Νίκος Σταθόπουλος

Ο Μπιλ Κλίντον φημολογείται ότι σε όλη την πολιτική σταδιοδρομία του, δεν είχε διαφωνήσει ποτέ με συνομιλητή του. Έλεγε σε όλους ναι; Το αντίθετο! πάντα γινόταν αυτό που ήθελε εκείνος. Πώς; Ήταν, λένε, ο μέγας μάστορας του “τρίτου πόλου”: Ήξερε να συνθέτει την άποψη του συνομιλητή του με τη δική του σε μια τρίτη, που ικανοποιούσε και τις δύο πλευρές, χωρίς να νιώθει ο συνομιλητής του χαμένος. Είχε την γνώση, ότι εκτός από το άσπρο και το μαύρο, υπάρχει πάντα και το κίτρινο, το πράσινο το κόκκινο, το μπλέ και μάλιστα σε πολλές αποχρώσεις και συνδυασμούς.

***

Όλοι το έχουμε ζήσει: Ο Ένας δεν συμφωνεί με αυτό που αρχίζει να λέει ο Άλλος και, πριν τελειώσει την κουβέντα του, απαντάει: «Είσαι βλάκας» και αρχίζει να ανασκευάζει αυτό που περιμένει ότι θα ακούσει.

Η νευροψυχολογία διδάσκει ότι αυτό είναι μέγα λάθος

Στον Άλλο, που δέχεται τη λεκτική επίθεση, ενεργοποιείται αυτόματα η άμυνα, που είναι συναισθηματική λειτουργία, άρα θεμελιωδέστερη, πιο ενστικτώδης από τη λογική. Δεν υπάρχει περίπτωση να φτάσουν στη λογική διεργασία του εγκεφαλικού φλοιού αυτά που του λέει ο Άλλος, γιατί μπλοκάρονται στον μεσεγκέφαλο, καθότι έχουν αξιολογηθεί εκ των προτέρων ως εχθρικά. Η συμ-φωνία καθίσταται αδύνατη.

Οι αυτόκλητες αυθεντίες κάθε λογής, που εκπαιδεύουν τους υπόλοιπους δια του παραδείγματος στην επικοινωνία, από τον δάσκαλο και τον παπά, ως τους κυβερνητικούς εκπροσώπους και τα πρόσωπα στα τηλεοπτικά παράθυρα της 4ης εξουσίας, λένε μονότονα το ίδιο: «Μην αντιμιλάς! Ό,τι σου λέω εγώ». Οι θρασύτεροι εξ αυτών, επιχειρούν να δώσουν και ηθική κάλυψη στην αυθεντία τους. Δίνουν χαρακτηρισμούς, σαν τον Άλλο: το «Είσαι αυθάδης» και «είσαι ψεύτης», είναι οι επιεικέστεροι.

Ας μην μιλήσουμε εδώ για τους γονείς που φέρονται έτσι στα παιδιά τους. Αν με τις προσωπικές επιθέσεις στην πολιτική μιλάμε μεταφορικά για “δολοφονία της προσωπικότητας”, στην οικογένεια μιλάμε απερίφραστα για την πραγματική δολοφονία της αυτοπεποίθησης.

Αυτό είναι το δεύτερο μέγα λάθος.

Αυτός που χαρακτηρίζει υποτιμητικά τον συνομιλητή του και μάλιστα δημόσια, δεν κάνει στην πραγματικότητα κάτι άλλο, από το να εκτρέπει τη συζήτηση. Ο κάθε αυθόρμητος συνομιλητής θα κοιτάξει πρώτα να προστατέψει τον εαυτό του και ίσως να αντεπιτεθεί. Έχει γίνει «προσωπικό» το θέμα, το αντικείμενο της αντιπαράθεσης το ίδιο έχει πια ελάχιστη σημασία σε σύγκριση με την υπεράσπιση του ίδιου του εαυτού.

***

Βλέποντας την καθολικότητα που έχει η έλλειψη επικοινωνίας, αντιλαμβανόμαστε τη θλιβερή πραγματικότητα: μετά τόσα χρόνια κρίσης, δεν έχει αρχίσει καν να γίνεται ουσιαστική δημόσια πολιτική συζήτηση για το αύριο της Ελλάδας. Ούτε ένα πραγματικό θέμα δεν έχει τεθεί επί τάπητος. Τα πολιτικά πρόσωπα αρκούνται να ειρωνεύονται και προσβάλλουν ατελέσφορα το ένα το άλλο.

Πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι αλλιώς, όταν δεν υπήρξε κάθαρση; Δεν είναι μόνο για τον τουρισμό χρήσιμοι οι αρχαίοι, διάολε, άφησαν και κάτι σοφίες πίσω τους!

Σε μια αυτοκαταστροφική κοινωνία, που τα πρόσωπα γίνονται σημαντικότερα από το σύνολο και το χθες σημαντικότερο από το αύριο, δεν μπορεί να παραχθεί πολιτική σκέψη.

Τελικά, είμαστε όπως το έδειξε ο Αγγελόπουλος στη «Σκόνη του χρόνου»: έβαλε τους πρωταγωνιστές, επιζήσαντες των στρατοπέδων της Σιβηρίας, να πίνουν, πενήντα σχεδόν χρόνια μετά την αποφυλάκισή τους, «στις παλιές, καλές μέρες».

***

ΥΓ. Οι νέοι δεν είναι εξάλλου πάντοτε οι εξόριστοι της πολιτικής;

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr