Βαγγέλης Παυλίδης

Για την υγεία σας, προτείνεται επίσκεψη στο blog του

Marcel Duchamp, ζωγράφος, γλύπτης, σκακιστής και συγγραφέας. Πέθανε μια μέρα σαν σήμερα, 2 Οκτωβρίου 1968. Ήταν 81 ετών. Από τους πατέρες του Ντανταϊσμού, υπεύθυνος για σημαντικές εξελίξεις στην ζωγραφική και την γλυπτική. Μαζί με τους Πικάσο και Ματίς θεωρείται ένας από τους καλλιτέχνες που έφεραν την επανάσταση στις πλαστικές τέχνες στις αρχές του 20ου αιώνα. Η επίδρασή του στην τέχνη του 20ου και 21ου αιώνα θεωρείται τεράστια.

Κι ύστερα, ξαφνικά, μετά από μια εικοσαετία απαράμιλλης καινοτομίας έπαψε να δημιουργεί προκειμένου να αφοσιωθεί στο πάθος του, το σκάκι. Δεν έπαψε βέβαια να είναι καλλιτέχνης μα ασχολήθηκε περισσότερο με έναν ριζοσπαστικό ορισμό της τέχνης που -κάπως σαν το σκάκι- πλησίαζε προς μια πιο εννοιολογική προσέγγιση. Το σκάκι τον απορρόφησε τόσο πολύ που η πρώτη του γυναίκα -η Lydie Fischer Sarazin-Levassor- έφτασε στο σημείο να κολλήσει μια μέρα τα κομμάτια πάνω στην σκακιέρα. Ο γάμος τους κράτησε εφτά μήνες.

Όμως, τι άραγε να έτρωγε ο Marcel Duchamp, ποια η σχέση του με το φαγητό; Οι πληροφορίες είναι λίγες και σκόρπιες. Λέγεται πως του άρεσε πολύ η σοκολάτα, ο παστουρμάς και οι ξεροτηγανισμένες πατάτες. Η Moira Roth αναφέρει πως: “Ο Μαρσέλ έτρωγε και έπινε λίγο. Έτρωγε ό,τι του έβαζαν μπροστά του. Κανείς δεν του έδινε πολύ φαγητό γιατί όλοι ήξεραν πως δεν έτρωγε πολύ- δυο τρία μπιζέλια και μια μπουκιά κρέας. Κάπνιζε όμως πολλά πούρα”.

Παρ’ όλα αυτά, στο “Artists’ and Writers’ Cookbook”, το 1961, ο Duchamp δίνει την δικιά του εκδοχή του Steak Tartare. Παρακαλώ προσέξτε την σημασία που δίνει ο μεγάλος καλλιτέχνης στην εμφάνιση του πιάτου:

“Να ξεκινήσω, αγαπητή μου, λέγοντας πως το Steak Tartare ή αλλοιώς Bitteck Tartare, δεν έχει σχέση με το Σως Ταρτάρ. Πάρε 250 γρ. κιμά για το κάθε άτομο, από το καλύτερο βοδινό που μπορείς να βρεις και με προσοχή και τέχνη δώσε του το σχήμα φωλιάς πουλιού. Τοποθέτησέ το στο κέντρο ενός πορσελάνινου πιάτου μονόχρωμου –ivoire αν είναι δυνατόν. Έτσι, τίποτα δεν θα διαταράξει την εμφάνιση των υλικών.

Στην μέση της «φωλιάς» επέτρεψε ν’ αναπαυθούν δυο κρόκοι αυγού. Σαν στεφάνι γύρω γύρω από την φωλιά του κιμά φτιάξε μικρά, ξεχωριστά μπουκέτα από τα εξής: ψιλοκομμένο κρεμμύδι, λαμπερή πράσινη πιπεριά, αντζούγιες τυλιγμένες ρολό, ψιλοκομμένο μαϊντανό, μαύρες ελιές πολύ ψιλά κομμένες, συντροφιά με κίτρινα φύλλα σέλινου, αλάτι και πιπέρι κατά βούληση.

Ο κάθε καλεσμένος, με το πιάτο μπροστά του, πιάνει το πιρούνι και ανακατεύει τα υλικά με τον κιμά και τους κρόκους. Στο μέσο του τραπεζιού υπάρχει Ρώσικο ψωμί σίκαλης, ανάλατο βούτυρο και κρασί ροζέ.

Και να θυμάστε: μπορεί να μην ανήκουμε στους μεγάλους και τρανούς μα τίποτα δεν μας εμποδίζει να τρώμε σαν κι αυτούς… σαν τον Marcel Duchamp.