Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας που μπήκε μ’ ένα τσούρμο άλλους σε κάτι καράβια και ξεκινήσανε λέει να πάνε στην Κίνα. Κάπου εκεί όμως στην μέση περίπου του δρόμου πέσανε πάνω σε κάτι νησιά που ο Κολόμβος, γιατί αυτός ήτανε ο αρχηγός, τα πέρασε για την Ινδία που όμως δεν ήτανε. Ήτανε τα νησιά μιας θάλασσας που αργότερα ονομάστηκε ΚαραΪβική -και όχι Καραβαϊκή, όπως επιμένουν να την λένε και να την γράφουν μερικοί.

Ήταν το 1492. Στο ημερολόγιο του πλοίου και κάτω από την ημερομηνία 15 Νοεμβρίου – σαν σήμερα πριν 522 χρόνια- ο Κολόμβος σημειώνει πως οι ιθαγενείς του νησιού San Salvador-όπως το ονόμασε- στις Μπαχάμες πρόσφεραν για δώρο σ΄αυτόν και τους ναύτες του κάτι μυρωδάτα φύλλα που τα τύλιγαν, τα άναβαν και τα κάπνιζαν. Τα φύλλα λέγονταν “ταμπάκο”. Αυτή είναι και η πρώτη φορά που η λέξη αυτή εμφανίζεται γραμμένη.

Η ιστορία όμως αυτή δεν είναι για τον Κολόμβο, είναι για έναν άλλον πρωτοπόρο που σαν τους περισσότερους πρωτοπόρους πλήρωσε άσχημα την πρωτοπορία του. Οι ναύτες του Κολόμβου, λέει, τα πέταξαν τα μυρωδάτα φύλλα. Όλοι εκτός από έναν, τον Rodrigo de Jerez. Αυτός αφού δοκίμασε τον καπνό, συνέχισε να φουμάρει γιατί του άρεσε κι έτσι πέρασε στην ιστορία ως ο πρώτος Ευρωπαίος καπνιστής. Δεν γνωρίζω αν Ροδρίγος είναι σήμερα άγιος προστάτης των καπνιστών, πράγμα που θα του άξιζε αν λάβουμε υπ’ όψη την συνέχεια.

Όταν, λοιπόν, γύρισε πίσω στο σπίτι του στην μικρή πόλη Ayamonte της Ισπανίας, ο Ροδρίγος ήταν πια ένας θεριακλής καπνιστής εθισμένος στην απόλαυση του ταμπάκου, από τον οποίο είχε φέρει και μια μεγάλη προμήθεια- κουμπάνια, που λέμε στην Ρόδο. Εδώ όμως αρχίζουν τα πάθη του γιατί ο καπνός που έβγαινε από στόμα και ρουθούνια και αιωρείτο γύρω από το κεφάλι του κατατρόμαξε τους γειτόνους που τον κατήγγειλαν στην Ιερά Εξέταση. Εκεί, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε για την “αμαρτωλή και διαβολική του συνήθεια”, διότι “μόνο ο Διάβολος μπορούσε να κάνει έναν άνθρωπο να βγάζει καπνό απο το στόμα”.

Κατά μεγάλην ειρωνεία, όταν πια αποφυλακίστηκε εφτά χρόνια (!) αργότερα, το κάπνισμα είχε πια γενικευτεί.
Παραθέτω ένα παλαιότερο σκίτσο μου, που δίνει μια μάλλον Φροϋδική πλευρά της ενοχλητικής (για τους άλλους) συνήθειας.

Βαγγέλης Παυλίδης

η ιστοσελίδα του