“H υψηλότερη μορφή της άνοιξης που ξέρω: μια ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα”

Γ.Σεφέρης

Εβδομάδα χαρμολύπης αυτή που διανύουμε, αναδύονται θύμησες από τα παλιά, τότε που όλα ήταν γιορτή. Γλυκαίνουν τα πρόσωπα από την σκληρή, απεχθή καθημερινότητα. Είναι η ανυπέρβλητη ποίηση που αναδύουν οι ύμνοι της Μεγάλης Εβδομάδας, ο συγκλονιστικός μυστικισμός που αποπνέουν η ανάσταση του Ιησού και του Λαζάρου (ακόμη και για κάποιους άθεους, ή έστω, αγνωστικιστές,σαν τον υποφαινόμενο), που σαλπίζουν την ανάγκη της πανανθρώπινης αγάπης, την ελπίδα του απρόσμενου, την προσμονή του θαύματος – έστω και αν ποτέ δεν συμβαίνει…

Αυτή τη βδομάδα ακούμε ξανά τους υπέροχους θρησκευτικούς στίχους – αιώνια διαμάντια λυρισμού: «Αι γενεαί πάσαι ύμνον τη ταφή σου προσφέρουσι», «Η ζωή εν τάφω κατετέθης Χριστέ» – και φυσικά η ανυπέρβλητη ελεγεία: «Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου τέκνον, που έδυ σου το κάλλος», «Ω φως των οφθαλμών μου, γλυκύτατόν μου τέκνον, πως τάφω νυν καλύπτει;»

Είναι ο αιώνιος θρήνος, ο πανανθρώπινος, που βγαίνει από το στόμα της κάθε μάνας μπροστά στο αδικοχαμένο παιδί της, στην Συρία, στην Παλαιστίνη, στο Νταρφούρ, στη Σομαλία, στη Νιγηρία, στην Ουκρανία, σε κάθε αιμάσσουσα πληγή του πλανήτη…

Είναι η περιφορά του επιταφίου, με τους ύμνους και τα κεριά να ντύνουν με φως τα πρόσωπα των πιστών. Είναι οι λυγερές μαυροντυμένες μυροφόρες – «έραναν τον τάφο αι μυροφόροι μύρα, λίαν πρωί ελθούσαι» – «Ιησού μου ποθεινότατε, έκραζεν η παρθένος θρηνωδούσα γοερώς», είναι η πατρίδα των παιδικών μας χρόνων…

Είναι και τα έθιμα του λαού μας: Σμιλεμένα με άδολη πίστη, με ανυπόκριτη λατρεία, γαλβανισμένα στο αμόνι του Θείου Πάθους, με δοξασίες που έρχονται από τα βάθη των αιώνων, προσαρμοσμένα ανά τόπο και παράδοση, μεταφέρουν το εκρηκτικό μήνυμα της ελπίδας: Οι χαρμόσυνες καμπάνες, τα κόκκινα αυγά, το σουβλιστό αρνί, το κάψιμο του Ιούδα, τα πυροτεχνήματα το βράδυ της Ανάστασης, οι μπαρουτοπόλεμοι και τόσα άλλα.

Φυσικά η εξουσία εγκολπώθηκε την πίστη σε ένα γελοίο τελετουργικό, όπως η άφιξη του Αγίου Φωτός , με τιμές αρχηγού κράτους! Όπως είχα γράψει πέρσι στο protagon.gr – και το μεταφέρω αυτούσιο, γιατί δεν υπάρχει λόγος να το αλλάξω – δεν ανήκει σε αυτά (στα έθιμα) η πρόσφατη νεοπλουτίστικη εμβόλιμη συνήθεια να έρχεται με τιμές …αρχηγού κράτους το Άγιο Φως από τα Ιεροσόλυμα! Με κρατικό αεροσκάφος, συνοδεία επισήμων, φτάνει στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου στην Πλάκα, και εξακτινώνεται στην επικράτεια.

Δεν συμμερίζομαι τις λογιστικές οικονομίστικες προσεγγίσεις, ότι σε καιρούς οικονομικής δυσπραγίας, που η ανεργία θερίζει και οι συντάξεις πετσοκόβονται, το κράτος επωμίζεται το κόστος της πτήσης αεροσκαφών για τη μεταφορά του. Μέσα στην απύθμενη χοάνη που έμπλεξε η χώρα, απειροελάχιστα τα οικονομικά μεγέθη του κόστους πτήσης ενός αεροσκάφους. Αλλωστε το «έθιμο» ξεκίνησε με ιδιωτική πρωτοβουλία, το 1988, από προσφορά ιδιοκτήτη ταξιδιωτικού πρακτορείου για τους δικούς του λόγους, λατρευτικούς ή διαφημιστικούς (Οικονομίδης του Z tours), και όταν αυτός έπαψε να χρηματοδοτεί τη μεταφορά, ανέλαβε το 2002 ο εκσυγχρονισμός του Σημίτη!

Μήπως είναι καιρός είναι να σταματήσει αυτή η φανφαρόνικη τριτοκοσμική σύζευξη μιας δήθεν θρησκόληπτης εξουσίας με την άδολη θρησκευτική λατρεία του λαού; Δεν την αξίζει καν ούτε η ίδια η μυσταγωγία «γένεσης» του Φωτός στα Ιεροσόλυμα, με όποιον τρόπο και αν αυτή να τεκταίνεται…

Γιάννης Σιδέρης