Μανώλης Δημελλάς

Μισή ώρα δρόμος, και πάλι δεν μαζεύονται πελάτες για να βγει μεροκάματο και να βάλει μπροστά το “Μάρκο Πόλο” γιανα περάσει απέναντι,στο Κας! Χρήματα δεν περισσεύουν ούτε για φτηνά Τούρκικα λαχανικά, που για απορρυπαντικά και χλωρίνες. Και καλά, το καλοκαίρι όλα τα νησιά προκαλούν ονειρώξεις στους πρωτευουσιάνους, όμως εκεί, στο ανατολικότερο άκρο της χώρας μας, πως άραγε να κυλά ο χειμωνιάτικος χρόνος;

Στο Καστελλόριζο δεν έχεις μεγάλα περιθώρια, θα γίνεις στα σίγουρα καταθλιπτικός, αν σου λείπει η παράξενη μίξη της Αθηναϊκής βαβούρας, με εκείνη της γλυκερής ανωνυμίας, ακόμη μια προσφορά της μεγαλούπολης.

Μπορεί όμως να μάθεις, και τότε πια θα γίνεις γραφικός γκρινιάρης, αφού πρώτα καταφέρεις να ενσωματωθείς και να σταθείς θαρραλέα όρθιος, επάνω σ΄αυτό το μικρό διαμαντένιο βράχο.

Άγγλοι, Γάλλοι, Τούρκοι και Ιταλοί, ένα σωρό κατακτητές θέλησαν να κατσικωθούν στο νησί-σύμβολο του Νότιου Αιγαίου, ποτέ όμως δεν έπαψε να το κυβερνά η υγρή του φύση, και να γίνεται μούσκεμα, κάθε που ο καιρός το γυρνά σε σοροκάδα, με το μεγάλο αφεντικό, τη θάλασσα, να τρυπώνει στα παμπάλαια αρχοντόσπιτα, που στέκουν πρώτα στο λιμάνι της Μεγίστης.

Υπάρχουν και εκείνοι οι πολυεπίπεδοι φωστήρες, που φυσικά δεν ζουν πάνω στην άγονη γραμμή, βγάζουν πορίσματα, ενώ σχεδιάζουν χάρτες με όρια και ακτογραμμές, προσπαθούν να βρουν την άκρη στα δυσεπίλυτα γεωστρατηγικά προβλήματα.

Όμως οι πιο ήρεμOLYMPUS DIGITAL CAMERAοι και χαλαροί ένοικοι του Καστελλόριζου, είναι τα στρουμπουλά γατιά του, αυτά μασάνε αδιάφορα μιατσιχλόφουσκα που τη λένε χρόνο.

Μακρινά ξαδέρφια φουρόγατων, μαθημένα στην αρμύρα και τη μοναξιά, τριγυρνούν και περιμένουν, είναι οι πιο καλοί δάσκαλοι, για να γνωριστείς με τον άνυδρο τόπο.

Πήρα στο κατόπι κάποιον μαυρόασπρο, έναν ευτραφή γάτο, από κείνους που θυμίζουν μετεμψύχωση ανθρώπου. Ήταν ξαπλωμένος δίπλα σε ένα μικρό μνημείο αφιερωμένο σε ένα τραγικό ταξίδι, μπροστά στην εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Το θεριό (ο γάτος) είχε κλειστά μάτια και μάλλον άθελα του, παρέσυρε σ’ αυτό το ταξίδι μνήμης, στη ιστορία του πλοίου “Empire Patrol”, που μετέφερε 497 Καστελλοριζιούς πρόσφυγες. Επέστρεφαν από την Παλαιστίνη στο νησί τους, όταν ξέσπασε φωτιά στις 29 Σεπτεμβρίου 1945, στα ανοιχτά του Port Said.

Το πλοίο καιγόταν OLYMPUS DIGITAL CAMERA3 μέρες μέχρι τη βύθιση του, με αποτέλεσμα να πνιγούν 30 και να καούν 3 επιβάτιδες, όλες γυναίκες. Δεν είναι η μοναδική ιστορία φωτιάς στο “καημένο, μα αξέχαστο Καστελλόριζο”, όπως λέει κι γνωστή μαντινάδα! Μια τρομερή πυρκαγιά, από άγνωστα αίτια, έκαψε τα μισά σπίτια του νησιού κατά την αποχώρηση των συμμάχων μας, των Εγγλέζων.

Ο γάτος δεν φαίνεται να δίνει πολύ σημασία στο παρελθόν μας, κι εμείς το ίδιο. Σαν αδιάφοροι μαθητές όλα τα ξεχνάμε, και τον κλουθούμε πόδι-πόδι.

Προσπέρασε βιαστικός τη μεγάλη πράσινη ψαρόβαρκα, η λαδομπογιά της να συμβολίζει άραγε την ελπίδα; πάντως είχαν διαλέξει αυτό το σκάφος για φόντο του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, όταν έκανε την πρώτη τηλεοπτική ανακοίνωση για την είσοδο της χώρας στο μνημόνιο. Πολύ πριν από υποψίες για ελπίδες και ξενόφερτες σωτηρίες, πονάνε τα στομάχια. Αυτά με καμιά κυβέρνηση δεν γίνεται να νιαουρίζουν από τη πείνα και να μένουν αδειανά!

OLYMPUS DIGITAL CAMERAΕυτυχώς βρέθηκε ένας φιλότιμος ψαράς, που δεν σταματούσε να δολώνει με ζύμη το αγκίστρι, και να βγάζει σπαρταριστούς Γερμανούς (αγριόσαρπες). Ξαγκίστρωσε προσεκτικά ένα μεγαλοπό ψάρι, και το πέταξε στο γάτο, δεν πρόλαβα να ξεχωρίσω αν ο Γερμανός ήταν αυγωμένος θηλυκός, κιόλας τον είχε καταπιεί.

Έπειτα το θεριό τεντώθηκε σαν ελατήριο, έριξε ένα βιαστικό πλύσιμο και με κοίταξε βαθιά μέσα στα μάτια, σε μια ξεκάθαρη προσπάθεια να με μαγνητίσει!

Πήρε βιαστικός το δρόμο προς την επάνω γειτονιά, και πρώτα σεργιάνισε από μερικά φιλικά του σπίτια, μέχρι που τρύπωσε στο σχολείο. Είχε διάλειμμα, και το προαύλιο γεμάτο μαθητές φόρτωνε αισιοδοξία τη μέρα. Γουργούρισε στα πόδια κάποιων μικρών παιδιών, ένιωσε σα Θεός που τον αναγνώριζαν, μα είναι τόσο μικρός ο τόπος που κανένας δεν μπορεί να κρυφτεί, δεν γλυτώνει, θα πει τουλάχιστον ένα καλημέρα, έστω και δίχως χάδι!

Λίγο πιο κάτω με παρέσυρε στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου, η Βυζαντινή εκκλησία μεγαθήριο περιμένει υπομονετικά τους φιλότιμους χορηγούς για την αποπεράτωση, εκεί ο τετράποδος μάγκας έφερε μια στροφή και στάθηκε μπροστά σε ένα ανοιχτό μπλέ γκράφιτι. Φαρδιά-πλατιά έγραφε Mediteranneo.

Το φιλμ Ιταλικής παραγωγής, κέρδισε το όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας (1991), γυρίστηκε στο νησί, έτσι εκμεταλλεύτηκε την άγνωστη και απείραχτη ομορφιά του τόπου, μαζί και την ιστορία μερικών ερOLYMPUS DIGITAL CAMERAωτύλων Ιταλών καραμπινιέρων που αντί να γίνουν κατακτητές κατακτήθηκαν!

Και έτσι το φίλμ έγινε ο καλύτερος και πιο ο σταθερός ξένος πρεσβευτής του Καστελλόριζου! Αυτή είναι η αξία της καθαρής, της ανεπιτήδευτης εικόνας.

Ο γάτος πήρε τον πίσω δρόμο για το λιμάνι, θαμπώθηκα μέσα στα στενά, μου ξέφυγε κι έμεινα να χαζεύω με ανοιχτό στόμα τον παράδεισο, γιατί αν υπάρχει αληθινός παράδεισος πρέπει τα στενά του να είναι ξεπατικωμένα από το Καστελλόριζο. Με δύο λάμδα, έτσι επιμένουν, και το γράφουν όλες οι επιγραφές του νησιού!

Δύσκολο ή εύκολο να στεριώσεις μέσα στο μάτι της αρμύρας;

Όπως συμβαίνει πάντα, ποθούμε ότι δεν έχουμε καταφέρει να τουμπάρουμε, ότι δεν κατακτήσαμε, έτσι και για τους κατοίκους του μικρού νησιού, μια μεγαλούπολη μοιάζει στη μάνα που έχει ανοιχτές φτερούγες. Αντίθετα για μας, τους αναγκαστικούς ή παθιασμένους πρωτευουσιάνους, το Καστελλόριζο είναι ένας μακρινός και αναγκαστικάακριβός καλοκαιρινός παράδεισος, ένας τόπος σύμβολο. Ευτυχώς δεν τρομάζει από τους γείτονες και τις αποστάσεις, ψάχνει λίγο περισσότερο νοιάξιμο, μια φροντίδα από την φυσική του μάνα.

Μνήμες, από την αποστολή για το Μέγκα στο Καστελλόριζο….

Βελίκα Καραβάλτσιου

Μανώλης Δημελλάς

Βασίλης Τσανέλης

Δείτε στο slide show που ακολουθεί με φωτογραφίες του Μανώλη Δημελλά

Φωτογραφία “Μικρό Παρίσι”: Βελίκα Καραβάλτσιου

 Φωτογραφίες που ακολουθούν: Μανώλης Δημελλάς