηγήσει σε παράσταση (εμείς δεχόμαστε μόνο κείμενα άνω των 6000 λέξεων). Ιδανικά και θεωρητικά, χρειάζονται καθαροί θεατρικοί χαρακτήρες, ένας άξονας που να μπορεί ο θεατής να παρακολουθήσει χωρίς να αναρωτιέται τι βλέπει και δραματουργία. Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν αποκλείει αριστουργήματα που δεν ακολουθούν τυπικούς κανόνες. Για μένα τελικά το απολύτως απαραίτητο είναι να φαίνεται η φωνή του/της συγγραφέα. Και η φωνή αυτή διαμορφώνεται και ακονίζεται με τη διαδικασία της γραφής, της ανατροφοδότησης και της έκθεσης. Άρα φωνή και εξωστρέφεια.

Μάνος: Πέρα από τα αντικειμενικά κριτήρια που ανέφερε η Κατερίνα, θα ήθελα επίσης να αναφερθώ και στα υποκειμενικά κριτήρια που καλώς ή κακώς -καλώς κατά τη γνώμη μου- υπάρχουν στη γραφή και τη τέχνη. Από τις συζητήσεις μας με ανθρώπους του χώρου έχουμε καταλήξει πως το γούστο και τα κριτήρια διαφέρουν από δέκτη σε δέκτη. Έτσι ένα έργο που ο Δέκτης Α θα θεωρήσει κακό ή μέτριο, ο Δέκτης Β μπορεί να το αποθεώσει. Οπότε σίγουρα κάποιος πρέπει να σταθεί τυχερός το έργο του να διαβαστεί από ανθρώπους που θα το αγαπήσουν.  Για αυτό και η δουλειά του θεατρικού συγγραφέα στην Ελλάδα δεν τελειώνει με τη γραφή. Θα πρέπει επίσης να βρει τρόπους να προωθήσει τη δουλειά του για να διαβάσουν το έργο του όσοι περισσότεροι γίνεται. Εδώ βοηθάει πολύ το διαδίκτυο. Για παράδειγμα, τόσο εγώ όσο και η Κατερίνα όταν πριν λίγα χρόνια φτιάξαμε τα προσωπικά μας σάιτ είδαμε πως δόθηκε η ευκαιρία σε περισσότερους ανθρώπους να διαβάσουν τη δουλειά μας. 

Τι θα λέγατε σε ένα νέο δημιουργό θεατρικών έργων σε πρωτόλεια φάση;

Μάνος: Να γράφει. Όσο ταλέντο κι αν έχει κάποιος δεν μπορεί να εξελιχθεί αν δεν δουλέψει. Χρειάζεται συνεχές διάβασμα, γράψιμο και φυσικά επιμέλεια των έργων σου. Επίσης θα τον συμβούλευα να γράφει έργα που τον εκπροσωπούν και να προσπαθήσει να φτιάξει τον δικό του συγγραφικό κόσμο. Και φυσικά να έχει επιμονή, υπομονή και πίστη στο έργο του/της. Τα έργα κάποιου μπορεί να μην ανεβαίνουν για πολύ καιρό – ίσως για χρόνια. Όμως κάποια στιγμή θα υπάρξει κάποιος που θα αγαπήσει το έργο και θα θελήσει να το ανεβάσει.

Κατερίνα: Να γράφει, να διαβάζει και να βλέπει πολύ θέατρο και να μη φοβάται τους πειραματισμούς. Και όταν ολοκληρώσει ένα έργο, θα χαρούμε πολύ να έρθει σε επικοινωνία μαζί μας!

*Η Ντόρα Αρκουλή είναι Ψυχολόγος με ψυχοδυναμική κατεύθυνση, ΜΔΕ στην ‘Προαγωγή Ψυχικής Υγείας και Πρόληψη Ψυχιατρικών Διαταραχών’, από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, καθώς και Υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα Ψυχολογίας στο ΕΚΠΑ. Ασχολείται ακόμη με τη Λογοτεχνία, το Θέατρο.