Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Η πιο φτωχή χώρα του κόσμου και συγχρόνως ένα από τα νεότερα κράτη ( από το 2011) βρίσκεται στην Αφρική και λέγεται Δημοκρατία του Νότιου Σουδάν.

Περικλείεται από το Σουδάν, μέρος του οποίου ήταν μέχρι πρόσφατα, την Αιθιοπία, την Κένυα, την Ουγκάντα, την Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Ένα μεγάλο κομμάτι της είναι η ελώδης περιοχή του Σούντ, γνωστή ως Μπάρ ελ Τζεμπέλ.

Μετά από μια μακροχρόνια και αιματηρή εμφύλια σύρραξη, οι κάτοικοι της περιοχής με δημοψήφισμα αποφάσισαν την ανεξαρτητοποίησή τους από το Σουδάν, πράγμα που έγινε στις 9 Ιουλίου 2011.

Έκτοτε, αν και το υπέδαφος είναι πλούσιο σε πετρέλαιο και τα έσοδα από την πώλησή του είναι η κύρια πηγή εσόδων, το κατά κεφαλήν εισόδημα δεν υπερβαίνει τα 250 δολλάρια το χρόνο…

Το 85% του πληθυσμού ασχολείται με τη γεωργία, χωρίς χρήση μηχανημάτων (χαμηλής παραγωγής αγροκτήματα και κτηνοτροφικές μονάδες). Οι εμφύλιες συγκρούσεις επιδεινώνουν μόνιμα κάθε προοπτική ανάπτυξης, με αποτέλεσμα το ποσοστό των κατοίκων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας να αυξάνει αλματωδώς.

Οι πρώτες βίαιες συγκρούσεις ξέσπασαν στα μέσα της δεκαετίας του 1950, αμέσως μετά την ανεξαρτησία του Σουδάν(1956), που μέχρι τότε ήταν υπό Βρετανική διοίκηση, και έγιναν μεταξύ στασιαστών (αντάρτες Ανγιάνγα) του Νότου, οι οποίοι ζητούσαν αυτονομία, και των Βρετανών. Αυτός ο πρώτος εμφύλιος έληξε το 1972 με την Συνθήκη της Αντίς Αμπέμπα, με πάνω από 500.000 νεκρούς.

Το 1983 ξέσπασε ο δεύτερος εμφύλιος που κράτησε μέχρι το 2005(Συνολική Ειρηνευτική Συμφωνία στην Κένυα, γνωστή ως Συμφωνία της Ναϊβάσα). Σκληρή και ματωμένη, κόστισε πάνω από 2 εκ. ζωές, ενώ άλλα 4 εκ. αναγκάστηκαν να εκπατρισθούν.

Ωστόσο, η ηρεμία που επικράτησε ήταν σύντομη. Το 2009 ξανάρχισαν οι βιαιότητες και η κυβέρνηση του Χαρτούμ ψήφισε ένα νόμο για να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του Νότιου Σουδάν, όπως και έγινε (ψήφισαν πάνω από 60% υπέρ).

Τον Δεκέμβριο του 2013 στασίασε μια μερίδα στρατού, προκάλεσε πολιτική κρίση και μια απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος κατεστάλη από τον πρόεδρο Σάλβα Κιρ Μαγιαρντίτ( εξελέγη το 2010 με ποσοστό 92,99%), με τις συγκρούσεις να επαναλαμβάνονται και να παίρνουν μεγαλύτερες διαστάσεις, ενώ κάθε λίγο σημειώνονταν θάνατοι και τραυματισμοί. Μόλις τον Μάϊο του 2014 υπογράφηκε συνθήκη για άμεση κατάπαυση πυρός και σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης, τόσο από τον πρόεδρο Κιρ, όσο και από τους αντάρτες του αντιπάλου Μακάρ.

Με όλα αυτά, η χώρα επλήγη από μεγάλο λιμό, με την ανθρωπιστική κρίση να χαρακτηρίζεται ως «η χειρότερη στον κόσμο» από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών( Ιούλιος 2014).

Το Νότιο Σουδάν, όπως και όλες οι άλλες αφρικανικές χώρες σαν αυτό, μαστίζονται από φτώχεια, πολέμους, διαφθορά, ανεργία, αναλφαβητισμό, κατάρες που εναλλάσσονται σε έναν φαύλο κύκλο αίματος και κοινωνικών αδιεξόδων.

Οι σοφοί των πλουσίων χωρών λένε ότι απαιτείται κρατικός παρεμβατισμός, ο οποίος θα επενδύσει στην παιδεία, στην καινοτομία, με σύγχρονη παροχή διεθνούς βοήθειας.
Κρατικός παρεμβατισμός υπάρχει, αλλά δεν επενδύει πουθενά και, ίσως, η όποια διεθνής βοήθεια να χάνεται κάπου στο δρόμο και στις τράπεζες. Το αίσχος της πείνας και της εξαθλίωσης συνεχίζει απτόητο το δρόμο του.