Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Το τελευταίο βιβλίο της αρθρογράφου “Από ξύλο και Ασήμι” κυκλοφορεί από την Διόπτρα 

Τον Ιούλιο του 1825 ο Ιμπραήμ Πασάς βρισκόταν στην Πελοπόννησο, κερδίζοντας μάχη τη μάχη τους επαναστατημένους Έλληνες. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης κοίταζε τη θάλασσα και σκεφτόταν. Σκεφτόταν να πραγματοποιήσει ένα παράτολμο σχέδιο, με σκοπό τον αντιπερισπασμό του Πασά. Και να πού κατέληξε: να εκστρατεύσει εναντίον της Αιγύπτου και να κάψει τον αιγυπτιακό στόλο που βρισκόταν στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας, ακριβώς απέναντι από το παλάτι του πατέρα του Ιμπραήμ, του πολύ σπουδαίου και δυνατού κυβερνήτη Μωχάμετ Άλι.
Όταν θεώρησε ότι τα είχε σκεφθεί όλα, συναντήθηκε με τους προύχοντες της Ύδρας Μανώλη Τομπάζη, Λάζαρο Κουντουριώτη και Αντώνη Κριεζή και τους το εξέθεσε. Εκείνοι ενθουσιάστηκαν- δεν πέρασε από το μυαλό κανενός ότι το σχέδιο ήταν επικίνδυνο, ανέφικτο, ότι μύριζε θάνατο. Στις δικές τους μύτες, η μόνη μυρωδιά που ξεχώριζε ήταν εκείνη της Ελευθερίας.

Μυστικά και προσεκτικά ετοίμασαν τρία πυρπολικά∙ ένα για τον Κανάρη, ένα για τον Αντώνη Βώκο και ένα για τον Μανώλη Μπούτο. Ο Κριεζής και ο Τομπάζης θα τα συνόδευαν με τα δικά τους πλοία και το γενικό πρόσταγμα θα το είχε ο Τομπάζης.

Τα πλοία άφησαν το λιμάνι της Ύδρας στις 23 Ιουλίου και έφθασαν έξω από το λμάνι της Αλεξάνδρειας μετά από έξι μέρες. Έγινε μια σύσκεψη στο πλοίο του Τομπάζη και αποφάσισαν να αφήσουν τα πλοία έξω από το πεδίο παρατήρησης των Αιγυπτίων και τα τρία πυρπολικά να μπούν στο λιμάνι, να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους και οι άνδρες τους να επιστρέψουν με βοηθητικές λέμβους.

Ο Κανάρης, ανυπόμονος, έφυγε πρώτος αφήνοντας τον Βώκο και τον Μπούτη πίσω να προσπαθούν να τον φτάσουν, θεωρώντας ότι με τις πολλές κουβέντες, μέχρι να συνεννοηθούν πώς θα μπουν όλοι μαζί στο λιμάνι, χανόταν πολύτιμος χρόνος. Ο ήλιος έδυε πια όταν ο Κανάρης, ενεργώντας αφ’ εαυτού του, έβαλε πλώρη για το λιμάνι. Ο υπεύθυνος του λιμανιού είδε το πυρπολικό, κατάλαβε ότι δεν ήταν εμπορικό και προσπάθησε να εμποδίσει την είσοδό του.

Ο Κανάρης γνώριζε καλά τη διάταξη του λιμανιού της Αλεξάνδρειας από προηγούμενα ταξίδια του και έπλευσε προς την αποβάθρα των ανακτόρων, όπου βρίσκονταν οι μεγάλες φρεγάτες και η ναυαρχίδα του αιγυπτιακού στόλου.

Η αλλαγή του ανέμου έβαλε τρικλοποδιά στον Κανάρη, ακινητοποιώντας το πυρπολικό του, ενώ οι Αιγύπτιοι κινούνταν κιόλας εναντίον του.

Το σχέδιο είχε ανατραπεί, ο Κανάρης ήταν σε πολύ δύσκολη θέση και μόνο το μυαλό και η τόλμη του μπορούσαν να τον σώσουν. Αποφάσισε να ανάψει το πυρπολικό και να το ρίξει πάνω σ’ ένα δίκροτο που επισκευαζόταν. Ο ίδιος και οι άνδρες του πήδηξαν στη λέμβο και προσπάθησαν να βγουν από το λιμάνι. Το πυρπολικό δεν βρήκε το στόχο, επειδή το δίκροτο έλυσε τους κάβους και απομακρύνθηκε, η λέμβος δεχόταν τα πυρά των Αιγυπτίων, που σκότωσαν δύο άνδρες και τραυμάτισαν πέντε, και το πυρπολικό πίσω τους δεχόταν κανονιοβολισμούς από γαλλικό μπρίκι. Κωπηλατώντας άγρια, κατάφεραν να φτάσουν στο στόμιο του λιμανιού, όπου τους περίμενε ο Βώκος.

Ο αιγυπτιακός στόλος ερχόταν πάνοπλος πίσω τους, με τον ίδιο τον Μωχάμετ Άλι πάνω σε μια κορβέτα. Δεν κατάφεραν ποτέ να φτάσουν τα πλοία των Ελλήνων, που επέστρεψαν στην Ύδρα στις 18 Αυγούστου για να δουν τους Υδραίους να τους υποδέχονται σαν ήρωες, μετρώντας την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα.

Το γεγονός προκάλεσε θαυμασμό για τον Κανάρη και οι Γάλλοι φιλέλληνες εξεγέρθηκαν όταν μαθεύτηκε η επίθεση του γαλλικού μπρικιού στο πυρπολικό του Κανάρη, αναγκάζοντας τον Γάλλο Υπουργό Βιλέλ να προβεί σε διάψευση του συμβάντος στη γαλλική Βουλή.