Νίκος Βασιλειάδης

(Συντονιστής “Κέντρων Δια Βίου Μάθησης “
Υπεύθυνος Επικοινωνίας – Δημοσιότητας)

Οι περισσότεροι έχουν ταυτίσει τον Σαίξπηρ με το κλασσικό (αυτό που η αξία του στο πέρασμα του χρόνου παραμένει αναλλοίωτη και όχι μια κενή

παράσταση με άνευρους, ντυμένους με κουστούμια εποχής, ηθοποιούς που απλά εκφέρουν τα κείμενα χωρίς περιεχόμενο και ψυχή) , τον ρομαντισμό, την

ποίηση, τα ανθρώπινα πάθη και τα αδιέξοδα του έρωτα.

Πόσος άραγε κόσμος έχει συγκινηθεί, έχει παθιαστεί και έχει κλάψει με τη τραγική ιστορία αγάπης των δυο νέων, του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας και για

πόσους ανθρώπους δεν αποτέλεσε έμπνευση για δημιουργία αυτός ο καταστροφικός έρωτας;

Υπήρξε όμως και ένας άλλος Σαίξπηρ, βαθιά πολιτικοποιημένος, ειρηνιστής, αναδεικνύοντας τη φύση και την καρδιά της εξουσίας, αυτό το «κάτι σάπιο»

που πάντα «υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας»

Και ένας Σαίξπηρ που μπορούσε να διαβάζει τον άνθρωπο, να αντιλαμβάνεται τη δυναμική του ανθρώπινου μυαλού και να καταλαβαίνει τις δυσλειτουργίες

της ανθρώπινης ψυχής.

Κάθε χρονιά δεκάδες παραστάσεις βασίζονται σε έργα και χαρακτήρες του Σαίξπηρ, γράφονται δοκίμια, βιβλία, τραγούδια. Γυρίζονται κινηματογραφικές

ταινίες. Θα μιλούσαμε, άραγε, για «θέατρο μέσα στο θέατρο» χωρίς τον «Αμλετ»;

Σίγουρα ο Σαίξπηρ δεν θα είχε καν φανταστεί, όταν έγραφε στα μέσα του 1500 ότι θα αποτελούσε ένα αξεπέραστο πρότυπο για τους μεταγένεστερούς του.

Ότι γενιές και γενιές θα μεγάλωναν έχοντας ακούσει τουλάχιστον μία από τις δικές του ιστορίες και ότι το όνομα του θα βρισκόταν δίπλα σε αυτά τα

ονόματα των ποιητών που νίκησαν την λήθη και τον παντοδύναμο χρόνο.

Το 2016 συμπληρώνονται 400 χρόνια από το θάνατό του, το πέρασμα στην αιωνιότητα ενός δημιουργού που έδωσε την πρώτη ύλη με την οποία κάθε

άλλος δημιουργός που επιλέγει να ασχοληθεί μαζί του μπορεί να μεταπλάσει και να επαναδημιουργήσει το νέο που έχει την δύναμη να φωτίσει την κάθε

ανθρώπινη αλήθεια.

Μια αλήθεια που δεν είναι η μοναδική (κάτι τέτοιο θα ήταν άλλωστε απωθητικό καθώς δεν υπάρχει η μια και μοναδική αλήθεια) αλλά να γεννήσει έναν νέο

αμφίδρομο προβληματισμό για την κοινωνία γύρω μας και για τις βαθύτερες υπαρξιακές μας αναζητήσεις. Η φύση του ανθρώπου, το καλό και το κακό, η

διεφθαρμένη εξουσία και τα ένστικτο της αυτοσυντήρησης, οι μεταφυσικές μας διαδρομές, τα ανθρώπινα πάθη και η λογική σκέψη, το μίσος, η ζήλια, ο

θάνατος, η αυτοκαταστροφή.

Ο Σαίξπηρ κατόρθωσε μέσα από το έργο του να περάσει την ουσία των πραγμάτων μέσα από ένα φίλτρο πότε τραγικό και πότε κωμικό, θέλοντας να

δηλώσει πως στην ανθρώπινη φύση σώμα, σκέψη και ψυχή αλληλοσυνδέονται και συνυπάρχουν αρμονικά, πως η πραγματικότητα και η καθημερινότητα

μπορεί συχνά να συνδυάζεται με υπερφυσικά στοιχεία, όπως τα πνεύματα και οι μάγισσες και πως ο φυσικός κόσμος μπορεί να συνυπάρξει σε αρμονία με

έναν άλλο ονειρικό.

Ο Σαίξπηρ υπήρξε ο πρώτος ίσως δραματουργός που αποτόλμησε το ταξίδι πίσω στον χρόνο και στον χώρο, δημιουργώντας το όχημα που σου επιτρέπει να

ταξιδεύεις μόνον με την δύναμη των λέξεων ανάμεσα στην προσωπική και κοινωνική φαντασία, εκεί που επινοούνται το ανθρώπινο κίνητρο και ο

ανθρώπινος σκοπός.

Υπάρχουν τόσοι Σαίξπηρ όσες και οι παραστάσεις και τα βιβλία και οι μελέτες που έχουν γραφτεί για αυτόν, όμως ο βάρδος παραμένει ένας. «Ο Σαίξπηρ

είναι για την παγκόσμια λογοτεχνία ένα πνεύμα που διαχέεται προς όλες τις κατευθύνσεις» γράφει ο Χάρολντ Μπλουμ και αυτό που κατάφερε, να

μετατρέψει «όλον τον κόσμο σε μια σκηνή», είναι μάλλον απίθανο να το επιτύχει οποιοσδήποτε άλλος στο μέλλον.

[ Ο Νίκος Βασιλειάδης είναι συγγραφέας του “Λίγο ακόμη κε Σαίξπηρ”, και μέλους της Royal Shakespeare Company]

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

iPorta.gr