Ο Θωμάς Πολύδωρος είναι κτηνίατρος

Η Τοξοπλάσμωση ως Ζωοανθρωπονόσος

Αιτιολογία:

Η τοξοπλάσμωση οφείλεται στο παράσιτο Toxoplamsa Gondii, το οποίο απαντάται σε περισσότερα από 300 είδη ζώων και στον άνθρωπο στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Βιολογικό Κύκλος του Παρασίτου:

Το Toxoplasma Gondii εμφανίζεται με τις εξής 3 μορφές: α) άωρη ωοκύστη, β) ώριμη ωοκύστη και γ) κύστη τοξοπλάσματος. Οι 2 πρώτες ανευρίσκονται στο περιβάλλον, ενώ η 3η απαντάται στους διάφορους ιστούς των ζώων και του ανθρώπου. Ο άνθρωπος και πολλά είδη ζώων (σκύλος, χοίρος, πρόβατο κ.λπ.) αποτελούν τους ενδιάμεσους ξενιστές του παρασίτου στη φύση, ενώ η γάτα αποτελεί τον τελικό ξενιστή. Η γάτα μολύνεται, συχνότερα, μέσω της κατανάλωσης ωμού κρέατος (τρωκτικά ή άλλα θηράματα) και εν συνεχεία, αφού το παράσιτο περάσει από διάφορα εξελικτικά στάδια και πολλαπλασιαστεί στο έντερο της, αποβάλλεται με τα κόπρανα στο περιβάλλον με την μορφή άωρων ωοκύστεων. Αυτές σε 1-5 ημέρες μετατρέπονται σε ώριμες ωοκύστεις, οι οποίες είναι πολύ ανθεκτικές και διατηρούν τη λοιμογόνο δύναμή τους για μήνες εώς χρόνια. Η μόλυνση των ενδιάμεσων ξενιστών (μεταξύ των οποίων και ο άνθρωπος) γίνεται κυρίως με την κατανάλωση των ώριμων ωοκύστεων του παρασίτου οι οποίες ανευρίσκονται στο χώμα, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα χόρτα, καθώς και με την κατανάλωση κύστεων τοξοπλάσματος οι οποίες ανευρίσκονται σε ιστούς ζώων (ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας).

Η Νόσος στη Γάτα:

Η τοξοπλάσμωση στη γάτα σπάνια μόνο εμφανίζει συμπτώματα και αυτά εξαρτώνται από τους ιστούς που έχουν προσβληθεί. Σαφώς πιο ευάλωτες είναι οι γάτες που παρουσιάζουν ανοσοκαταστολή για οποιονδήποτε λόγο (συστηματικά νοσήματα, λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων κ.λπ.). Η διάγνωση επιτυγχάνεται κυρίως με ορολογικές μεθόδους (ανίχνευση αντισωμάτων στο αίμα). Η θεραπεία συνήθως έχει καλά αποτελέσματα με εξαίρεση τα νεογέννητα και έντονα ανοσοκατεσταλμένα ζώα. Όπως γίνεται κατανοητό, γάτες που διατρέφονται αποκλειστικά με τυποποιημένη τροφή είναι σχεδόν αδύνατο, να μολυνθούν.

Τρόποι Μόλυνσης του ανθρώπου:

Η μόλυνση του ανθρώπου μπορεί να γίνει, κυρίως, με τους εξής τρόπους:

• Κατανάλωση ατελώς πλυμένων φρούτων και λαχανικών,

• Κατανάλωση ωμού ή ατελώς ψημένου κρέατος,

• Κατανάλωση απαστερίωτου γάλακτος,

• Πόση νερού από μολυσμένη πηγή,

• Χρήση σκευών μαγειρικής που έχουν προηγούμενα έρθει σε επαφή με ωμό κρέας

Η τοξοπλάσμωση στον άνθρωπο συνήθως προκαλεί ήπια νόσο με συμπτωματολογία κοινής γρίπης, η οποία αυτοπεριορίζεται σε λίγες μέρες. Η κατάσταση είναι σαφώς δυσκολότερη σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα.

Τοξοπλάσμωση και Αποβολές:

Τα αποτελέσματα της μόλυνσης κατά την διάρκεια της κύησης εξαρτώνται από το στάδιο της. Συγκεκριμένα, αν η γυναίκα μολυνθεί για πρώτη φορά κατά το πρώτο 3μηνο της εγκυμοσύνης, είναι δυνατό να παρατηρηθεί αποβολή του εμβρύου ενώ αν η μόλυνση συμβεί σε μεταγενέστερο στάδιο της κυοφορίας, είναι δυνατόν να αναπτυχθούν διάφορες αλλοιώσεις στο έμβρυο. Γυναίκες που έχουν μολυνθεί πριν από τη σύλληψη, αναπτύσσουν ανοσία και έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος αποβολής σε μελλοντική κυοφορία. Για τον ίδιο λόγο, δεν δύναται να προκληθεί πάνω από μία αποβολή λόγω της τοξοπλάσμωσης.

Γάτα και Έγκυος Γυναίκα:

Κυριαρχεί η εντύπωση πως οι γάτες είναι επικίνδυνες κατά την εγκυμοσύνη των γυναικών. Ωστόσο, από όλα τα παραπάνω, γίνεται κατανοητό πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς ο άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί με διάφορους τρόπους και αρκεί η τήρηση κάποιων προληπτικών μέτρων για την αποφυγή της μόλυνσης. Διευκρινίζεται ότι μία γάτα μπορεί να αποβάλλει άωρες ωοκύστεις με τα κόπρανά της στο περιβάλλον, μόλις για 7-20 ημέρες καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής της και ότι η απλή επαφή με μια γάτα δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να προκαλέσει μόλυνση.

Προληπτικά Μέτρα:

Η πρόληψη παίζει σπουδαίο ρόλο στην αποφυγή των δυσάρεστων συνεπειών της τοξοπλάσμωσης. Κάποια απλά μέτρα που πρέπει όλοι μας, και ιδιαίτερα οι έγκυες γυναίκες, να λαμβάνουμε είναι τα εξής:

• Αποφυγή κατανάλωσης ωμού κρέατος
• Καλό πλύσιμο φρούτων και λαχανικών
• Αυστηρή τήρηση κανόνων υγιεινής στην κουζίνα
• Χρήση γαντιών κατά την ενασχόλησή μας με το χώμα (π.χ. κηπουρικές εργασίες)
• Κατανάλωση αποκλειστικά βρασμένου ή πατεριωμένου γάλακτος
• Καθημερινός καθαρισμός της αμμοδόχου των γατών (έτσι δεν προλαβαίνουν οι άωρες ωοκύστεις να ωριμάσουν)
• Διατροφή των γατών αποκλειστικά με τυποποιημένες τροφές και αποφυγή ωμού κρέατος.

Συμπερασματικά, η τοξοπλάσμωση είναι μια δυνητικά πολύ σοβαρή ζωοανθρωπονόσος, η οποία όμως μπορεί κάλλιστα να προληφθεί με την τήρηση ορισμένων μέτρων, ενώ είναι ξεκάθαρο πως οι γάτες, παρόλο που παίζουν σημαντικό ρόλο στον βιολογικό κύκλο του παρασίτου, δεν ευθύνονται για την μόλυνση του ανθρώπου.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

  The article expresses the views of the author  

iPorta.gr