* Ο Αναστάσιος Κανάρης είναι δημοσιογράφος 

 Οι γλωσσολόγοι εκτιμούν ότι μέχρι το 2100 το 50-90% των 6.909 γλωσσών που ομιλούνται σε όλο τον κόσμο θα εξαφανιστούν. Μια τρομακτική σκέψη, όταν είναι ήδη 473 γλώσσες που αναφέρονται ως απειλούμενες με εξαφάνιση. Πολλοί αναγνωρίζουν τη γλώσσα ως ένα καθοριστικό χαρακτήρα των εθνών, φυλών και λαών. Η γλώσσα είναι σαν τη φωνή της ψυχής και όταν αυτή πεθαίνει είναι σαν η ψυχή του έθνους να πεθαίνει.

Η UNESCO αριθμεί τέσσερα διαφορετικά επίπεδα διακινδύνευσης: η πρώτη είναι ευάλωτη.

Όταν μια γλώσσα είναι ευάλωτη σημαίνει ότι περιορίζεται στο σπίτι μεταξύ της οικογένειας, γύρω από ένα χωριό, την πόλη ή την πολιτεία όπως η γλώσσα της Βρετάνης, μια κελτική γλώσσα που ομιλείται στη Βρετάνη, πολιτεία στη Γαλλία με πληθυσμό 210.000 και μόνο 16.000 γηγενείς ομιλητές.

Το δεύτερο επίπεδο της διακινδύνευσης χαρακτηρίζεται όταν τα παιδιά δεν μιλούν πλέον ούτε διδάσκονται στη συγκεκριμένη γλώσσα όπως η γλώσσα Sak, μια Σινοθιβετιανή γλώσσα που ομιλείται στο Μπαγκλαντές και κάποια μέρη της Κίνας με μόνο 5.500 γηγενείς ομιλητές.

Το τρίτο επίπεδο της διακινδύνευσης ορίζεται όταν οι γονείς μόνο μπορούν να καταλαβαίνουν αλλά χωρίς να ξέρουν να συζητούν, όπως συμβαίνει με την δυτική Popoloca των αυτόχθων Ινδιάνων, στην Πουέμπλα του Μεξικού με 7.000 ομιλητές.

Το τελικό επίπεδο της διακινδύνευσης είναι γλώσσες απειλούμενες με εξαφάνιση, όταν μόνο οι ηλικιωμένοι μιλούν τη γλώσσα σπάνια όπως η γλώσσα Selkup, μία Ουραλική γλώσσα που ομιλείται από 1.020 άτομα στο Γιάμαλο-Νένετς, αυτόνομη οκρούγκ στη Ρωσική Ομοσπονδία.

Γλώσσες εξαφανίζονται για διάφορους λόγους: από τις κλιματικές καταστροφές όπως το τσουνάμι του 2004 που κατέστρεψε το απομονωμένο σύμπλεγμα των νησιών Ανταμάν, πολέμους και γενοκτονίες όπως αυτές εναντίον των ιθαγενών Ινδιάνων πολιτισμών της Βόρειας και Νότιας Αμερικής και των ιθαγενών πληθυσμών της Αυστραλίας και της Τασμανίας, πολιτική καταπίεση όπως η σιωπή της Κουρδικής γλώσσας στο Τουρκικό κράτος αλλά πάνω απ ‘όλα λόγω της ηγεμονικής στάσης πολιτιστικών, πολιτικών και οικονομικών παραγόντων. Η κάποτε κυρίαρχη Αραμαϊκή γλώσσα της εγγύς Ανατολή και η κοπτική γλώσσα της Αιγύπτου αντικαταστάθηκαν από τα Αραβικά στο 7ο αιώνα μετά από Aραβικές νίκες και την ακόλουθη αφομοίωση του Aραβικού πολιτισμού. Υπό εξαφανιση γλώσσα είναι η Yaghnobi που ομιλείται από 12.000 άτομα σε μια μικρή κοιλάδα του δυτικού Τατζικιστάν που κατάγεται από το ισχυρό Βασίλειο της Σογδιανής στην καρδιά της Κεντρικής Ασίας, όπου ο Αλέξανδρος ο Μέγας έδωσε τις σκληρότερες μάχες. Επίσης, η γλώσσα της Απαμα, όπου η Σόγδου- πριγκίπισσα και σύζυγος του Σέλευκος Νικάτωρ- έχασε τη θέση της λόγω της αυξανόμενης κοινωνικοοικονομικής σημασίας της Περσικής γλώσσας στο μεσαίωνα και τις καταστροφικές επιδρομές των τουρκικών φυλών των Ουζμπέκων.

Δεν είναι μόνο οι γλώσσες που εξαφανίζονται, αλλά τα κομμάτια των γλωσσών μέσα από μοναδικές διαλέκτους όπως στην Ελληνική γλώσσα. Διάλεκτοι όπως Καππαδοκικά Ελληνικά που ομιλούνται από τους πρόσφυγες της Καππαδοκίας και η τσακώνικη διαλέκτος της Νοτιοανατολικής Πελοποννήσου κατηγοριοποιούνται ως απειλούμενες με εξαφάνιση. Η δημοτική Ελληνική έγινε το πρότυπο εκπροσωπώντας την Ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο. Αρχαϊκές διάλεκτοι όπως τα Ποντιακά Ελληνικά, που είναι η μοναδική εναπομείνασα διάλεκτος της ιωνικής, όπως αυτή της Καππαδοκίας μαζί με την αττική-ιωνική διάλεκτο της Ρωμαίικης που ομιλούνται από την Ελληνική κοινότητα της Κριμαίας κατά μήκος της Αζοφικής Θάλασσας στην Ανατολική Ουκρανία, είναι στη λίστα των σοβαρά απειλούμενων γλωσσών. Η μετανάστευση από τα χωριά στις πόλεις και η εισαγωγή της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου αφομοίωσαν τις διάφορες Ελληνικές διαλέκτους αφήνοντας τις ιδιολέκτους να ομιλούνται μόνο από ηλικιωμένους που παραμένουν στα χωριά και ακούγονται από τα παραδοσιακά τραγούδια.

Η παγκοσμιοποίηση επίσπευσε τη διαδικασία αντικατάστασης γλώσσας με την αγγλική, η οποία εξέλαβε εξέχουσα θέση ως διεθνής γλώσσα των επιχειρήσεων, ενώ η Κίνα και η Ινδία μόνες τους κατέχουν το 37% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η Ελληνική γλώσσα ομιλείται από 15 εκατομμύρια ανθρώπους τη στιγμή που τα Κινέζικα ομιλούνται από 1,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους κάνοντάς τα να φαίνονται σαν μια μικροσκοπική διάλεκτο που μιλούν σε ένα απομονωμένο χωριό. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, μερικές γλώσσες ανασταίνονται σιγά-σιγά, γλώσσες που αφανίστηκαν από τον ιμπεριαλισμό όπως η κέλτικη γλώσσα Gaelic στην Ιρλανδία και η μητρική γλώσσα της Χαβάης. Με τη βοήθεια της εκπαίδευσης, άνθρωποι αποφασισμένοι να δώσουν φωνή στις γλώσσες που χάνονται, μέσω της τεχνολογίας, όπως το διαδίκτυο, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, καταγράφουν αυτές τις γλώσσες ως ζωντανό οργανισμό δημιουργώντας ένα ειρωνικό τέλος ή σε ορισμένες περιπτώσεις, μια νέα αρχή.

Βιογραφικό του Endy:Γεννήθηκα στην Αμερική στον πολιτεία του Connecticut. Eίμαι πρώτης γενιάς Έλληνας Αμερικανός, από γονείς που κατάγονται από τη Ρόδο. Ως πρώτης γενιάς Έλληνας δεν είχα πλήρως αφομοιωθεί στην Αμερικανική παράδοση και έζησα ως εξωτερικός παρατηρητής γι αυτό και στο σχολείο διάλεξα να σπουδάσω δημοσιογράφος. Σπούδασα στο Manchester Community College και έκανα την πρακτική μου με το Journal Inquirer (εφημερίδα),γράφοντας για το κομητεία του Tolland. Aργότερα, ο εκδότης μου με προσέλαβε για εργασία freelancing σε διαφορετικά τμήματα όπως Business, Technology, και Living/Lifestyle, αλλά το πάθος μου είναι η Ελλάδα και οι Έλληνες, η κοινωνία και η πολιτική που τους επηρεάζει. Για το λόγο αυτό, πέταξα τη ζωή μου στην Αμερική και επέστρεψα πίσω στην Ελλάδα με την αφθονία των αμφιβολιών, τις ανησυχίες και τους φόβους κυρίως από τους φίλους και την οικογένεια μου που δίνουν μεγάλη έμφαση την οικονομική κρίση. Όμως νιώθω ότι έκανα την καλύτερη απόφαση γιατί εδώ στην Ελλάδα χτυπάει η καρδιά μου.