* Κωδικό όνομα μιας σπουδαίας οργάνωσης που δεν ασχολήθηκε καθόλου με τη μουσική.

Το φθινόπωρο του 1814, ένα χρόνο μετά την ίδρυση της «Φιλομούσου Εταιρείας» της Αθήνας, ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Ιωάννη Καποδίστρια η «Φιλόμουσος Εταιρεία» της Βιέννης.

Εκείνη τη χρονιά ο Καποδίστριας βρισκόταν στην Βιέννη σαν Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, συμμετέχοντας στο περίφημο Συνέδριο της Βιέννης.

Γνωρίζοντας ότι η Εταιρεία των Αθηνών τελούσε υπό την προστασία των άγγλων, άδραξε την ευκαιρία να δημιουργήσει άλλη μία ομώνυμη στην Βιέννη.

Ανάμεσα στους ιδρυτές της Εταιρίας ήταν και ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας, ο οποίος μετά την λήξη του Ρωσοτουρκικού Πολέμου(1806-1812) και την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου (1812) είχε εγκατασταθεί στη Βιέννη.

Η Εταιρία είχε σαν στόχο την υποστήριξη της λειτουργίας σχολείων στον ελληνικό χώρο, τη θέσπιση υποτροφιών σε νεαρούς ομογενείς, αλλά και την περιφρούρηση, την περισυλλογή, τη διαφύλαξη και τη μελέτη των αρχαίων μνημείων, που έβλεπαν να λεηλατούνται και να καταστρέφονται.

Ο Καποδίστριας, έχοντας αποσπάσει την έγκριση, την συνδρομή και την προστασία του τσάρου Αλέξανδρου Α΄, συνέταξε το Καταστατικό στα γαλλικά και ο Άνθιμος Γαζής το μετέφρασε στα ελληνικά. Ο Καποδίστριας δεν έχασε τον καιρό του και άρχισε να εγγράφει συνδρομητές όσους από τους μετέχοντες στο Συνέδριο ήθελαν. Αυτές οι ενέργειες εξασφάλισαν γενναίες οικονομικές εισφορές, αλλά και μέλη με μεγάλη πολιτική επιρροή. Μεταξύ των πρώτων συνδρομητών αναφέρονται οι έμποροι της Βιέννης Ζηνόβιος Πώπ, Γεώργιος Σταύρου και Ζώης Χαραμής.

Ο Άνθιμος Γαζής διορίστηκε επίτροπος στην Φιλόμουσο της Αθήνας και ήταν ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις δύο Εταιρείες. Σύμφωνα με το καταστατικό, υπεύθυνος των οικονομικών, των συνδρομών και της αποστολής χρημάτων στην Ελλάδα ήταν ο Αλέξανδρος Βασιλείου και υπεύθυνος για την οικονομική διαχείρηση ήταν ο Ιγνάτιος. Ιδρυτές της Εταιρείας της Αθήνας ήταν οι πρόκριτοι: Ιωάννης Μαρμαροτούρης, Πέτρος Ρεβελάκης και Αλέξανδρος Χωματιανός.
Όμως, η ίδρυση της Εταιρείας προκάλεσε αμέσως την υποψία των αυστριακών αρχών και ιδιαίτερα του Κλέμενς Φον Μέτερνιχ, ο οποίος πίσω από τους εκπαιδευτικούς σκοπούς της, έβλεπε την προετοιμασία ενός απελευθερωτικού κινήματος. Τα μέλη τέθηκαν υπό παρακολούθηση και το καταστατικό υποβλήθηκε σε λογοκρισία, προκειμένου να λάβει άδεια εκτύπωσης.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, τον Ιούνιο του 1816 κρίθηκε αναγκαίο να μεταφερθεί η έδρα της Εταιρίας στο Μόναχο, όπου υπήρχαν πολλοί φιλέλληνες για να την υποστηρίξουν.

Από τους κύκλους της Φιλομούσου Εταιρείας προήλθαν εκείνοι που προετοίμασαν το έδαφος για την εξάπλωση και τη διεύρυνση της Φιλικής Εταιρείας. Μπορούμε, επομένως, να πούμε ότι η Φιλόμουσος Εταιρεία της Βιέννης, η Ελληνική Εταιρεία του Παρισιού, και άλλες ανάλογες, αποτέλεσαν τη βάση της μεγάλης πολιτικής οργάνωσης της Οδησσού, που με τη σειρά της προετοίμασε την Επανάσταση των Ελλήνων.

Δήμητρα Παπαναστασοπούλου