*Η Μαρίνα Μόσχα είναι Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπεύτρια

στο Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

[www.askitis.gr]    

Μετά από συζήτηση αιώνων, για το αν η ομοφυλοφιλία πρέπει να θεωρείται ψυχική ασθένεια, για πρώτη φορά, αποδείξαμε ότι η πραγματική ασθένεια που πρέπει να θεραπευτεί είναι η ομοφοβία, που σχετίζεται με δυνητικά σοβαρές ψυχοπαθολογικές, συμπεριφορές” υποστηρίζει ο επικεφαλής συγγραφέας της συγκεκριμένης έρευνας, Dr. Emmanuele A. Jannini, πρόεδρος της Ιταλικής Εταιρείας Ανδρολογίας και Σεξουαλικής Ιατρικής.

Μια νέα μελέτη από το πανεπιστήμιο της Ρώμης Tor Vergata στην Ιταλία, και που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Sexual Medicine, μελέτησε την ομοφοβική συμπεριφορά σε σχέση με τους αμυντικούς μηχανισμούς και τα συμπτώματα ψυχοπαθολογίας σε περισσότερους από 500 ομοφοβικούς μαθητές.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στα άτομα με υψηλά επίπεδα ομοφοβίας και σε εκείνα που παρουσιάζουν ψυχωσικές τάσεις, ενώ αντίθετα φαίνεται πως οι νευρωτικοί αμυντικοί μηχανισμοί και τα καταθλιπτικά συμπτώματα μειώνουν την πιθανότητα ομοφοβικής συμπεριφοράς.

Πιο συγκεκριμένα, τα συμπεράσματα έδειξαν πως οι ομοφοβικοί άνθρωποι, εκείνοι δηλαδή που είναι έντονα αρνητικοί απέναντι στην ομοφυλοφιλία, έχουν επίσης υψηλότερα επίπεδα ψυχωτισμού και ακατάλληλους αμυντικούς μηχανισμούς σε σχέση με εκείνους που αποδέχονται την ομοφυλοφιλία.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως όλοι οι ομοφοβικοί παρουσιάζουν ψυχολογικά προβλήματα ή πως οι ομοφοβικοί είναι παράλληλα και ψυχωτικοί, αλλά μάλλον πως υπάρχουν ψυχωτικά χαρακτηριστικά στην προσωπικότητά τους, που κυμαίνονται από την εχθρότητα έως το θυμό και την επιθετικότητα προς τους άλλους.

“Η ομοφοβία είναι ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα που αφορά ειδικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ατόμων, με μια εγγενή απέχθεια απέναντι στους ομοφυλόφιλους” υποστηρίζουν οι ερευνητές. Όπως μάλιστα αναφέρουν, όταν ένα άτομο νιώθει ασφάλεια και σιγουριά, συνήθως έχει και χαμηλό ομοφοβικό δείκτη, σε αντίθεση με εκείνο το άτομο που κάνει περισσότερο ασταθείς και πιο αυταρχικές σχέσεις.

Τι λένε οι έρευνες για την αιτιολογία της ομοφοβίας;

Προηγούμενες έρευνες υποστήριξαν πως η ομοφοβία είναι ένα πολύπλοκο θέμα, καθώς μερικές μελέτες καταλήγουν στο ότι το ομοφοβικό άτομο μπορεί να είναι ενάντιο στις δικές του επιθυμίες.

Άλλες μελέτες, ωστόσο, αμφισβητούν αυτή την ιδέα, και δείχνουν πως οι ομοφοβικοί άνθρωποι απεχθάνονται την έλξη προς τα άτομα του ίδιου φύλου.

Άλλοι παράγοντες – όπως για παράδειγμα η θρησκεία, η κουλτούρα, ο ηθικός κώδικας, φαίνεται να παίζουν ρόλο στην αρνητική στάση απέναντι στους ομοφυλόφιλους.

Παρόλο λοιπόν, που έχουν γίνει σχετικές έρευνες για την ομοφοβία και την στάση των ομοφοβικών προς την ομοφυλοφιλία, κανείς δεν είχε ποτέ εξετάσει την ψυχική υγεία ή την ύπαρξη ψυχοπαθολογίας των ομοφοβικών ατόμων.

Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές ζήτησαν από 551 Ιταλούς φοιτητές του πανεπιστημίου, ηλικίας 18-30 ετών, να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια σχετικά με τα επίπεδα της ομοφοβίας, καθώς και την ψυχοπαθολογία τους, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων της κατάθλιψης, του άγχους και ψυχωτισμού. Στην κλίμακα της ομοφοβίας ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να βαθμολογήσουν πόσο έντονα συμφωνούν ή διαφωνούν (σε μια κλίμακα 5 σημείων) με 25 δηλώσεις, όπως:

“Οι ομοφυλόφιλοι με κάνουν νευρικό”,

“Νομίζω πως οι ομοφυλόφιλοι δεν πρέπει να εργάζονται με τα παιδιά”,

“Πειράζω και κάνω αστεία με τους ομοφυλόφιλους”,

“Δεν έχει σημασία για μένα αν οι φίλοι μου είναι ομοφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι”.

Οι μαθητές απάντησαν επίσης ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο πρόσδεσης που εξηγεί το πώς οι άνθρωποι προσεγγίζουν τις σχέσεις. Ο “υγιής” τρόπος είναι αυτός της ασφαλούς σύνδεσης, στην οποία οι άνθρωποι αισθάνονται άνετα να βρίσκονται κοντά σε άλλους, να πλησιάζουν και να τους πλησιάζουν οι άλλοι. Αντίθετα, οι άνθρωποι που νιώθουν ανασφάλεια, μπορεί να αποφεύγουν την οικειότητα, να γίνουν πολύ κολλώδεις ή να επιθυμούν την εγγύτητα, αλλά να αισθάνονται άβολα να εμπιστευθούν τους άλλους.

Τέλος, οι μαθητές απάντησαν ερωτήσεις σχετικά με τις στρατηγικές αντιμετώπισης – τους μηχανισμούς άμυνας που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν όταν αντιμετωπίζουν δυσάρεστες ή δύσκολες καταστάσεις. Οι αμυντικοί μηχανισμοί μπορεί να είναι υγιείς (ώριμοι), ή επιβλαβείς (ανώριμοι). Ένας άνθρωπος με ώριμους αμυντικούς μηχανισμούς για παράδειγμα, θα μπορούσε να ρυθμίζει τα συναισθήματα του, να μην εξαρτάται και να μην αναζητά από άλλους την επιβεβαίωση. Από την άλλη, ένας άνθρωπος με ανώριμους αμυντικούς μηχανισμούς, μπορεί να λειτουργεί παρορμητικά, παθητικό-επιθετικά ή να αρνείται την ύπαρξη ενός προβλήματος.

Οι ερευνητές κατέληξαν στα ακόλουθα συμπεράσματα:

Όσο καλύτερη είναι η ψυχική υγεία ενός ατόμου (με βάση τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο), τόσο λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν να είναι ομοφοβικό.

Άτομα με φοβική και αποφευκτική συμπεριφορά, που έχουν την τάση να αισθάνονται άβολα σε στενές σχέσεις με τους άλλους, παρουσιάζονται σημαντικά πιο ομοφοβικοί σε σχέση με εκείνους που ένιωθαν ασφαλείς στις στενές σχέσεις.

Άτομα με υψηλότερα επίπεδα των μηχανισμών ανώριμης άμυνας ήταν πιο ομοφοβικά από εκείνα με πιο ώριμους αμυντικούς μηχανισμούς.

Τα υψηλά επίπεδα εχθρότητας και θυμού μετρούμενα ως ενδείξεις ψυχωτισμού, επίσης συνδέονται με την ομοφοβία

Άλλα θέματα ψυχικής υγείας είχαν αντίθετη συσχέτιση: η κατάθλιψη και οι νευρωτικοί αμυντικοί μηχανισμοί (όπως η υποχονδρίαση) συνδέονται με χαμηλότερα επίπεδα ομοφοβίας.

Συμπερασματικά, φαίνεται πως η ομοφοβία ως χαρακτηριστικό παρουσιάζεται περισσότερο σε ανθρώπους με δυσλειτουργική προσωπικότητα. Η ομοφοβία είναι μια «ασθένεια του πολιτισμού” δήλωσε ο Jannini, φαίνεται πως τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ίσως αλληλεπιδρούν με παράγοντες όπως η θρησκεία και συντηρητικές αξίες.

Συνεχίζοντας ο Dr. Jannini ανέφερε πως η μελέτη θα επεκταθεί και στους φοιτητές της γειτονικής Αλβανίας, καθώς θα ερευνήσουν επίσης και το πώς ο φόβος του “να μην είναι αρκετά άνδρας κάποιος” μπορεί να επηρεάσει την ομοφοβική συμπεριφορά.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr