”Μερικοί άνθρωποι αλλάζουν κόμμα για χάρη των αρχών τους, άλλοι αλλάζουν αρχές για χάρη του κόμματος τους”, έλεγε ο Ουίνστων Τσώρτσιλ. Η σοφή φράση του σπουδαίου αυτού πολιτικού, είναι βάση ερμηνείας για την σύγχρονη πραγματικότητα. Εάν σαν άτομα οι πεποιθήσεις μας αναφέρονται σε Αρχές, εννοείται ότι τα λόγια του Άγγλου ηγέτη δεν συμπεριλαμβάνουν την Ιδεολογία. Άραγε όμως γνωρίζουμε πότε η Ιδεολογία μετατρέπεται σε ιδεοληψία, σε δόγμα, σε άκαμπτο λόγο που αγνοεί την πραγματικότητα και τα δρώμενα; Μήπως ο φόβος του ανθρώπου να αποδεχθεί ότι αυτά που πίστευε δεν εξηγούν την πραγματικότητα, τον καθιστά εμμονικό; Χωράει στην σημερινή Ελλάδα της 8ετούς ύφεσης, η μανία επιμονής σε θεωρίες οικονομικής πολιτικής, ειδικά από δημοσιολογούντες που προσπερνούν την ανάλυση και στέκονται στις ταμπέλες και στα τσιτάτα; Τα λέω αυτά καθώς συνειδητοποιώ ότι αρκετοί εξ ημών που αναλύουμε τα δρώμενα σε οικονομία και πολιτική, πέφτουμε στην παγίδα της μυωπικής παρατήρησης. Κοινώς, αγνοούμε την μεγάλη εικόνα σε όρους πραγματικότητας και με την ευκολία της ”υποκειμενικής αλήθειας”, βάζουμε ταμπέλες σε όλους όσους έχουν την αντίθετη γνώμη από εμάς.

Και εξηγούμαι: Η σημερινή κατάσταση σε Ελλάδα και Ευρωζώνη ”μοιάζει” σαν να έχει ξεκινήσει από την υπερχρέωση των κρατών, σε επίπεδο δημοσίων δαπανών, επειδή μοίραζαν παροχές, συντάξεις, μισθούς και επιδόματα σε κομματικούς στρατούς ώστε να συντηρείται με σιωπηρή συνεννόηση το πελατοκεντρικό σύστημα. Γραφειοκρατία, κλειστά επαγγέλματα και κλειστή οικονομία, είναι το μότο της εποχής. Κανείς εχέφρων δεν διαφωνεί για το νοσηρό αυτό φαινόμενο. Αλλά για την ένταση και την σύγκριση του με άλλες στρεβλώσεις που θρέφει ο Λεβιάθαν του δημοσίου, κουβέντα. Μιλάω για τα δις σε εξοπλισμούς και μίζες εργολάβων με υπερτιμολογήσεις τελευταίας στιγμής, ποσά που ζαλίζουν και φυσικά είναι κατά πολύ μεγαλύτερα από τις δαπάνες πλεονάζοντος προσωπικού. Μοιάζει με το σπίτι όπου μπαίνει κρύο από σπασμένο τζάμι σε ένα σημείο του παραθύρου, την ίδια ώρα που είναι ανοιχτή η πόρτα και είναι μάλλον παρανοϊκό να αναφέρεται κάποιος στο σπασμένο παράθυρο…

Αναρωτιέμαι όμως πόσοι έχουν κάνει τον κόπο να βρουν στοιχεία για το ακριβές ποσό που ρίχνει έξω τους προυπολογισμούς και χρεώνει το Δημόσιο. Ουδείς, εννοείται. Αρκεί να πιστέψει κανείς στα νούμερα που δίνουν οι ”έγκυρες” πέννες της αστικής αρθρογραφίας, οπότε και εξηγεί το προφανές της σπατάλης των δημοσίων εσόδων. Και το αστείο είναι ότι υπέρμαχοι της θέσης αυτής (”το Δημόσιο φταίει για όλα”), είναι οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι και στελέχη του παλιού δικομματισμού που έχτισε επί 40 (!) χρόνια το πελατειακό κράτος. Ένα κράτος που σήμερα γεμίζει με τον κομματικό στρατό του ΣΥΡΙΖΑ και φυσικά οι δαπάνες εξυπηρέτησης του θα συνεχίζουν να φουσκώνουν τους προυπολογισμούς.(όπως φυσικά και οι απ ευθείας αναθέσεις δημοσίων έργων, οι μίζες σε προμήθειες υλικού και σε εξοπλιστικά προγράμματα, άσχετα αν ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει ότι θα πατάξει την…διαφθορά!).

Ας αποδεχθούμε λοιπόν ότι βρήκαμε την πηγή του Κακού. Και επειδή δεν είμαστε ”κρατιστές”, ας αποδεχθούμε ότι η πραγματικότητα μας έδειξε την αποτυχία του κράτους επιχειρηματία. Του κράτους που κερδοσκοπεί και δεν αφήνει τους ιδιώτες να προκόψουν και να γεννήσουν κέρδη και θέσεις απασχόλησης. Δηλαδή, ας αποδεχθούμε ότι ορθώς μας δίδαξαν το crowding out effect( το εκτόπισμα του ιδιωτικού τομέα στην οικονομία). Άραγε όμως, επειδή η χώρα είναι σε ύφεση, τα κεφάλαια είναι μπλοκαρισμένα, η φορολογία είναι στα ύψη για να σβηστούν τα ελλείμματα, από πού θα έλθει η ανάπτυξη ; Και εδώ, αντιμετωπίζουμε σκόπιμα το λογικό παράδοξο της κότας με το αυγό.

”Θα έλθει ανάπτυξη μόνο με πτώση των φόρων ώστε να προσελκύσουμε επενδύσεις ”, είναι ο κοινός τόπος, η κοινή λογική όλων ημών που κατανοούμε πώς αναπτύσσεται μια οικονομία. Και ξεχνάμε την ερώτηση : ”Θα μας αφήσουν οι δανειστές να ρίξουμε τους φόρους( ΣΗΜ : 40 χρόνια δεν φροντίσαμε να τους ρίξουμε εν τω μεταξύ) αφού αν τους ρίξουμε δεν θα γράφουμε πλεονάσματα αλλά ελλείμματα ; Πώς είναι δυνατόν να μας δίνουν λεφτά για να κάνουμε αναλήψεις από τα ΑΤΜ ;( δανεικά τραβάμε, τα δικά μας στις τράπεζες έχουν τελειώσει εδώ και πολύ καιρό!) Πώς θα πληρωθεί χρέος και πώς θα πέσουν λεφτά στην αγορά( επιδοτήσεις, οφειλές Δημοσίου, επιστροφή ΦΠΑ) αν ξαναπέσουμε στα ελλείμματα την ώρα που οι πολίτες ματώνουν να πληρώνουν το κράτος ;

Ο συλλογισμός μου στηρίζεται σε μια λεπτή νοητική συνάρτηση : Σε ενδεχόμενη υστέρηση εσόδων του Δημοσίου, λόγω πτώσης των φόρων (που ουδείς φυσικά δεν τους θέλει υψηλούς, εννοείται) πόσο εύκολα θα γράψουμε πλεόνασμα εάν δεν γίνουν τελικά επενδύσεις επειδή έπεσαν οι φόροι, αν δεν επιβεβαιωθεί η οικονομική ορθοδοξία μας οπότε δεν θα αναπτυχθεί το ΑΕΠ ως παρονομαστής ,δεδομένου ότι υποχώρησε ο αριθμητής( έσοδα) στο κλασικό οικονομικό κλάσμα της δημοσιονομικής πολιτικής ;

Ας μπούμε σε μια ροή επαγωγικής σκέψης. Φθηνό χρήμα συν χαμηλοί φόροι, γεννούν επενδύσεις και προκαλούν αύξηση του ΑΕΠ. Οπότε και να πέσουν οι φορολογικοί συντελεστές,τα δημόσια έσοδα θα αυξάνονται λόγω αύξησης του ΑΕΠ και του διαθέσιμου εισοδήματος μας. Σήμερα τι δεν έχουμε σαν οικονομία ώστε να επενδύσουμε στην αύξηση του ΑΕΠ ; Εκτός από μειωμένους συντελεστές φορολογίας, δεν έχουμε πρόσβαση στο απολύτως αναγκαίο φθηνό επενδυτικό χρήμα! Γιατί δεν έχουμε πρόσβαση ; Μα γιατί δεν μπορούν οι τράπεζες μας, αλλά και το Κράτος που μόνο με λιτότητα και μνημόνια μπόρεσε, να δανειστούν από την ΕΚΤ. Και γιατί παρακαλώ δεν μπορούν να δανειστούν ; Μα γιατί είναι σχεδόν χρεοκοπημένες και οι τράπεζες και το Δημόσιο και δεν μας δίνουν-χωρίς μέτρα-άλλη ρευστότητα οι δανειστές. Υπάρχουν αλλού επενδυτικά κεφάλαια να έλθουν στην χώρα μας που έχει ”φιλέτα και ευκαιρίες”, αν αύριο το πρωί ως δια μαγείας πέσει η φορολογία στο 10 % και εξαφανιστεί η γραφειοκρατία, τα ελλείμματα, η στρεβλή παρέμβαση του Κράτους ; Ναι, υπάρχουν. Τα έχουν Έλληνες και ξένοι ιδιώτες. Και που βρίσκονται αυτά τα λεφτά ; Γιατί δεν ”πέφτουν” στην Οικονομία τώρα που οι μισθοί είναι στα τάρταρα και αγοράζεις επιχειρήσεις, ακίνητα και μετοχές, σχεδόν τζάμπα ; Ο κλασικός Έλληνας δημοσιογράφος, αναλυτής αλλά πιθανώς και οικονομολόγος, θα πει λόγω των φόρων και της πολιτικής αβεβαιότητας που δεν κάνουν ανταγωνιστική την ελληνική οικονομία(άλλωστε αυτό το λένε όλοι οπότε θα είναι αλήθεια, δεν μπορεί !) Ο ίδιος φυσικά δήθεν ξεχνάει ότι είχαμε ελλείμματα και δεν μπορούν να πέσουν οι φόροι χωρίς την άδεια των δανειστών. Υπάρχει άλλη απάντηση στο ερώτημα που πήγαν τα λεφτά και δεν επενδύονται, δεν πέφτουν στην οικονομία; Ναι, υπάρχει. Και είναι η απάντηση στο σημερινό αδιέξοδο μιας δήθεν καπιταλιστικής οικονομίας σαν την δική μας που επί 40 χρόνια αναπτυσσόταν περισσότερο με δανεικά λεφτά συγκριτικά με τα ίδια κεφάλαια.

Πόσοι ξενοδόχοι δεν σήκωσαν μονάδες με επιδοτήσεις, πόσοι βιομήχανοι δεν άρμεξαν τα ευρωπαϊκά κονδύλια, πόσοι μικροεπιχειρηματίες δεν σήκωναν θαλασσοδάνεια και έγιναν μεγάλοι και τρανοί,έχοντας σήμερα ακίνητα σε πολυτελείς ζώνες και λεφτά κρυμμένα στο εξωτερικό; Τι σκοπίμως ξεχνάμε ως γνήσιοι ιδεολόγοι της μυωπικής θεωρίας περί ισορροπίας των αγορών; Ότι όλα τα παραπάνω συνέβησαν σε μια χώρα που είχε τους ίδιους σχεδόν φορολογικούς συντελεστές εδώ και 40 χρόνια! Και δεν σκεφτόμαστε καν γιατί και πώς αναπτυσσόταν τότε ενώ δεν αναπτύσσεται σήμερα!

H Ελλάδα θα αργήσει να βρει δρόμο ανάκαμψης όσο μένουμε προσκολλημένοι στην εύκολη, την ρηχή, την δήθεν αυτονόητη ανάλυση. Χρειαζόμαστε- και θα κουραστώ να το λέω- συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, χωρίς να ξαναγεννηθούν καρτέλ εργολάβων. Χωρίς να ξαναστηθεί φαύλο επιχειρηματικό κράτος. Χωρίς να γεμίσουμε με προσλήψεις τα γραφεία των υπουργείων αλλά να γεμίσουμε με εργάτες και επιστήμονες την ελληνική γη, τα εργοστάσια, τις σύγχρονες επιχειρήσεις. Οι ιδιώτες, κυρίως οι νέοι, αυτοί που θέλουν ελάχιστα κεφάλαια για τις ιδέες τους, χρειάζονται το Κράτος. Εδώ το χρειάστηκε η Αpple στις ΗΠΑ για να κατασκευάσει το iPhone! Ναι, μην γελάτε, διαβάστε το βιβλίο ”Το επιχειρηματικό κράτος, της Μ.Mazzucato, εκδόσεις Κριτική. Με λεφτά επίσης των ομοσπονδιακών πολιτειών στις ΗΠΑ που συμβαδίζουν με ιδιωτικό επενδυτικό χρήμα, αναπτύσσεται χρόνια τώρα το θαύμα της Silicon Valley στην χώρα της ελεύθερης οικονομίας.

Ξέρω ότι οι περισσότεροι θα θεωρήσουν ότι είμαι κρατιστής. Δεν είμαι φυσικά. Αλλά το να είσαι οπαδός της θεωρίας των αποτελεσματικών αγορών, της ελεύθερης αγοράς και της καραμέλας περί ανάπτυξης που κάποτε θα ερχότανε και κάποτε θα έλθει αν- απλά και μόνο- ρίξουμε τους φόρους, νομίζω ότι δεν ταιριάζει με την Πραγματικότητα.

Η Ελλάδα διώχνει τις επενδύσεις. Διώχνει τους ξένους με κεφάλαια. Διώχνει τα μυαλά της. Δεν μπορεί όμως να διώξει την Πραγματικότητα. Και αυτή επιτάσσει να ζητήσουμε από τους δανειστές ένα νέο New Deal όπου η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Παγκόσμια Τράπεζα και φερέγγυοι ιδιώτες – Έλληνες και μη- θα συμπράξουν υγιώς και αποδοτικά με το κράτος, για να γεννήσουν αυτό που λείπει από την οικονομία. Και λείπουν μισθοί και εισοδήματα. Λείπουν από τα σπίτια μας και τις δουλειές μας. Δεν πήγαν στην Σελήνη μόνο λόγω των φόρων. Μιλάμε για αυτά τα λεφτά που υπήρχαν μέσα στις τράπεζες μας, μέσα στην αγορά. Και ξέρουμε πόσοι λίγοι τα έχουν συγκεντρώσει και είναι καλά κρυμμένα ώστε να μην κινδυνεύουν να χαθούν σε μια οικονομία με ύφεση σαν την δική μας. Το χρήμα απεργεί όταν δεν βλέπει χρήμα να κινείται στις τσέπες των ανθρώπων ώστε να ψωνίζουν αγαθά και υπηρεσίες. Η απεργία αυτή δεν χωράει απεργοσπάστες, εδώ και αιώνες. Ο μόνος απεργοσπάστης, δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι το Κράτος. Αυτό το άρρωστο, φαύλο και σαθρό ελληνικό κράτος. Αν περιμένουμε να επενδύσουν οι έχοντες, δυστυχώς δεν θα έχουμε καταλάβει τι συμβαίνει στις ζωές μας…

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr