«Γιατί ο ένας από τους δύο ελέφαντες έχει μόνον ένα χαυλιόδοντα;» ρώτησε ο

κύριος Γκρι τη νεαρή οδηγό μας. «Επειδή του προκάλεσε απόστημα», μας απάντησε

εκείνη. «Αναγκαστήκαμε να φέρουμε γιατρό και να του κάνει εξαγωγή – όπως

ακριβώς και στους ανθρώπους».

Βρισκόμαστε στη Νότια Αφρική, σε μια έκταση προστατευμένη για τα άγρια ζώα και

παρατηρούμε δύο θαυμάσιους ελέφαντες. «Έχουν γίνει καλοί φίλοι, αλλά καμιά

φορά θυμώνει ο ένας με τον άλλο», λέει η οδηγός μας. «Όπως και στους

ανθρώπους», της λέει ο κύριος Γκρι. Τους παρατηρούμε από μακριά. Είναι μεγάλα

ζώα· η προβοσκίδα του καθενός αποτελείται από 85.000 μυς. Αν για κάποιο λόγο

τους τρομάξουμε, τα πράγματα μπορεί να είναι ανεξέλεγκτα.

Θυμάμαι με αποτροπιασμό τα ελεφαντόδοντα που είχε φέρει από το πρώην βελγικό

Κονγκό η μητέρα μου, όταν έληξε απότομα η περίοδος της οικογενειακής

μετανάστευσης στην Κεντρική Αφρική. Είχε αντιληφθεί τη φρίκη μου και του

αδελφού μου και τα εξαφάνισε – τα «σκότωσε» σε κάποιον έμπορο της δεκάρας,

λίγο πριν πεθάνει. «Άλλες εποχές εκείνες, πρέπει πια να το καταλάβεις αυτό»,

σχολιάζει ο κύριος Γκρι. Κι ωστόσο, κοιτούσα αυτούς τους δύο ελέφαντες με ένα

απροσδιόριστο αίσθημα ενοχής. Ειδικά τον ένα που του είχαν βγάλει το δόντι,

«όπως στους ανθρώπους».

Εχει παρατηρηθεί ότι οι ελέφαντες θρηνούν για τον θάνατο του συντρόφου τους.

Προσπαθούν αδέξια να τον θάψουν χρησιμοποιώντας φύλλα και κλαδιά, τα οποία

μεταφέρουν με τις προβοσκίδες τους. Η οδηγός μας στο «σαφάρι» λέει πως η

περίφημη μνήμη ελέφαντα είναι όντως ένα αξιοθαύμαστο φαινόμενο. Είχε συμβεί,

μας είπε, ένα κοπάδι να θάψει πρόχειρα ένα νεκρό μέλος τους και, χρόνια μετά,

επιστρέφοντας στο σημείο της ταφής, ένας από τους ελέφαντες να ξεθάψει κάποιο

από τα οστά και με την προβοσκίδα του να το φέρει στο σημείο της καρδιάς. Η

οδηγός μας, μια γελαστή ξανθιά, ανοιχτόχρωμη «Αφρικάνερ», που ασχολείται

επαγγελματικά με την προστασία και διάσωση των άγριων ζώων, μας μεταφέρει την

πληροφορία ως γεγονός. Ο κύριος Γκρι δυσκολεύεται να πιστέψει τη συγκεκριμένη

αφήγηση, του ακούγεται «πολύ τραβηγμένη», ωστόσο ξέρει τι σημαίνει «μνήμη

ελέφαντα». «Θα πρέπει να είναι ένα από τα πιο λυπημένα ζώα του πλανήτη ακριβώς

εξαιτίας του μνημονικού του», λέει σκεφτικός. «Η έννοια του “παχύδερμου” δεν

τους ταιριάζει καθόλου. Στην πραγματικότητα είναι ζώα διάφανα, λεπτεπίλεπτα,

μερικές φορές σκέφτομαι πιο ευγενικά από εμάς. Όχι, σίγουρα πιο ευγενικά από

εμάς, που έχουμε αυτή τη θεσμοθετημένη ανθρώπινη θηριωδία που λέγεται

“τσίρκο”. Όπως έχει γράψει και ο Μισέλ Φάις, “Πέστε μου τι το ανθρώπινο έχει ο

άνθρωπος;”».

Όταν είδα τη φωτογραφία που συνοδεύει το σημερινό σημείωμα, με τον μικρό

ελέφαντα να θρηνεί τη σκοτωμένη μητέρα του, θυμήθηκα τους δύο ελέφαντες που

είδα με τον κύριο Γκρι στη Νότια Αφρική. Ο κύριος Γκρι προσπάθησε να μου φτιάξει

το κέφι, στέλνοντάς μου με μέιλ κάτι χαρούμενο: το «Baby Elephant Walk» του

Χένρι Μαντσίνι. Κάτι κατάφερε.

Καθημερινή