Ηλίας Καραβόλιας

Μας μιλούν πάλι για Grexit και για αναγκαστική υποταγή στο τρέχον πρόγραμμα ώστε να υπάρξει αναδιάρθρωση στο ελληνικό χρέος. Εμείς τους μιλάμε για την ανάγκη να μας δοθεί χρόνος μέσα από πρόγραμμα-γέφυρα και να υπάρξει ένα Νew Deal στην Ευρώπη. Μας υποδεικνύουν να συνεχίσουμε το αποτυχημένο πρόγραμμα λιτότητας και ύφεσης. Εμείς τους προτείνουμε μικρότερη αφαίμαξη της κοινωνίας (δηλαδή μικρότερα πλεονάσματα) και τόνωση ζήτησης και απασχόλησης. Κοινώς, είμαστε στο μέσο μιας πλήρως ανεπτυγμένης άσκησης «καταναγκαστικής αδυναμίας» και θα εξηγήσω παρακάτω τί ακριβώς σημαίνει αυτό.

Η αλήθεια είναι ότι μιλάμε για δυο διαφορετικούς κόσμους. Δυο διαφορετικές σχολές οικονομικής σκέψης και φιλοσοφίας. Ο μυωπικός εγωισμός της γερμανικής εμμονής στην λιτότητα συγκρούεται με τις νεοκεϋνσιανές πρακτικές, που υιοθετούν μέχρι και οι ΗΠΑ, ώστε να αποτραπεί το σπιράλ ύφεσης και αποπληθωρισμού.

Η ελληνική κυβέρνηση θέτει ευθέως ζήτημα τόνωσης της ζήτησης στο εσωτερικό της χώρας και προσπαθεί να πείσει τους άκαμπτους Γερμανούς για το αυτονόητο: την αντιαναπτυξιακή λογική στο όνομα μιας ατέρμονης δημοσιονομικής πειθαρχίας που απλά δημιουργεί πλεονάσματα προς αποπληρωμή δανείων.

Η απειλή από την ΕΚΤ για πιστωτική ασφυξία μπορεί να μην είναι μπλόφα αλλά σίγουρα δεν αφορά μόνο την χώρα μας. Είναι έμμεση παρότρυνση του Ντράγκι στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες να τα βρούν με την Ελλάδα.

Όπως σωστά γράφει ο Ζακ Σαπίρ – γάλλος οικονομολόγος- στο «Russ Europe» :

”Σε αυτό το παιχνίδι στρατηγικής, είναι ξεκάθαρο πως η Ελλάδα έχει επιλέξει συνειδητά την στρατηγική που ο Thomas Schelling, ένας από τους κορυφαίους παιγνιοθεωρητικούς (αλλά και ειδικός στις μεθόδους πυρηνικής αποτροπής), είχε ορίσει ως «καταναγκαστική αδυναμία» (coercive deficiency).”

Τι σημαίνει αυτό; Το είπε και ο Βαρουφάκης: παίζουμε με ανοιχτά χαρτιά, δεν μπλοφάρουμε. Είναι ουσιαστικά ορθολογικό εκ μέρους του ”αδύναμου’ παίχτη”,εάν έχει συνείδηση της αδυναμίας του από την αρχή, να επιδιώξει να αυξήσει την αδυναμία του αυτή, για να τη χρησιμοποιήσει σε μια διαπραγμάτευση. Μιλάμε σαφώς για την ”δύναμη του αδύναμου”, στρατηγική υψηλού ρίσκου αλλά και υψηλής στοχευμένης απόδοσης.

Αυτό που βλέπουμε είναι μια πολύ επικίνδυνη αντιπαράθεση, όχι η συνήθης διπλωματία. Μοιάζει να είναι κάτι σαν το game of chicken( παιχνίδι του δειλού), που τονίζει μεταξύ άλλων και ο Paul Krugman, κατάσταση στην οποία δύο αυτοκίνητα φορτωμένα με εκρηκτικά τρέχουν το ένα προς το άλλο σε έναν μονόδρομο και κανένας εκ των δυο οδηγών δεν είναι πρόθυμος να αλλάξει πορεία! Και όμως, η ελληνική πλευρά δεν παίζει το παιχνίδι του δειλού.Παίζει το παίγνιο της ”καταναγκαστικής αδυναμίας”, όπως περιγράφει ο Γάλλος οικονομολόγος Σαπίρ.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι που πρέπει να κατανοήσουμε γιατί η ελληνική κυβέρνηση αρνήθηκε την τελευταία δόση που της οφείλει η τρόικα, ύψους 7 δισ. ευρώ. Φυσικά, έχοντας απορρίψει τη νομιμότητα της τρόικας, δεν θα μπορούσε λογικά και να την εκμεταλλευτεί. Και αναγκαστικά θα υιοθετούσε τα προαπαιτούμενα της( σκληρά μέτρα δηλαδή, με οριζόντιες περικοπές )

Αλλά αυτή η κίνηση βάζει την Ελλάδα στο χείλος της αβύσσου με τη δική της θέληση, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα την αποφασιστικότητά της να πάει μέχρι το τέλος και αυξάνοντας την πίεση προς τη Γερμανία ( ”…..όπως ο Κορτές που έκαψε τα πλοία του πριν προχωρήσει στη μεξικανική ενδοχώρα….”, μας θυμίζει πάλι ο Σαπίρ)

Όλα τα παραπάνω τα γνωρίζουν φυσικά οι Ομπάμα-Μέρκελ και στο σημερινό τους ραντεβού, εκτός από Ουκρανία, το μενού θα έχει μάλλον και …Ελλάδα. Όποιος πιστεύει ότι ξέρει τι θα λεχθεί μεταξύ τους, τότε απλά …δεν ξέρει!

Η χώρα μας βρίσκεται σε πρωτοφανείς συνθήκες ασυννενοησίας με τους εταίρους της ΕΕ. Το γερμανικό διευθυντήριο πάντως σίγουρα θα γνωρίζει εξ ίσου καλά με εμάς την θεωρία της ”καταναγκαστικής αδυναμίας”, στο παίγνιο των διαπραγματεύσεων.