Βαγγέλης Παυλίδης

10 Δεκεμβρίου 1884, μια μέρα σαν σήμερα, πρωτοκυκλοφορούσε το “Οι περιπέτειες του Χάκλμπέρυ Φιν” του Μαρκ Τουαίην, πρώτα σε Αγγλία και Καναδά και… λόγω τυπογραφικού λάθους, δυο μήνες αργότερα στις ΗΠΑ, το αριστούργημα αυτο του Τουαίην που το πρωτοδιάβασα πιτσιρικάς στα “Κλασσικά Εικονογραφημένα”, κάπου στις αρχές του ’50.

Όμως, το “τυπογραφικό λάθος” που καθυστέρησε την κυκλοφορία του βιβλίου δεν ήταν το μόνο πρόβλημα του συγγραφέα. Στην Αμερική το βιβλίο αυτό, μαζί κι άλλα του ίδιου, πέρασε απο σαράντα κύματα αφού κατά καιρούς λογοκρίθηκε ή απαγορέυτηκε και μέχρι τις ημέρες μας ακόμα. Βέβαια, στην Αμερική δεν υπάρχει επίσημη λογοκρισία. Όμως είναι στην διάκριση και διάθεση της κάθε βιβλιοθήκης και των υπευθύνων του κάθε σχολείου να αποσύρουν κάποιο βιβλίο απο τα ράφια ή να απαγορεύουν την ανάγνωσή του στα σχολεία.

Για παράδειγμα, και ενώ ο Mark Twain ήταν ακόμα ζωντανός, ο Χακ Φιν απαγορεύτηκε γιατί λέει οι χαραχτήρες του ήταν “χαμηλού ηθικού επιπέδου και ασεβείς”. Ο Χακ, δηλαδή, “είναι ψεύτης, μιλάει σε διάλεκτο, κάνει παρέα μ’ έναν μαύρο κι είναι και κλεφτης”.

Σήμερα, ο Huckleberry Finn είναι απαγορευμένος σε πολλές βιβλιοθήκες και σχολεία της Αμερικής, όχι πια για θέματα ηθικής αλλά για να προστατευθεί υποτίθεται ο μαθητής ή η γενικότερη ατμόσφαιρα στην τάξη ή και το ίδιο το σχολείο απο τις “απρόβλεπτες επιπτώσεις” της λέξης “νέγρος” (nigger).

Η υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο, λέω εγώ, η “πολιτική ορθότης” στην ακραία αρνητική της μορφή.

Υ.Γ. Στην Αυτοβιογραφία του, η απάντηση του Μαρκ Τουαίην στην κριτική και τις απαγορεύσεις ήταν πως τα παιδιά ήδη πάθαιναν ζημιά κατ’ εξακολούθηση αφού οι βιβλιοθήκες είχαν σε δημόσια θέα ένα συγκεκριμένο βιβλίο: την Βίβλο. “Ηταν πολύ σωστό”, είπε, “που οι βιβλιοθηκάριοι απομάκρυναν τον Χάκλεμπερυ Φιν και τον Τομ Σώγιερ απο την αμφιλεγόμενη παρέα του βιβλίου αυτού”.

10 December 1884, on a day like today, “Adventures of Huckleberry Finn” by Mark Twain is first published in the UK and Canada. In the US it will be published on February 1885, due… to a printing error.

Still, it seems that the printing error wasn’t the end of his problems since various books of his have been censored or banned at times, even up to our days. Of course, in the US there is officially no censorship. Still, it is up to any library, school or school board to decide which books may or may not be displayed to the public or be taught in the schools.

Huckleberry Finn was “banned” several times in Mark Twain’s lifetime because of its characters’ “low grade of morality” and “irreverence.” Huck lies, talks dialect, is friends with a black man, steals and fails to return stolen property.

Today, Huckleberry Finn gets challenged, not in the name of public morals, but to protect something (the student, or the classroom atmosphere, or the school) against the “unpredictable” effects of the word “nigger”.

Hypocrisy in all her glory, says I, since this ban skims the surface only and has no effect whatsoever on the real problem of racism.

P.S. In his Autobiography, Mark Twain’s response to this criticism was that children were already routinely damaged by a book the library kept on open shelves—the Bible. It was only right, he said, for librarians to escort Huck and Tom out of that book’s “questionable company.”