* Ο Πάνος Βενέρης είναι Αρχιτέκτων Μηχ. Msc.,

Δντης Περιβάλλοντος – Χωροταξίας Δωδ/σου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.

Με όλο το σεβασμό στις σύγχρονες μανάδες, επιτρέψτε μου μια αναφορά στις παλαιότερες.

Τότε που η χώρα προσπαθούσε να ορθοποδήσει μετά τον εμφύλιο και τον ξενιτεμό, η μαμάδες της περιόδου εκείνης κράτησαν όρθια τα σπιτικά τους και παράλληλα όλους μας με την ακατάπαυστη αφοσίωση σε μια λέξη: Προκοπή. Ήταν τα «πολυεργαλεία» εκείνα που «ντύνουν, στολίζουν, νοικοκυρεύουν» με κέφι και ζωντάνια, χωρίς δράμι από γκρίνια. Ούτε νταντάδες, ούτε καθαρίστριες, ούτε βοηθούς, ούτε γυναίκα να κοιτάει τον παππού, ούτε παιδικούς σταθμούς, ούτε γενέθλια στα “Goody’s”. Οι γυναίκες αυτές, είτε εργαζόμενες είτε όχι, ήταν «όλα σε ένα». Απ’ το χωράφι ή τη φάμπρικα στο σπίτι, από το πλυσταριό στη δημόσια βρύση να γεμίσουν τα κανάτια, έπειτα να ανάψουν το καζάνι για την υγιεινή της οικογένειας, να πλύνουν, να μαγειρέψουν, να φιλέψουν τους φίλους, να κάτσουν δίπλα στο παιδί στις πρώτες του αναζητήσεις, να χαμογελάσουν για να γεμίσει το σπιτικό χαρά. Τι θα ήμασταν αλήθεια δίχως τις μάνες μας;

Μια τέτοια μάνα είχα την τύχη να έχω κι’ εγώ. Εκ Σουφλίου Έβρου ορμώμενη, δασκάλα το επάγγελμα και παράλληλα όλα τα υπόλοιπα που προανέφερα. Τιμής ένεκεν παρουσιάζω τρεις φωτογραφίες της στον Έβρο. Στην πρώτη, κουβαλάει προσανάματα στην πλάτη (προσέξτε την έκφραση), στη δεύτερη πλένει ρούχα στον Έβρο ποταμό και στην τρίτη, κυρία στην πένα (όπως εξ΄άλλου στην πένα είχε και τον άντρα της, τον πατέρα μου δηλαδή) μετά από κάποια κοινωνική εκδήλωση (είναι η δεύτερη από αριστερά με τη λευκή τσάντα ενώ ο πρώτος κύριος είναι ο πατέρας μου επίσης δάσκαλος). Οι φωτογραφίες είναι της δεκαετίας του ’50 και αφιερώνονται στη μνήμη της και στη γενέτειρά της.

Στις μανάδες όλου του κόσμου εύχομαι δύναμη, κουράγιο και φώτιση.