Τζίνα Δαβιλά

Γιατί σου προτείνω να διαβάσεις τις «Πρόβες Πολέμου» του Χαριτόπουλου; Διότι ούσα υποκειμενική, ο Χαριτόπουλος είναι συγγραφέας σπάνιας κοπής. Στιβαρός, ολοκληρωμένος, απελευθερωμένος, περπατημένος στην πιάτσα και στην ανθρώπινη ψυχή, αυθεντικός, συμπαγής, πολυεπίπεδος. Στην πραγματικότητα οι χαρακτηρισμοί μου για τον Χαριτόπουλο ως συγγραφέα είναι αντικειμενικοί, αλλά επειδή πάντα κάποιος θα διαφωνεί- και καλώς κάνει και διαφωνεί- αναλαμβάνω την ευθύνη της υποκειμενικότητας. «Να την διατηρήσεις την υποκειμενική σου ματιά, γιατί είσαι εσύ», μού είπε ο Χαριτόπουλος στην τελευταία μας συζήτηση. Και ακούω προσεκτικά (και με χαρά) τις κουβέντες των σπανίων.

Γιατί οφείλεις να διαβάσεις τις «Πρόβες Πολέμου»; Γιατί θα μάθεις για ένα κομμάτι άγνωστο της πρόσφατης ιστορίας της χώρας σου. Για τους άκλαυτους του Έβρου τον Δεκέμβρη του 1967. Για την προσβλητική παράδοση της Κύπρου άνευ πολέμου. Για τον εξευτελιστικό συμβιβασμό-διαπραγμάτευση των ψευτομαγκιτών, που θύμιζε κοτέτσι με ασταμάτητα κακαρίσματα απόντος πετεινού. Γιατί όσοι καυχήθηκαν πως είχαν κατακόκκινα λυριά, ήταν φούστες κλαρωτές, πήραν στο λαιμό τους ολόκληρη Κύπρο αφαιρώντας της τον ΜΕΝΕΛΑΟ, καταδίκασαν σε βουβή ντροπή ένα σημαντικό αριθμό Ελλήνων Αξιωματικών που δεν σήκωναν τα μάτια από την ταπείνωση (άνευ όρων παράδοση) και καταδίκασαν τις επόμενες δεκαετίες τον Στρατό χαρακτηρίζοντάς τον ως περιττό στοιχείο της χώρας.

Γιατί επιβάλλεται να διαβάσεις τις «Πρόβες Πολέμου»; Για να αποδώσεις τα του Καίσαρος τω Καίσαρι σε θέματα που σε αφορούν. Για να δεις την ματιά του ασυμβίβαστου αριστερού, ενός 20χρόνου στρατιώτη που υπηρέτησε επί χούντας στον Έβρο, πώς έζησε πλάι στους αξιωματικούς, πώς τους ψυχολόγησε, πώς τους τοποθετεί σε βάθρο χαρακτηρίζοντάς τους αχρείαστους, αλλά αναγκαίους, πώς τους θαύμασε- αυτό κι αν είναι ασυμβίβαστο- για την αυτοθυσία, την αυτοδιάθεση, την τρέλα τους να τάσσονται στο στράτευμα και στην Πατρίδα τους. Σου φαίνεται περίεργο; Κι όμως ο Χαριτόπουλος μεταφέρει αυτολεξεί τα λόγια ενός αξιωματικού του τότε, που λέει: «Ο Αξιωματικός πρέπει να ζει σε απαστράπτουσα πενίαν».

Οι «Πρόβες Πολέμου» είναι ένα ανδρικό βιβλίο. Εννοώ πως γίνεται περισσότερο αποδεκτό, ίσως και κατανοητό, από κείνους που έχουν την εμπειρία της στρατιωτικής θητείας. Ωστόσο, είναι Ιστορία που δεν ξέρεις, γιατί αποφασίστηκε να κουκουλωθεί από κείνους που την προκάλεσαν. Και πρέπει να την μάθεις. Είναι φόρος τιμής στους «αχρείαστους», κάποιους ταγμένους του τότε, που συναντάς και σήμερα απορώντας για την ύπαρξή τους και τις επιλογές τους. Είναι η προσωπική ιστορία του Διονύση Χαριτόπουλου, που χρωστά στον εαυτό του να την γνωστοποιήσει, έμμεσος φόρος τιμής στους Φυσικούς Στρατηγούς, που συχνά δεν τους καταλαβαίνουμε, εμείς που μιλάμε για τον ιδανικό αφοπλισμό, σ’έναν κόσμο ιδανικά άδικο. Είναι η λογική απαξίωση της συμπεριφοράς  ανθρώπων του τότε που έκαναν τραγικά λάθη ντυμένα με τον μανδύα της φιλοπατρίας, της εθνικής σωτηρίας, του φρονήματος, της εμμονής που ποτιζόταν μόνο από συμπλεγματικά συναισθήματα και ιδιοτελείς, ηλίθιους στόχους. 

Το βιβλίο είναι καλογραμμένο, με σύντομο, κοφτό, φωτογραφικό ύφος, χωρίς υπερβολές, σκηνοθετημένο σε φόντο γκρίζο, που θυμίζει αγγελοπούλειο σκηνικό. Ασυνήθιστη η αισθητική του από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ. Και αφιερώνεται στον «Γιάννη του».

Είτε σου προτείνω, είτε ισχυριστώ πως οφείλεις ή επιβάλλεται να διαβάσεις το τελευταίο βιβλίο του Χαριτόπουλου, εσύ θα αποφασίσεις, αν θα το επιλέξεις. Σε μένα έδρασε καταλυτικά για προσωπικούς λόγους. Σε σένα θα λειτουργήσει ίσως διαφορετικά. Σε κάθε περίπτωση όμως, αν δεν το διαβάσεις, θα έχεις έλλειψη. Σαν να’χεις παραδώσει ένα μικρό σου οχυρό. Κι αν είσαι ένστολος και μάλιστα ανώτατος αξιωματικός, θα θυμηθείς, αν έχεις ξεχάσει, τι σημαίνει να είναι κάποιος Φυσικός Στρατηγός. Υπευθυνότητα, εμπιστοσύνη, αυτοδιάθεση, υπεροχή, Δικαιοσύνη. Όχι για τα γαλόνια και τη διάκριση, αλλά για την εντιμότητα απέναντι στον εαυτό του. Αυτό από μόνο του αρκεί. Παραχωρώντας, όπως οφείλεις, σε αυτούς που αξίζουν αυτήν την ιδιότητα. Του Στρατηγού. Και παραμερίζοντας εγωπαθείς συμπεριφορές που κρίνονται αργά ή γρήγορα. 

Υγ: δεν μπορώ να φανταστώ αρμονικότερη παρουσίαση του βιβλίου από τον Ελληνικό Στρατό. Μια πρόταση για αυτιά που μπορούν να ακούσουν…

Ακούστε τη συνέντευξη με τον Διονύση Χαριτόπουλο (1η Αυγούστου 2015, ΣΚΑΙ 100.8)

{youtube}W1dc5khsytQ{/youtube}